Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

JEŚĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  jeść
czas teraźniejszy
lp 1. os.   jem
2. os.   jesz
lm 3. os.   jedzą
czas przeszły
lp m 1. os.   jadłem
  jadłem
  jadł
3. os.   jadł
ż 3. os.   jadła
lm mos 2. os.   jedliście
3. os.   jedli
czas przyszły złożony
lp m 1. os.   będę jadł
tryb rozkazujący
lm 2. os.   jedz
tryb przypuszczający
lp m 1. os.   jadłbym
imiesłów współczesny
  jedząc
Znaczenia
1. »spożywać pokarm«
  • – Wziąwszy chleba y masła ktore zawsze ziaszczem stoi to Smaruią y iedzą to znowu ustaną y robią. PasPam 55v.
  • – Począłem rybę ieść asz wniey okrutnie smak dobry. PasPam 65.
  • – I mowiłęm gdy by mi Głod nay większy był to bym tey ryby nieiadł. PasPam 65.
  • – Pytaią czemusz nie Iesz? [...] iedz. PasPam 77v.
  • – Iatez ieszcze nieiadł. PasPam 83v.
  • – Iadł pił dobrze. PasPam 83v.
  • – Chwalili sobie że smaczno y dobrze iedli. PasPam 166.
  • – Byłęm u Szelinga tam iadłęm z nim. PasPam 174.
  • – Krol y iedząc y chodząc y Spiąc tylko otey wydrze myszli. PasPam 254.
  • – Potym iey ieść kazał przynieść tak ci dawał iey [wydrze] pokawałku a ona iadła. PasPam 255.
  • – One srogie pociechy obrociły się w Wielki Smutek, Bo krol przez cały dzięn y nieiadł y niegadał z nikim wszystek Dwor iak Powarzony. PasPam 255v.
  • – Pyta się mnie do czego mam chęć? Powiedziałęm co dacie to będę iadł z wielką ochotą. PasPam 280.
  • – Iak tedy Obaczyli ze Ięm Smaczno y piię y rzeswość dopiero uwierzyli zem sanus mente et Corpore oczym Cyrulik osobliwie bardzo dubitował. PasPam 280-280v.
Związki frazeologiczne

  • jeść się nie godzą:
  • chleb jeść:
    • »żyć cudzym kosztem«
    • – Że by przecię więcey Ieść chleba Szwedzkiego nizeli Dunskiego. PasPam 54v.
2. w bezokoliczniku »to, co się spożywa; jedzenie«
  • – Ogięn iest, co znac ieść gotowano. PasPam 98.
  • – Nawet Szyca mego na Iedwabnym wezgłowiu posadziwszy ustołu Na Srebrnych Talerzach prosto z pułmiskow ieść kładziono. PasPam 123v.
  • – Przyniesiono ieść pięknie zkuchnie krolewskiey wina szumnego co sąm piiał. PasPam 150v.
Związki frazeologiczne

  • dać jeść:
    • »nakarmić«
    • – Towarzysz zawoła Nie powieday im WPan az nąm dadzą iesc. PasPam 99.
    • – Dano tedy ieść Siła ale zle y niesmaczno. PasPam 164v.
  • dawać jeść:
    • »karmić«
    • – Po wsiach po Miastach wszedzie dawano ieść y pić. PasPam 154.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • surowo coś jeść:
    • – Surowo co iéść/ Crudè [...]. Crudum, vel crudum cibum edere. Kn 1084.
    • – surowo co ieść. etwas roh essen. manger une chose cruë. T III 2204.
Związki frazeologiczne

  • aboś łyka jadł, abo borys litewski:
    • »masz obstrukcję, zaparcie«
    • – Poplugáwić.Permerdare et permingere, Albinus apud Sipont. Sordida sunt, vt et Merdo apud eundem [...] quasi funem loreum crassum, quo aqua extrahitur, excernere dicuntur ij, qui diutiùs aluum exonerantes desident. Alludit Polonica phrasis: Aboś łyká iadł/ ábo borys Litéwski. Kn 1327.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Chłopska rzecz siłá ieść/ á siłá pić szláchecka. RysProv II, 7.
  • – Podź robić. O nié mogęć chodzić. Podźże iéść. Toć muszę leść. KnAd 164.
  • – [...] NOIX [...] ON DIT proverbialement. Celui qui veut manger la noix doit casser le noyau. Qui è nuce nucleum esse vult, frangat nucem. Plaut. PRZYSŁOWIE; Kto chce orzechy ieść trzeba ie zgryść álbo potłuc [...]. DanKolaDyk II, 299.
  • – Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
  • – Z domu nie iadszy/ a z lásá nie wyfeydawszy się nie wyieżdżay. RysProv L.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

JEDZĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp M. m   jedzący
ż   jedząca
D. m   jedzącego
ż   jedzącej
n   jedzącego
C. m   jedzącemu
B. ż   jedzącą
N. m   jedzącym
lm M. mos   jedzący
D.   jedzących
C.   jedzącym
B. mos   jedzących
Najwcześniejsze poświadczenie:
1621-1643
Znaczenia
»tak, który je«
  • – WIEPRZ Pańskie y chudopacholskie zdobi stoly; wiele iedzący y szkodzący zwierz. ChmielAteny III 288.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • surowo jedzący:
    • – Surowo iédzący/ [...] Omophaga [...] crudorum esus. Kn 1084.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2023
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2023