ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (cnota, csnota, cesnota, cestnota, cstnota), SWil, SJP (cnota)

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?), SW (?)

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				cnota
	D.				cnoty
	C.				cnocie
	B.				cnotę
	N.				cnotą

liczba mnoga

	M.				cnoty
	D.				cnót
	B.				cnoty

Znaczenia

1. »prawość, szlachetność; ogół dodatnich cech«

– Złoto w ogniu zniszczeje, jedwab mól zepsuje, Cnota tylko, ta w barwie swojej nie blakuje! VerdBłażSet 11.
– Bo Cnota za bogactwy nie tak nasliaduie Nie iest Sliachcic pąn Chłopus choc pieniądze czuie. TrepNekLib 12v.
– Więc oraz na ruszenie Pospolite Wici Wychodzą natych wszytkich ktorzy są okryci Przywileiem szlachectwa: aby nie w Imieniu Nie w herbie tylko swoim: Lecz natymkamieniu POkazali ze przy krwi iest wrodzona cnota Naktorym brantownego doswiadczaią złota. PotWoj 33.
– Teraz że MSCi Panowie komu Bog y Cnota miła zamną. PasPam 107.
– Lepsza podobno Smierć bydz nie może nad tę ktora kogo przy niewinnosci potka za cnotę y miłość Oyczyzny. PasPam 137.
– Nie była by Swiatu wiadoma Cnota gdy by iey rozmaite nie wyprobowały adversitates [przeciwności]. PasPam 149av-159.
– Mąmy probę twoiey Cnoty. PasPam 150.
– Wspomniawszy na Cnotę y pocciwosc y przeciwko Oyczyznie wielkie merita [zasługi], Xcia S. Pamieci Hieremiego Wisniowskiego [Wiśniowieckiego]. PasPam 232v.
– Cieszy się Orzeł Polski że Syna takiego Ma Cnotą y postępkiem sobie podobnego. PasPam 269v.
– Pioro konkurruie. Do Herbow Domu twego [...] Bo wnich odwagi Męstwa y Siły Z tych Requizytow Męska Combinatur [składa się] Cnota. PasPam 270.
– Szczyrość i cnota Bez przysady nad wszytkie brantowniejsza złota [...] w nim [domu Denhoffowskim] się znajdowała. MorszZWierszeWir I 509-510.
– Bękarci. [...] Jakożkolwiek się rodził [bękart], kiedy cnoty będą, Niech rodzicy przed prawem bykowe odbędą. Świat się tym hydzi, ale Bog z każdego ciała Przyjmie duszę do nieba, byle cnota chciała. PotFraszBrück II 409.
– Nie od Noego? niech Herb, kładzie od Adama. Lepszy nowy, komu go Cnota nada sama. PotPocz 51.
– Wzdyć jeszcze staropolska cnota w nas panuje i prawdziwych Polaków widok abrysuje Zamoyskich, Ossolińskich. DiarSejm 326.
– Niech Koziorożec z strzelcem patrzy krzywo, Niech kondemnaty ogłasza co żywo, Przecię Śreniawa z wolnością popłynie, A cnota polska i w niebie zasłynie, Wszak czworo nieba straszydło wydało A na sąd straszny approby im dało. OdRokLub 110.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Bogáctwá teraz przodkuią/ Cnoty iem vstępuią. KnAd 31.

– Bogactw przybywa/ cnoty vbywa. KnAd 30.

– Lepszá cnotá niż bogáctwo/ Tugend ist besser denn Reichthumb. KellGram 190.

– Lépsza cnotá wé błocié/ niż niécnotá ẃe złocié. KnAd 447.

2. »przymiot, zaleta«

– Dotrzymuiesz woysku parolu [...] ktora cnota w kozdym Człowieku chwalebna iest. PasPam 144.
– Wolę rzeczom moim attendere [poświęcić uwagę] niz umierać patrząc natak iawne Scelera [zbrodnie] y powiedać zeto cnoty. PasPam 195.
– Dawno by zgasły cnoty y Herkulesowe Gdy by ich nie wzniecały Pisma Homerowe. PasPam 274v.
– Foritudo Bellica [męstwo wojenne], To Ludziom sprawuie Ze im y insze Cnoty tak Akkomoduie. PasPam 275.
– Tys Rotmistrzem, cnoty są twoia kompania Nigdy Sława skomputu takiego niemi[j]a Tak sforną kompanią kędykolwiek czuie Tam się bawi tam miszka tam poruczniku[ie]. PasPam 275.
– Cnota iaka, y dobry uczynek te są ktore w zwyczay (gdy przyidą) powinny się obserwować pod grzechem, ale nie złych rzeczy praktyki; naprzykład nikt nie pokaże; żeby Kościoł S. Katolicki autentycznie kazał, oleynym pościć postem Polakom. JabłSkrup 84-85.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Sytość zdrowiu i cnocié szkodliwa. KnAd 1124.

– Dość bogáty/ kto w cnotę nie ubogi. DobrGram 569.

– Cnotá w czerwieni chodzi. RysProv I, 10.

– Lepszá záwsze iest Niska z Cnotą chata. Niż Wysoki z Fortuną Pałac. LubSŁapAdw 107.

– 385. Jugend und schöne Gestalt stehen wohl zusammen. 385. Cnota y Grzeczność dobrze się stosuią. MalczZebr 95.

– 409. Schöne und Zucht ist selten bey einander. 409. Grzecznośc y Cnotá rzadko się pospołu znayduią. MalczZebr 97.

– Wstyd w młodym człowieku Cnotá/ á w stárym Niecnotá. RysProv 86.

– Cnotę dość pochwalić/ á daley nic. KnAd 84.

– Cnotá samá się záleca. Sámá sobie dostátnia i płátna. KnAd 82.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

CNOTA