ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SW

Najwcześniejsze poświadczenie: 1631-1661

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				krzesło
	D.				krzesła
	B.				krzesło
	N.				krzesłem
	Ms.				krześle

liczba mnoga

	M.				krzesła
	D.				krzeseł
	B.				krzesła
	N.				krzesłami
	Ms.				krzesłach

Znaczenia

1. »mebel do siedzenia z oparciem«

– Którym czasem bogini, gdy się te ochoty Dzieją w mieście i monstry, stół sprowadza zloty, Obstawiwszy takiemiż w koło go krzesłami. TwarSRytTur 126.
– Ktory to stoł/ po wszytkim świećie sławny miał bydź/ ze szczerego złotá vrobiony/ y ná káżdy dźień kosztownemi potráwámi/ ná złotych misách zástáwiony/ kędy káżdemu wolno było przyszedszy śieść ná złotym krześle/ y ieść potráwy one do vpodobánia swego... StarKaz 75.
– Próżne panegiryki, wielbienia klemencyi pańskiej, ojcowskiego około dobra pospolitego pieczołowania, fatyg, odwag i zdrowia na nie dyspensowania i tam inszych atrybutów naładują mowę. Ustawiczne dygi, zadków od krzeseł i drążków podnoszenia i owe za każdym punkcikiem, aż słuchać przykro, ciągnące się „Najjaśniejszy, miłościwy Panie, Panie a Panie nasz miłościwy” inwokacyje, zatrudnią czas i zabiorą, aż tandem skończy się rzecz zbawienna na niczym. MałpaCzłow 174.
– W tym Gabinecie komin murowany. — Krzesło stare, prostej roboty, kobiercową robotą obite obite. ZamLaszGęb 34.
– Zmięszał się tym Fleming. Począł się rzucać, gniewać, a szlachta tym żwawiej na niego hałasowała. Raz wyrywała spod niego krzesło i wraz go z impetem krzesłem barzo ciasno do stołu przypierała. MatDiar 419.

2. przen. »tron, stolec będący symbolem zajmowanego stanowiska, sprawowanego urzędu, godności«

– Wszytkich mianować panow, ktorzy w krześle Radą a ręką w rycerskim rzemieśle Drugim przodują, wojska i starszyny Wyliczać czyny, Nie mej to głowy; niech kto z tych ożyje, Ktorych popioły włoska ziemia kryje A ich pamiątki bluszcz obtoczył w koło Kamienne czoło. MorszZWierszeWir I 500.
– Zasiadali Biskupi Wrocławscy w Senacie krzesło po Biskupie Krakowskim prawie do roku 1295. BystrzInfGeogr K2v.
– Iedni byli AEDILES CURULES, że Krzesła toczącego się zażywali: y to ich było Godności Insigne: Inni się Cereales nazywali, od Cerery, alias prokurowania chleba, mięsa, wina y wszelkich żywności, dla tak osiadłego Rzymu. ChmielAteny1755 I 455.
– O Religii Zydowskiey y błędach z Talmudow 1 Rabbi Wida plecie, że B BOG na dwoch Krzesłách sądzi świat, wstaiąc co ráz z krzesłá Sprawiedliwości, ná krzesło Miłosierdzia. ChmielAteny1755 I 1072.
– ...wziąwszy tedy Buczyńskiego, szlachta zaniosła na ręku do kościoła augustiańskiego i mało co dawszy zagaić Tarkowskiemu, kasztelanowi brzeskiemu, osadziła na krześle marszałkowskim — i tak Buczyński bez żadnej kontradykcji został marszałkiem sejmikowym. MatDiar 230.
– W Krzesłach przy Królu swoje decyzye daje, dla tym wygodnieyszey, i spokoynieyszey deliberacyi i Rady dania Oyczyznie. ŁubHist 158.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

KRZESŁO