ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (fałeszny), SXVI (fałeszny, fałeczny), Kn (fałeszny), T (fałeszny), L (fałeszny, fałeczny; XVI-XVII), SWil (fałeszny), SW (fałeszny, fałeczny, fałeśny, fałszny), SJP (fałeszny, faleczny)

Formy gramatyczne

lp	M.	m		fałeszny \|\| fałeczny
	B.	m	nżyw	fałeczny
		ż		fałeczną
	N.	m		fałesznym
	Ms.	m		fałesznym
lm	M.	mos		fałeczni
		nmos		fałeszne
	D.			fałesznych
	B.	mos		fałesznych
		nmos		fałeszne
	Ms.			fałesznych \|\| fałesznich

Znaczenia

1. »nieszczery, obłudny, związany z oszustwem«

– Obiecał się przy nim bydź przez obecność Duchá świętego ász do skonczenia światá/ gdźie go miał vczyć wszelkiey prawdy/ á przećiwne zásię y fałeszne náuki strofować y potępiáć. ZaremWywód D3v.
– Rozumiem że iako on Krola y Proroká Bożego Dawidá Kámień, bez hárdych wrzaskow, śmiertelnie vgodźił Goliata zuchwáłego; tak y ten prawdziwego Responsu Kamien, od Wschodniey Cerkwie Mátki nászey wypuszczony, tę fałeczną Poczwárę, nie tylko przed Conspektem Poboznych, wielkich, y Poważnych ludźi obali, ále y wniwecz skruszy. MohLit 6 nlb.
– Zá cżym wiádomá będąć/ jáko Iudex Controversiárum, nászych Ewangelickich od Arianow rożnic/ nigdyby nie dopuśćiła/ alicui suo membro, wydáwáć ták fałeszney y potwárliwey kśiążecżki/ przećiwko kałajemu/ Ministrowi Ewanjelickiemu/ Kátolikom samym y Akademikom niektorym/ ex persona vel fama znájomemu/ jakoby miał bydz Arianem/ co mu ząráz in primo limine tego scriptu objicitur. KałRoz 2-3.
– Tákim był y ow szálbierski Kramnik z Lipsku/ ktory przez rozmájite sztuki (fortele y zdrády) z bogáćieć chciał; Ten dał kiedyś ćwiertnię żołędźiu zemleć y pomieszał go miedźy imbier: Co gdy miedzy ludźie gruchneło y ná jaw wyszło/ do Zwierzchnośći ták był skarány/ że go wysmágáno (wyświecono) á kramnicę (budę) jego z fáłesznym towárem jáwnie ná przestrogę innym spalono. GdacUczyn 40-41.
– Fałszywy [...] fałszywy, fałeszny. [...] 2) betrüglich, falsch. [...] 2) faux, trompeur, mèchant, rusé. § [...] 2) fałszywy przyiaćiel; fałeszne świata tego wspaniałośći. T III 331.
– Ale młódź, którą (iakośmy wyżey rzekli) przyłudził i zmamił, wielą sposobami niecnoty nauczał. Z nich sobie świadków i fałesznych pieczętarzów poczynił. SallusPilchWoj 31.
– 9. A ták ieśli mi snu nie oznaymićie, ieden iest wyrok o was, źebyśćie wykład fałeczny y zdrády pełny złożyli, ábyśćie mówili przedemną áżby czás przeminął. Przeto sen powiédzćie mi, ábych wiedźiał że téż wykład iego prawdźiwy powiedaćie. BW 2, 9.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

fałszywy prorok:

– Groźi Pan pásterzom, którzy pásą lud Boży, obiecuie zesłáć pásterzá któryby ostátek zebrał, y w szczęśćiu wielkim postáwił, o fáłesznych Prorocech. BW Jr 23 [streszcz.].
– Okowy y łáńcuchy uczynił sobie Prorok, y posłał ie królom rozmáitym, opowiádáiąc im, że mieli bydź powiązáni od Nábuchodonozorá, ieśliby mu się nie poddáli. O fáłesźnich też Prorocech mowi. BW Jr 27 [streszcz.].
– Hánániasz fáłeszny Prorok, prorokuie, że miał Pán przywroćić z niewoley Bábilońskiéy lud, y wszystek sprzęt Kośćielny we dwu lat, ále Jeremiasz przeto prorokował, y opowiedźiał śmierć Anániaszowi, y umárł tegoź roku. BW Jr 28 [streszcz.].
– Jeremiasz pisał list do więźniow w Bábiloniey, ktory posłał przez posły królewskie, pisząc że tám mieli bydź przez śiedmdźieśiąt lat, á owi co w Jeruzálem zostáli, że mieli bydź wytráceni, mieczem, głodem, morem, á zá kázuie słucháć fáłesznych prorokow. BW Jr 29 [streszcz.].

świadek fałeszny:

– Swiádek fałeszny nie uydźie karania: á kto mówi kłamstwá, nie ućiecze. BW Prz 19, 5.
– Oprostoćie ubogiego człowieká, bogactwa przymnożą przyiaćioł, o świádku fáłesznym, o chwale ćierpliwego, o gniewie Królewskim, o żenie swárliwey, o dobréy żony dawáczu, o wyćwiczeniu syná. BW Prz 19 [streszcz.].

2. »nieprawdziwy, pozorny«

– Ták świát fałecżny/ vsługuie ludziom rozlicżnymi poćiechámi/ delikackie ich chowa/ w iedwabne száty vwiia/ żartuie z nimi: ále te vćiechy boleśćiámi/ kłopotámi/ płácżem cżęsto pokrápia/ á nákoniec ieśli vbodzy świátownicy zdrády nieprzyiaćielskiey nie postrzegą/ o duszne zátrácenie y láment wiecżny ich przypráwuie. AlandPam C3v.
– Druga [kwestia]/ áby niemnieyszym stárániem y vśilnośćią/ miedzy niekárnymi ow pokoy fałeczny w ktorym się ná złe spiknęli y sprzęgli/ iáko naprzędzey rosparáłá y rozrywáłá. LairReg 21.
– Fałszywy/ fáłészny/ zfałszowány/ Fallax interpres [...]. Falsus codex, falsae literae, [...]. Nieprawdziwy. Falsa causa, falsum gaudium, [...]. Coloratum crimen, [...] Fucosus. Kn 172.
– Fałszywy [...] fałszywy, fałeszny. 1) unwahr. [...] 1) faux, qui n'est pas vrai. [...] § [1)] fałszywa to nauka. [...] T III 331.

3. »o owczarzu: mający udział we własności stada«

– Owczarze, Osepni Páństowi, Fałeczni, y inni, áby dáli od dziesiąci owiec swych po groszy dwa, y od tych co ie w naymie máią. VolLeg III 61.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: FAŁSZYWY, *OSZUSTNY, OSZUSTOWSKI, SZALBIERSKI.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

FAŁESZNY