Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

FRUKT

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   frukt
D.   fruktu
N.   fruktem
liczba mnoga
M. uż. nosob.   frukty
  frukta
D.   fruktów
B. uż. nosob.   frukty
  frukta
N.   fruktami
Etymologia
łac. fructus
Znaczenia
»owoc; także zbiorowo«
  • – Pod gorą Apenninu/ leży kráiná di Mugello/ ktorą przechodźi Sieue bárzo wesoła y pożyteczna rzeká: á miedzy Arno y Aretino/ leży Casentino/ bogáte w winá/ w pszenice/ y w bydło: lecz w pszenicę na obfitsze iest Váldarno/ w wino Chánti/ á w frukty Mugello. BotŁęczRel I 57.
  • – Frukty Moskiewskie są iábłka/ orzechy/ kłukwy/ tarnki: inszych ledwo znáią. BotŁęczRel III 56.
  • – Po trzech dniách/ białegłowy y dzieci ciągną go [więźnia] y tárgáią/ iuż ná te/ iuż ná owę stronę/ powrozámi/ ktorymi iest obwiązány w pás: druga záś gromádá ciska nań iábłkámi/ y fruktámi rozmáitemi: á on też zbieráiąc one frukty po ziemi/ ktore może/ ciska też nimi ná swoich przeszládowcow/ mscząc się tych złości/ ktore mu wyrządzáią: á w tey swey nędzy prosi podczás o ieść y o pić/ áby nábył sił. BotŁęczRel IV 86.
  • – Ktorzy często á zbytnie zimnych owocow używaią iáko ogorkow, málonow, Diń, Bań, Bobu, Brzoskwiń, y inych fruktow, iest známienitym lekárstwem. SyrZiel 353.
  • – Masz frukty ogniste/ ktorych przełknąć trudno; ktore gardziel twoy dawić będą ná wieki. BirkOboz 37.
  • – Spodziewałeś się bánkietow po śmierci przepysznych/ fázyanow/ y ptakow innych smácznych/ fruktow wszelákich/ ktoreś miał wolą zbieráć/ leżąc pod pięknymi drzewy. BirkOboz 37.
  • – Frukty doyźrzałe, iako to Porzyczki, Agrest, Wiśnie y inne rzeczy do konfektow należące w tym Miesiącu na domową swoię wprawiać potrzebę. HaurEk 110.
  • – Náźrze się drugá krup surowych, grzybow, bedłek, korzenia, gliny, wapna, fruktow niewczesnych smázonek, y innych rzeczy swoiey náturze szkodliwych, zá czym niezdrowie, zła cerá, zolądek niestrawny, vroki, osypánie, czary, czárownice. WisCzar 102.
  • – Drzewo iest ná kształt morwy, frukt wydáie ná ksztłt podobny figom, ale nie z-szypulki, wisi, lecz do sámego drzewa przypięty ni bedłki... MłodzKaz IV, 557.
  • – Weźmi Soku swieżego z Owocu Pigwowego, Soku z Fruktu Granatowego kwasnego, Mięty Kędzierzawey suchey, każdego poł Funta. BeimJelMed 649.
  • – Frukt wszelki, ktory osadzon ná Drzewie, W czasie doyrzáły iuż nábył rumieńcu, Ten zaś náyznaczniey, co zászkodził Ewie, wstydzi się jáko Pánna młoda w wieńcu, Lub gdy kto kogo w tę y owę stronę, policzkiem zelżył, ták z sina czerwone. DrużZbiór 318-319.
  • – ONUFRIUSZA S. Pustelnika 12. Czerwca. Był Perskim Krolewiczem, potym Pustelnikiem w Egypcie lat 60. Znaleziony od S. Pafnucego na puszczy wszystek obrosły cudownie wyrosłey Palmy przed iaskinią fruktem alias daktylami karmiony, y Ciałem Chrystusowym dnia każdego osmego przez Aniołow przyniesionym, cudownym zrzodłem ochłodzony, po smierci iego wyschłym. ChmielAteny III 185.
  • – W zimie frukta rożne Albertus Magnus w Kolonii prezentował Wilhelmowi Cesarzowi, teste Kwiatkiewicz sub anno 1348. ChmielAteny III 223.
  • – [Zwierzęta] ktore żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu [...]. ChmielAteny1755 I 496.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • frukt nowy:
    • »świeży owoc«
    • – On to w Kolonii Wilhelmowi mniemanemu Cesarzowi, w ogrodzie Dominikańskim podczas zimy cięszkiey sprawił bankiet, na ktorym frukta nowe, y kwiaty pokazały się, y ptastwo spiewaiące dało się słyszeć. ChmielAteny III 125.
Przenośnie
  • Mitra zdobi tę głowé [!] co proiekt kryśliła, Z siestrzenicy Krolewskiey IABŁON go zrodziła, Ktora zawsze niech kwitnie, y frukta wydaie, Wielkie w Honor, w Fortunę, poki swiata staie.ChmielAteny III 8-9
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WG
Data ostatniej modyfikacji: 02.09.2014