ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1733

Formy gramatyczne

liczba mnoga

M.	uż. osob.	bejzecerowie
D.		bejzecerów
C.		bejzecerom
B.	uż. osob.	bejzecerów
N.		bejzecerami

Etymologia

niem. Beisitzer 'ławnik, asesor'

Znaczenia

»wybieralny członek zarządu gminnego, biorący udział w zebraniach, obradach; ławnik, asesor«

– Ordynacja w dobrach Zegrzu i Ratajach, którą gospodarze wiecznemi czasy trzymać powinni i według niżej wyrażonych artykułow szołtys z bejzecerami i z całym gminem sprawować i rządzić się mają. OrdPoznKutrz 258-259.
– A ponieważ więcej jest gospodarzow w Zegrzu, naprzod takowym sposobem elekcja szołtysa zachować się powinna, jako w pierwszym artykule opisano, do ktorego szołtysa czterech bejzecerow do obrad i na pomoc obrać przy prezencji wprzod obranego szałtysa wiecznemi czasy postanawiamy. OrdPoznKutrz 260.
– Po obranym szałtysie pozwalamy w Ratajach do szołtysa dla szczupłości gospodarzow dwoch bejzecerow vel przystolnych co rok dobierać [...]. OrdPoznKutrz 260.
– Jurament bejzecerow. Ja N. N. N. N. dziś na się przyjmuję urząd przed Bogiem w Trojcy świętej jedynym, przed figurą Chrystusa Ukrzyżowanego, iż wszelkie poddaństwo, wierność i posłuszeństwo slachetnemu magistratowi i panom ekonomom wykonać chcę [...]. OrdPoznKutrz 260.
– Nazajutrz po obraniu nowego szołtysa i bejzecerow lub też tego dnia, ktorego się urząd nowy postanowi, obligujęmy panow ekonomow, teraz i na potym będącym, aby ex vigintiviratu jeden objechał granice starszym gospodarzem wsi tej, jeżeli w całości są zachowane. OrdPoznKutrz 260.
– Jeżeliby postrzegł jaki uszczerbek od cudzych samsiadow w granicach, powinien rewidujący granice panom kolegom donieść, aby jako najprędzy interes granic uspokoić, żeby w proces się nie wdawać a za niedozor szołtysa starego i bejzecerow w granicach sztrafować, aby rewidującemu ekonomowi po złotych trzy winy dali. OrdPoznKutrz 260.
– Szołtys z bejzecerami najpierwej świętą sprawiedliwość, ile możności wyciąga po każdym wiernym katoliku, tę mnożyć a niesprawiedliwość tempić i kazić, i każdemu samsiadowi, tak bogatemu jako i ubogiemu, przychodniowi i podrożnemu, a zwłaszcza krzywdę ponoszącemu, ktorą słusznie i sumiennie uznawszy, przez wselkich odwłok powinien szołtys z bejzecerami jak najprędszą sprawiedliwość uczynić. OrdPoznKutrz 261.
– A jeżeliby szołtys i bejzecerowie zwyż wyrażone objekcje zataili, tak szołtys jako i bejzecerowie miastu sztrafy po złotych 30 dać powinni i każdy z nich po 3 funty wosku białego do kościoła farnego ś. Marji Magdaleny bractwu literackiemu, do parochjalnego kościoła po parze świec. OrdPoznKutrz 261.
– [...] co najpotrzebniejszego w szpitalu, szołtys z bejzecerami mają sporządzić albo na starych ubogich po troszę elemozynę rozdawać mają. OrdPoznKutrz 262.
– To też wiecznemi czasy postanawiamy, aby w dobrach Zegrzu i Ratajach gospodarze, ktorzy corki swoje za mąż wydawać będą, posag na nie spadający z roli ukupny przy obecności szołtysa i bejzecerow był liczony małżonkowi, ktory żeby w księgi wpisali [...]. OrdPoznKutrz 262.
– Wdowa (gdyby) pozostała po zmarłym mężu a ta poszła za innego, dzieci zaś z pierwszego męża byłyby jeszcze niesposobne do objęcia gospodarstwa, powinien szołtys i z bejzecerami do pozostały wdowy wniść i wszytkie sprzęty, inwentarz bydła rogatego i nierogate wiernie spisać [...]. OrdPoznKutrz 262.
– A jeżeliby gospodarz i gospodyni zmarli, a żadnego sukcesora po sobie ani też krewnego nie zostawili, powinien szołtys z bejzecerami wszytkie sprzęty wiernie spisać i wszelkie bydlę konnotować i przy prezencji pp. ekonomow potaksować, za ktorych duszę katolicką miłość wyświadczyć i ciała do kościoła parochjalnego wywieść w asystencji całego gminu. OrdPoznKutrz 263.
– Zakazujemy gospodarzom w Zegrzu i Ratajach mieszkającym, aby się żaden nie ważył z cudzej jurysdykcji pieniędzy zaciągać lub szlachty, duchownych etc. bez wiedzy szałtysa i bejzecerow [...]. OrdPoznKutrz 263.
– Gospodarzewi każdemu, ktory w dobrach zegierskich i ratajskich osadzony jest na okupny roli, zakazujemy, aby się nie ważył piniędzy zaciągać z cudzej jurysdykcji od wszelakich osob i ten miałby się zapisem jakim obowiązać, a jeżeliby o tym miał potajemnie szołtys i bejzecerowie wiedzieć albo ktory z gospodarzow a nie wyjawiliby tego przed pp. ekonomami, takowego prawołomcę i zdrajce ze wsi wypędzić [...]. OrdPoznKutrz 263.
– Żaden gospodarz nie powinien legacji czynić w dobrach Zegrzu i Ratajach ani żadnego zapisu czynić na gruntową rolą kościołowi parochjalnemu ani klasztorowi ani też szpitalom. Takowy zapis i legacja nie jest ważna, ponieważ jest grunt do miasta należący. A gdyby o tem szałtys miał wiedzieć albo bejzecerowie, powinni za to dać winy do kościoła parochjalnego po 10 zł., pp. ekonomom po zł. 15, do szpitala swego po 2 zł., do gminny skrzynki zł. 2. 25. OrdPoznKutrz 263.
– W tym najbardziej szołtys z bejzecerami powinni przestrzegać i zakazywać gospodarzom swoim, aby nie dopuszczali z cudzy jurysdykcji samsiadom w trzeciznę rolą ukupną puszczać ani jej zasiewać [...]. OrdPoznKutrz 264.
– A jeżeliby szołtys i bejzecerowie na swoich gospodarzow nie dali baczności, ktorzyby z trzecizny grunt ukupny dawali siać z cudzej jurysdykcji gospodarzom, takowy szałtys i z bejzecerami powinni dać strafy pp. ekonomom od każdego zagona [...]. OrdPoznKutrz 264.
– [...] szołtys i z bejzecerami powinni być sztrafowani podwojnie, co jeden gospodarz dać powinien, a rola i budynki wszytkie na miasto spada. OrdPoznKutrz 264.
– A jeżeliby się ktory z gospodarzow ważył cudze bydło przyjąć a inni gospodarze mieli szołtysowi o tym powiedzieć, takowego gospodarza powinien szołtys z bejzecerami strafować, aby cztery świece funtowe białe do fary ś. Marji Magdaleny bractwu literackiemu dał, pp. ekonomom zł. 10, szpitalowi gruntowemu zł. 5, do urzędu szołtyskiego zł. 3. OrdPoznKutrz 264-265.
– A gdyby się szałtys sam miał rezolwować bez dokładu bejzecerow i gospodarzy, żeby miał przyjąć rogate bydło na paszą swoję runtową z cudzy jurysdykcji, podpada strafy szałtys 4 funty wosku białego bractwu literackiemu, miastu zł. 30, do szpitala gruntowego zł. 10 i do gminny skrzynki zł. 3. OrdPoznKutrz 265.
– Gdyby grunt bez gospodarza miał zostawać kontraktem ukupiony, powinien się szołtys z bejzecerami starać, aby go gospodarzem osadzili [...]. OrdPoznKutrz 265.
– [...] jeżeliby szołtys w tym porządku był gnuśny i leniwy a żeby się podrożnemu miała stać jaka szkoda w bydlęciu, żeby nogę na moście wywinęło albo kark złamało, powinni to bydlę procz otaksowawszy szołtys z bejzecerami zapłacić. OrdPoznKutrz 267.
– A ktoryby się gospodarz szołtysa rozkazowi temu miał sprzeciwić i na dzień naznaczony nie przyść, podpada sztrafy szpitalowi swemu złotych dwa, szołtysowi 15 groszy. A jeżeliby szołtys z bejzecerami tego zaniedbali, powinni dać podwojną strafę [...]. OrdPoznKutrz 267-268.
– Jeżeliby się ktoremu gospodarzewi [!] szkoda stała od samsiada, żeby w zbożu lub też zatkniętych łąkach bydło, konie, świnie, drobiazgi etc. miało szkodę poczynić, takowy gospodarz powinien bydło zająć i szołtysowi opowiedzieć, ktory natychmiast powinien bejzecerow obesłać, aby szkodę otaksowali [...]. OrdPoznKutrz 268.
– A jeżeli szałtys i bejzecerowie objekcje w artykule 59 zatłumić i pp. ekonomom nie donieśli, takowych magistrat ma karać według ś. sprawiedliwości. OrdPoznKutrz 270.
– A gdzieby się trafiła biesiada, wesele, krzciny, na takowej fecie naprzod duchowna osoba siedzieć, potym obcy goście, po nich szałtys, przy niem bejzecerowie, potym też starsi siedzieć powinni, toż się i miedzy gospodyniami ma obserwować. OrdPoznKutrz 270.
– A ktoryby gospodarz był szołtysowi się sprzeciwiający, takowe ma nazajutrz z bejzecerami osądzić, żeby dał winy na szpital zł. 2, pp. ekonomom f. 4, urzędowi zł. 2, w gąsiorze siedzieć 3 godziny. OrdPoznKutrz 270.
– Szołtys i z bejzecerami kiedy swoj urząd albo sądy mieć będzie, od wszystkich gospodarzow powinien mieć ućciwość i poszanowanie, każdy zaś gospodarz ma na przeciwnego samsiada w trzyźwości i przystojnie opowiedzieć dolegliwość swoję. OrdPoznKutrz 270.
– Z innemi ranami, jeżeliby się znaczne miały pokazać, powinien się szołtys z bejzecerami według artykułu dziewiątego sprawić. OrdPoznKutrz 273.
– Szołtys z bejzecerami powinien mieć wzgląd i pilność, aby miara w kaczmie [!] była takowa, jaką panowie ekonomowie postanowią: garniec, połgarcowka i kwarta. OrdPoznKutrz 273.
– [...] stroż najczęściej powinien się przed szałtysem znajdować, jeżeliby jaka nagła potrzeba w nocy przypadła, mogł stroża do bejzecerow posyłać i samsiadow. OrdPoznKutrz 276.
– Każdego roku szołtysi i z bejzecerami powinni w szpitalu porządek uczynić [...]. OrdPoznKutrz 276.
– A jeżeliby szołtys sprawiedliwość zwłaczał a doszłaby skarga ubogich do pp. ekonomow, powinni natychmiast sprawę przedsięwziąć i sprawiedliwie strony rozsądzić a szałtysa skarać mają, aby każdemu ubogiemu dał po złotych trzy a bejzecerowie po czterdzieści i pięć groszy, pp. ekonomom po złotych cztery a bejzecerowie po złotych dwa. OrdPoznKutrz 277.
– Każdy gospodarz powinien do szołtysa czynsz odnieść przed świętym Marcinem a szałtys powinien oddać w samo święto świętego Marcina. A jeżeliby tego szołtys nie wykonał, nazajutrz zaraz szołtysowi i bejzecerom egzekucją dać i dotąd być powinna, dokąd wszystek gmin piniędzy nie odda. OrdPoznKutrz 278.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

*BEJZECER