Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*GOŁOLEDŹ

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil (pod: gołolednia), SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   gołoledź
D.   gołoledzi
Ms.   gołoledzi
liczba mnoga
M.   gołoledzie
Znaczenia
1. »śliska powłoka lodowa na ziemi«
  • – Pędząc ich [konie] do wody/ nie iest bespieczno bo ná gołoledzi rady padaią/ a obráżáią się. PienHip 9.
  • – Gołoledź/ Glaciatus humor, aqua. Kn 200.
  • – Lwow bawi Krolewica: Krol w Warszawie siedzi Szlachta się Domow trzyma, ni kot Gołoledzi Słucha iak zaiąc bębna rychło Wici Trzecie Kazą zbroyno kazdemu w swymstawac Powiecie. PotWoj 50.
  • – I iako ten w szczsliwey Zostaie otusze Ktory umyslnym grzechem nie spyskławszy dusze Ciała nie oszpeciwszy wszeteczną przywarą Tu zywot stworcy Swemu oddaie ofiarą Nie padszy na chytrego Czarta gołoledzi Tu dla iego imienia, ochotnie krew zcedzi. PotWoj 93.
  • – Niemasz teraz gołoledzi ani grudy niepodbiie się kon bo snieg po Tebinki droga miękka. PasPam 154.
  • – Ieszcze zwyczáiu koni, kuć niemieli ludzie, Boso po gołoledzi chodziły y grudzie. PotPocz 117.
  • – Gołoledź, f. 1) Glateis [...]. verglas. T III 398.
Związki frazeologiczne

  • jak na gołoledzi:
    • »niepewnie; w poczuciu niebezpieczeństwa«
    • – jak na gołoledzi. wie au/ Nadeln, Gefahr; in Eilfertigkeit. en danger, en grande hâte. § stoię iak na gołoledzi. T III 398.
Przenośnie
  • Bo chodzi, z kazdem zwierzem w odpowiedzi, Wzdy wdzięczny widok presentuie Bogu, Kiedy na sliskiey Swiata gołoledzi, z sroszszą nad Smoki, bo serce łakomie, wyziera z piersi: Fortuną się łomie.PotSyl 3
2.  przen.  »niebezpieczeństwo; przeszkoda«
  • – Nie przeszkodzą mu w Niebo żadne gołoledzie. PotPocz 119.
  • – Gołoledź, f. 2) Gefahr [...]. danger, péil. T III 398.
3.  żart.  »łysina, łysa głowa«
  • – Gołoledź, f. [...] 3) im Schertz: Platte, kahler Kopf. [...] burlesq. tête chauve. T III 398.
Użycia metajęzykowe
  • - Piędź/ (ita pono thema, vt żerdź/ miedź/ ćwierć/ gołoledź etc. at piądź et piędzia/ vt aliqui loquuntur, nullam habet analogiam). Kn 685
  • - De Defectivis [...] gołoledź imbier kászel krew moc nieszczęście pámięc [...]. WojnaInst 49
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas , WG
Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2013