Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CZERWONY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CZERWONY, CZYRWONY
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp (czerwony, czyrwiony, czyrwony, czyrzwiony, czyrzwony ), SXVI (?), Kn (?), T (?)


Najwcześniejsze poświadczenie: 1606-1608
Formy gramatyczne
lp M. m   czerwony
D. m   czerwonego
B. m nżyw   czerwony
ż   czerwoną
Ms. m   czerwonym
ż   czerwonej
lm M. nmos   czerwone
D.   czerwonych
B. nmos   czerwone
Ms.   czerwonych
Znaczenia
»koloru krwi«
  • – Zwalismy ich Cyganami że to w Czerwonych kilimach była Czeladz. PasPam 53v.
  • – Obaczył daleko Towarzysza naszego tylko że w czerwoney Sukni. PasPam 97.
  • – Ubrał się iasno a Suknią Czerwoną. PasPam 268v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • babka czerwona:
    • – Pierwsza Babká wiélka/ ktorą [babką]czérwoną zowią. SyrZiel 1129.
  • ben czerwony:
    • – Zle niektorzy Aptekárczycy / zá Ben czerwony do lekarstw/ do ktorych Ben wchodzi/ tego ziela [ćwikły] korzeń biorą. SyrZiel 1282.
  • burdo czerwony:
    • – Piłeś [...] I anżuł biały, i burdo czerwony, I niefrancuskiej jakoby jagody Słodki frontynjak nie cierpiący wody. MorszAUtwKuk 51.
  • arszenik czerwony:
    • – Arsenicum album. WeissHüttenrauch. Arszenik biały.[...] Rauschgeel [...] Hüttenrauch. czerwony. GuldOn 40-41.
    • – Gdybyś wziął arszeniku czerwonego, y hałunu, a utarł byś to, y zamieszał z sokiem rozchodnikowym, y z żołcią z byka, a namazałbyś ręce swoie, potym wziąłbyś rękami namazanemi żelazo rozpalone, nie upali cię. AlbSekr 328.
  • borówki czerwone:
    • – Borowki czerwone/ czerwienicé/ Mącznicá do kordwanu/ Rhus [...] Vitis Idaea rubra, Vrsin. Rhus erythros, Dalecamp [...]. Kn 42.
    • – Czerwienicá ziéle/ vide Wołowy ięzyk/ et Borowki czerwone. Kn 100.
  • bryzelia czerwona:
    • – Brasilicum rubru[m] [...] Bryzilia czerwona. GuldOn 32.
    • – Rospuść przy ogniu karuk. Vwarz i bryzeliey czerwoney trochę. SekrWyj 54.
    • – Weś wody háłunowey [...] námocz w niey tártey álbo strugáney, lubo Bryzeliey czerwoney, lubo drzewá sándáłowego, niech moknie. CompMed 683.
  • bursztyn czerwonawy || bursztyn czerwony:
    • – Wziąć [...] Burstynu/ czerwonego kámieniá/ glinki Ormieńskiey/ Myrtowych iágodek. SyrZiel 303.
    • – Bursztyn/ Czerwonáwy bursztyn. Glessum barbara voce dicitur [...] qui ait esse succum arboris pini, rigore aut tempore autumnali concretum. [...]. Kn 54.
  • błonka czerwona:
    • – Iądro męskie ma iednę parę, [myszek] alias błonká czerwona rzeczone. KirchFac 122.
  • brytan czerwony:
    • – Brytan czyrwony bez odmiany zowie się [...] Sołtan. ArchRadziw 1638 184, 6.
  • czerwone boty:
    • »BOT«
  • czerwony złoty:
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • czerwone boty (sz. zm.):
    • – Potym Hosudaryni szła, po moskiewsku ubrana, w sukni po kostki [...] w kowanych czerwonych bóciech. NiemPam 47-48.
    • – W bóciech kowanych czerwonych także jako i chłopi zawżdy chodzą [żony uboższych bojarów]. NiemPam 174.
  • bot. wężownik czerwony:
    • – wężownik, wężownik czerwony, gadowe ziele, gaiowa miodunka. (bistorta britannica) Natter-Wurz, bistorte. T III 2513.
  • bot. bez czerwony:
    • »rosnący w lasach krzew o czerwonych jagodach; Sambucus racemosa«
    • – BEz w drzewo wyrasta: Ieden pospolity/ który przy płotách/ przy párkánách roście. Drugi czarny/ ábo leśny/ ábo czérwony. Iest trzeci wodny/ Káliná. SyrZiel 1504.
    • – Bez czerwony. Tych wszystkich sztuk [właściwości] iest Bez czerwony/ ktorych nász czarny álbo domowy. SyrZiel 1508.
  • bot. bez leśny czerwony:
    • »rosnący w lasach krzew o czerwonych jagodach; Sambucus racemosa«
    • – Béz/ drzewko/ Sambucus [...] Béz léśny gronisty czerwony/ [...] Ardum [...] miserrimum atque infelix lignum Sambucum vocat [...]. Kn 21.
    • – Bez [...] bez leśny gronisty czerwony, (sambucus montana) wilderWald-, Berg, oderhirschholder. sureau de montagne. T III 35.
  • łamikamień czerwony:
    • – Lamikámien czerwony. Saxifragia rubea, 1. Matthioli Rottsteinbrech. SyrZiel 1279.
  • żywokost czerwony:
    • »dąbrówka, roślina z rodziny jasnotowatych, Ajuga«
    • – żywokost czerwony; głowienki czerwone. (solidago, consolida media; bugula) Golden-Günsel. herbe au charpentier, moïenne consire, bugle. T III 3074.
Związki frazeologiczne

  • czerwonym jako cegła być:
    • – Vpiwszy sie Nagle Vmarła, y po Smierci Czerwona iako Czegła była. KomonDziej 179.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas , WM
Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2019