Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CEBER, CEBR

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CEBER, CEBR, CZEBER, CZEBR, CĘBR
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI (cebr, ceber, dzber, czebr), Kn, T (ceber), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
L (?)

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   ceber ||   czeber ||   czebr ||   cębr ||   cebr
D.   cebra
B. uż. nżyw.   ceber ||   cebr ||   czeber
N.   cebrem
Ms.   cebrze
liczba mnoga
M. uż. nosob.   cebry
D.   cebrów
B. uż. nosob.   cebry
N.   cebrami
Etymologia
niem. Zuber
Znaczenia
1. »duże naczynie drewniane z uchwytami«
  • – Siodło, munsztuk i rynsztunek koniowi jego przynależący ochędożnie chować, a na swem miejscu zawiesić. Ceber, z którego poi czasów chłodnych abo niepogodnych zawsze mieć wypłókany. DorHipTur 85.
  • – To pryskáiąc się czynili igránie/ To w cebry bráli/ ná dalsze chowánie [żołnierze wodę deszczową]. TasKochGoff 352.
  • – Cébér/ Hydria, [...] dimin. Cébrzyk. Kn 59.
  • – A P. Brzozowskj rybołowcza potwjerdził ze to nie nowina, bo on widział czo czały czeber pod Kruszwiczą [w]Xięuicz się wlał w wielkiei polscze. AktaBab 3.
  • – Co się tknie dział podeyrzánych, względem defectow wewnętrznych, przy tych záwsze mieć trzebá ceber pełny wody, w ktorym po káżdym wystrzeleniu chusty námoczywszy, pierwey niż ich znowu nábije dobrze wymyć ma. UffDekArch II, 83.
  • – Zuber cebr orca. KusWeg O.
  • – Gdy nie stanie zapłaty drze chłopy potrzeba Cebrami wino noszą Sobole sie kurzą Srebra gwałt y na stole y na Koniech wszedzie. OpalKSat 64v.
  • – Insza to bywało owych Lat że kamykami a Oszczepami do siebie ciskali Tarasnami mury tłukąc. A insza teraz kiedy to Granaty y Bonty [!], kartace wypuszczą kiedy z okrytnych kartanow iako Cebry kule wylecą kiedy uczynią deszcz ognisty y przez pancerz y przez Łosią skorę y przez wszystkie vestimenta Ciało az do kosci przenikaiące y iak swiderkiem wiercące. PasPam 258 v.
  • – Garniec gorzałczany, alembik bez pokrywki, cęber, faska, siekiera, kocieł w kuchni wiszący. InwKal I 140.
  • – W browarze do piwa koryth dwie dobrych [...] y kadka do zalania słodu, czebr 1. KsJasUl I, 438.
  • – Rybacy używaią długiego drągá do cebrá, w ktorym ryby noszą. SolArch 18-19.
  • – Nalewek 4, - cebrow do noszenia piwa 2. SprawyCzerUl II, 391.
  • – Ceber, g. cebra. Zober. tinette, sorte d'ouvrage de tonnelier à deux oreilles [...]. T III 99.
  • – Warz to w gárcu, odiąwszy od ogniá wylać do Cebra, nad ktorym posadzić chorego, áby się pocił. VadeMed 181.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Deszcz/ Pluuia [...] Imber [...] Ruit caelum imbribus [...] Deszcz iák cébrem lał [...]. Kn 120.
  • – Dżdże lunęły przez dni czterdzieści; zewsząd iák cebrem láło. BujnDroga 136.
2. »miara objętości; tyle, ile mieści się w cebrze«
  • – A koniowi przez dzień y przez noc potrzebá zieść Ćwierć Chęcińską Owsá/ czwartą część Sieczki dla ochwacenia/ á ile z pracey bárzo potrzebna/ Siáná wiązan iák ceber w zmięż. PienHip 28.
  • – To w cebr ługu włożyć wszystko [zioła]/ pierwey na dnie owsianą słomą podesławszy. SyrZiel 894.
  • – Kocioł miedziany w Cebrow Dwa [...] Koryto Iedne. ArchRadziw 1638 80, 5.
  • – Aż noc w czarnym na niską ziemię padła mroku Idą ci, coraz zimna porywa ich febra Bo mało z nich niedopił każdy wody cebra. PotWoj 198.
  • – Trzeba ryb Cebra na nosi ona [sc. wydra]. PasPam 252.
  • – Brzuch ledwie nie do kolan, w ktory się cztery cebry piwne wlewáły. AndPiekBoh 143.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • (wariant I):
    – Kto ma umrzeć/ i w cébrzé wody utonié. KnAd 381.
  • (wariant II):
    – Ceber, g. cebra. Zober. tinette, sorte d'ouvrage de tonnelier à deux oreilles. § kto ma umrzeć i w cebrze wody utonie, prov. T III 99.
Użycia metajęzykowe
  • - Ceber chleb chlew czekan czołn czub drąg dubas dzban [...] habent genitivum in a. WojnaInst 28-29
  • - Perdunt (e) in omnibus cassibus, nomina bez ceber chrzest flader koryánder [...]. WojnaInst 32
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*CEBER, *CEBR

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1626-1639
Znaczenia
nazwa geograficzna »wieś w okolicach Sandomierza«
  • – Cebrowski nazuałsię [...] z Cebra wsi u Iwanisk wSendomirskim chlopski syn Nowakow Iakubow. TrepNekLib 51.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2022
Autorzy: KS
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2022