ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, T, L (gruchotać, grochotać; XVII-XVIII), SWil, SW (gruchotać, grochotać), SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy gramatyczne

bezokolicznik

gruchotać

czas teraźniejszy

lp	1. os.	gruchotam
		gruchocę
	3. os.	gruchoce
lm	3. os.	gruchocą
		gruchotają

czas przeszły

lp		m	3. os.		gruchotał
		n	3. os.		gruchotało

imiesłów współczesny

gruchocąc || gruchocząc

Znaczenia

1. »wydawać turkot, łoskot, grzechot«

~ Wietrzności w żołądku y w kiszkách ktore sie vstáwicznie kołácą y w kiszkách gruchocą/ tákże wárzonego iuchę piiąc/ rospądza [opich]. SyrZiel 1087.
~ Gruchocę/ Crepito [...] Culmina tectorum grandine crepitant. Concrepo [...] Qui simul concrepuerint. i. signum crepitu dederint [...] Increpo [...] Increpuit discus. Kn 213.
~ Gruchocę. Crepito, co[n]crepo. Treszku. SzyrDict 77.
~ Gruchocę, [grucho]ce, [grucho]tał: Gruchotam. 1) klappern, knastern, krachen. 2) zerchmettern. 3) trummeln, kurren, kirren als eine Taube. 1) claquetter, faire du bruit, faire du fracas. 2) fracasser, écraser, romper. 3) rocouler comme un pigeon. § 1) gruchotać nadętym pęcherzem. 2) siłą swoją to możne zgruchotał (pogruchotał) Państwo. T III 425.

2. »łamać, miażdżyć, trzaskać, rozbijać; niszczyć«

Rekcja: co

– Czynią drudzy ysam wał stakie[g]o drzewa umoszczony, Lecz ia nie pozwalam zmey strony, lepiey darnem yplequerkiem obwarowawszy abysię nie osypował Czostkami tkwiącemi umocnic, gdyzby drzewem wał obłozony, kula z działa gruchocąc te po kłady psowała, azatym by się ywał ruijnował. NarArch 139.
– Wziąłem ná się miásto zbroie Wiezą Nembrotowską, Taurum gorę miásto misiurki ná łeb, Lábirynt Kretenski, miásto łubia przypasałem do boku, miásto Łuku porwałem srokátą Tęczę, miásto Strzał, zábieráiąc wszystkie Pirámidy AEgyptskie, ktorymi Polos Borealem y Australem gruchocząc zdziuráwiłem iák rzeszoto wszystko firmamentum. AndPiekBoh 6.
– GRIGOTER, V. act. (Manger [u]n griguon, on de la croûte.) Crustulum panis rodere, (do, dis, rosi, rosum.) act. SKORKĘ chleba ieść gruchocąc, schrupać skorkę chleba. (Mot bas & du discours familier.) Słowo francuskie proste mowy potoczney. DanKolaDyk II, 102.
~ [...] GRUGER signifie simplement parmi le peuple, Manger beaucoup. Multùm mandere, (do, is, di, sum.) act. ZRZEC ieść wiele nágruchotać znacznie czego iedząc. *Il a des valets qui grugent bien. Sunt illi servi validi manducones. *Má czeladź co dobrze gruchotaią co potężnie żrą. DanKolaDyk II, 105.
~ Gruchotać, rompre, craquer [...]. KulUszDyk 34.

3. przen. »pokonywać«

Rekcja: co

– [...] ow to Swentosław/ ktorego Książęce serce nie raż vfce nieprzyiáciol roznych gruchotáło/ ná pował poobaláło. WojszOr 242.

Użycia metajęzykowe

- Verba bełkocę, blekocę, chechocę się, chrobocę, depcę, gruchocę, grzechocę, klekocę, kłopocę się, kołácę, łechcę, łepcę, márkocę, miecę, świegocę, számocę, szczebiecę, szepcę, tárkocę, trzepiecę, quae hunc in modum conjugantur: [...]. WojnaInst 80

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

GRUCHOTAĆ