ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (pod: kasać), SXVI, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
Kn

Formy gramatyczne

bezokolicznik

kasać się

czas teraźniejszy

lp	1. os.	kasam się
		kaszę się
	2. os.	kaszesz się
	3. os.	kasze się
lm	3. os.	kaszą się

czas przeszły

lp	m	3. os.	kasał się
	ż	3. os.	kasała się
lm	mos	3. os.	kasali się

tryb rozkazujący

2. os.

kasz się

imiesłów współczesny

kasząc się

Znaczenia

1. »silić się, porywać się na coś trudnego do osiągnięcia«

Rekcja: na (o) kogo, co; bezokol.

- Dla Synow z tąd nieszcżęśliwą názwána/ iż Turbatorámi w R. P. byli/ iáko to wysokie ánimusze cżynić zwykli/ kásząc się ná wysokie rzecży/ márnie poginęli. BudnyBPow 150.
- Wszytko to Rhetorica Hyperbole Jezuicka zmyśliłá/ á to zá powodem owego/ ktory iáko meżoboycą/ ták y potwarcą y kłamcą iest od początku. A ztąd kázdy miárkowáć może/ iáko vmyślnie oni ná to śię kásáli/ y tego szukáli/ zeby sobie z niekrzywdy krzywdę vrośćić [...]. NowinyPoz A4v.
- PIękny á Stárożytny Kośćioł Rzymski ma zwyczay/ kiedy posłyszy że nieprzyiaćiel Pánu Bogu przećiwny/ kasze się ná krew ś. Chrześćiáńską/ y ná niewinność iey/ niszczyć y psowáć/ zwykł śpiewáć. ZrzenNowiny Aij.
- Zwodźiło y to/ gdy rozumieli: Nie tknie się nas Bog Pan nász/ wzgląd będźie miał ná zacne urodzenie násze: to zwiodło Anyołá pierwszego/ gdy się kasał ná pierwszy stołek w niebie [...]. BirkNiedz 141.
- Przeto przed czasem umykaj, niebogo, Z miast katolickich, póki-ć jeszcze błogo, Nie czekaj aż sie mocą na cię rzucą, Wnet cie wyrzucą. Dopomoże im moc sędziów żarliwych, Dekret ich wesprze panów sprawiedliwych, Jakoż i dobrze doznawasz ich mocy, Piekielna nocy. Próżno się kaszesz nowe stawiać zbory, Próżno zakładać czartowskie obory Myślisz przeklęty heretyku sobie, Tu o tej dobie. PaszkMrTrybKontr 255.
~ Nieszły mi/ Hálciono/ twoie w poczet modły: Siedlismy/ áni sie kasz/ byś mię vyźrzeć miáłá. OvŻebrMet 288<278> .
- Ach, jako mię oszczepy ostre zewsząd straszą, jako się na mój obłów chciwi szczwacze kaszą! HugLacPrag 163.
~ JAMBE [...] NOGI przysłowiem. [...] Faire selon la jambe, le pied. Suo se modulo ac pede metiri. Hor. Według nogi krok czynić, nád siły swoie się nie kasać. DanKolaDyk II, 136.
~ S'EFFORCER, V. neut. (Employer ses forces à une chose.) Conari. Contendere. Cic. USIŁOWAC siłami o co się starać silić się kasać się mocno sadzić się. DanKolaDyk I, 493.
- I niekasz się próżno Ná to; żebyś Królowi i Bogu w brew stawał. Niźli moiey przeszkodzisz smierci: prędzey w biegu Słońce zatrzymasz. wodzu! ruszay się, niestóymy. JawJon 43.
- [...] powtore gdyby ta faktorka potych uczynionych krokach, mocno śię kiedy o otrzymanie kasała słowa, aby JMć w przod do wielkiego ią zakląwszy sekretu, oświadczyła Jey nieodmienny ku Baronowi affekt [...]. ZatPrzyd 72-73.
~ Kasam śię, vid. Kaszę śię. T III 537.
- Kaszę śię, [ka]sze, [ka]sał. 1) nach etwas streben, trachten. [...] 1) aspirer à qu. ch; convoiter qu. ch. [...] § 1) kasze się na wielkie rzeczy. T III 539.
- Z podobney okazyi niechęć záwziął przećiw Granwellanowi Robert Brederodius, ktory uśilnie się kasał przez promocyą Pánow Niderlandskich ná Arcybiskupstwo Kameraceńskie, Granwellanus záś tę godność uprośił dla Maximilliana de Berg. PoszakHist 19.

2. »chełpić się«

~ Kaszę śię, [ka]sze, [ka]sał. [...] *2) prahlen. [...] *2) se venter. T III 539.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lp	C.	m			kaszącemu się
lm	B.	mos			kaszących się

Najwcześniejsze poświadczenie:

1635

Znaczenia

1. »pragnący, pożądający«

- Tedy Norkarmius kazawszy zátrąbić ná odwrot, wstrzymał swoich Zołnierzy, niemal iuż w Miasto wdzieráiących się, y ná łupy kászących się, ktorym zákazał imieniem Krolewskim y Gubernatorki wszelkich gwałtow y rabunkow. PoszakHist 91.

2. »chełpiący się«

- Wielka byłá ná poboiewisko żáłosne pogromionego woyská do Wołoch wniść, stánąć w kroku przećiwko zuchwále po wygráney kaszącemu się Turczynowi, ogromnymi obozámi niezliczonego ludu ná zgubę nasádzonemu Cesárzowi, po dwoch wielkich Hetmánách wziąć regiment y obumieráiącą práwie bułáwę. PetrJWod 6 nlb [B3v].

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

KASAĆ SIĘ

*KASZĄCY SIĘ