Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GRAT

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   grat
liczba mnoga
M. uż. nosob.   graty
B. uż. nosob.   graty
N.   gratami
Etymologia
niem. Gerät 'sprzęt, naczynie'
Znaczenia
1. »sprzęt domowy«
  • – Haussrath sprzęt/ grat domowy supellex. KusWeg E5v.
Związki frazeologiczne

  • trzeć domowe graty:
    • »mieszkać z rodzicami, będąc na ich utrzymaniu«
    • – Powiem wam jeszcze o szlachetnym biesie, tak jak nauka rodzicielska niesie: Miał ociec syna dobrze podrosłego, Którego chciał dać do dworu jakiego I mówi: "Słuchaj, jużeś podrósł z laty, Szpetna, byś dłużej tarł domowe graty. Myśłiłem dotąd o twym wychowaniu, Czas, byś miał pieczą o własnym staraniu. I jam w tych leciech już nie siedział w domu, Przeglądałem się, co przystoi komu. Oddać cię myślę do zacnego dworu, Ale pamiętaj na twój Punkt Honoru [...]". DembowAPunktBar II 479-480.
2. tu w lm »stare, zużyte, zniszczone przedmioty różnego przeznaczenia, rupiecie«
  • – Graty stáre. [...] Vilis supellex [...] vide Rupieci. Kn 208.
  • – Scruta/ orum, Starę [!] graty. SłowPolŁac 124v.
  • – Z tej izby komora poboczna, w której graty różne drewniane, złe. InwKal I 375.
  • – Owo zgoła ten mielcuch z gratami swemi tylko się na ogień przyda. InwKal I 741.
  • – Za przybyciem godności, przybywá intraty, Czemu cierpicie stare swych Kościołow graty? DrużZbiór 83.
  • – Ieden drugiego w bok trącaiąc rzecze: Pátrz iák się zá tą ogon długi wlecze. Ná tey opięto, kuso, gráty stáre, Znáć w wodzie stáła, gdy iey bráno miarę. DrużZbiór 540.
  • – Graty, plur. 1) Gerille, Gerümpel. 2) alt Eisen. 1) vieillerie; vieux meubles de bois. 2) ferraille; vieux morceaux de fer. graty mosiężne. alets Messing. mitraille. T III 417.
3.  ekspr.  tu w lm »przedmioty o różnym zastosowaniu«
  • – Wieszáią też ná szyiách dzieci dla ochrony od tey choroby rożne graty, iáko to korzeń piwoniey, żęby wilcze [...]. CompMed 625.
  • – [...] gdy dziąsła świerzbią dzieciom [...] rożne graty dzieciom ná szyiách wieszaią áby ie żuły, iako zęby wilcze, kamień Iaspiszowy, słoniowa kość [...]. VadeMed 720.
Użycia metajęzykowe
  • - Singulari carent, nomina [...] graty grochowiny Gromnice gusłá iasłká [...]. WojnaInst 50
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 10.09.2012