Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

KRTAŃ

rzecz.
m albo ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: KRZTAŃ, KRTĄŃ, KRTOŃ, KRZTĄN, KRZTOŃ, KRTAŃ
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (krtań, grtań), SXVI (krztań, krtań, krtan, krztan, krstań), Kn, T, L (krtań, krtąń), SWil, SW (krtań, krtąń, krtoń, krztań, krtycze, krztoń, hyrtań, hurtuń, grdyca, grdyka, grdycze), SJP

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. m albo ż   krtąn ||   krtań
D. m   krtania
ż   krtani
  krtaniej
C. m   krtaniu
  krtaniowi
B. m albo ż uż. nżyw.   krtań
N. m   krtaniem
Ms. m   krtaniu
ż   krztoni
liczba mnoga
B. m albo ż uż. (n)osob.   krtanie
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Krżtan Gula LodDict 97/1.
  • – Krztaniu zostrzáłemu. SyrZiel 136.
  • – Krztań w gárle/ przez ktorą dech idzie wychędaża zostrzáły. Głos głádki czyni/ sok tego ziela [serdecznika] piiąc. SyrZiel 136.
  • – Piersiom chorym záziębionym. Tákże płucom y krztaniowi grubemi wilgotnościámi/ flágmistymi kliiowátymi zátkánym. Wziąć korzenia Benediktowego dwá łoty [...]. SyrZiel 269.
  • – Zostrzáłość krztaniá, ábo piszczałki/ przez ktorą dech pusczamy/ głádką y wolną czyni/wárząc korzenie iego [pięciornika] w miodzie/ á potym ochłodzić ciągnionym Cukrem/ á chárkánie ábo gárgáryzm sobie często czynić co naciepłey. SyrZiel 299.
  • – Krztań zostrzały głádki czyni [rzepa]. SyrZiel 1042.
  • – Tákże y gospodarze potráwą bydłu żadnemu nie dawáli, bowiem swą ostrością [ostrzyca] bárzo szkodzi/ wárgi/ gęby y ięzyki/ gárdłá y krztanie siecze y skrwáwia: [...]. SyrZiel 1308.
  • – Spadł mu łep z krtaniem przeciętem nie żywy [...]. TasKochGoff 24.
  • – [...] wten czás właśnie gdy Argillánowi Chciał odpowiedzieć/ vciął mu krtań z mową, TasKochGoff 244.
  • – Alarkowi [...] krtáń przecięła srodze/ Razem pokármu y głosu dwie drodze. TasKochGoff 535.
  • – Bywa też [kaszel] iako y wyższe choroby z páry krwie Miesięczney grubey y gryżącey do krtąniá/ czeluści/ płuc/ y inszych wnętrzności pierśnych podniesioney. CiachPrzyp 20 nlb..
  • – Czopék w gárdlé iako niéktorzy zowią/ v. Krtani błonká. Kn 105.
  • – Gardziel/ vide Gárdło I. Item Krtań. Kn 186.
  • – Krtań/ gárdziel/ rurá do płuc oddéchowa/ głosowa. Aspera arteria [...] Trachea. [...] Canalis animae [...] Canalicula et fistula per quam spiritus reciprocatur [...] Spiritalis fistula [...] Arteria, orum. neutr. plur. singularium à singulari arterium [...] Facitque asperiora arteria clamor. Larynx etiam à quibusdam sed proprié. [...] est pars superior asperae arteria tribus constans cartilaginibus circularibus, praecipium vocis instrumentum [...] Vitales vias, et respiramina, et vias vocis [...]. Kn 321.
  • – Rurá w-gárdlé/ v. Krtąń. Kn 955.
  • – Hortan: krztąn. JaśDict 56.
  • – Krszyná v. Odrobiná. Truputis. Krtań/ gardziel/ rurá do płuc oddechowa/ głosowa/ Aspera arteria, trachea, canalis animae SzyrDict 132.
  • – Gurgulio Krztan SłowPolŁac 69.
  • – To zbroia: to ich Puklerz, lecz y nate Kugle Iusz naszy sposob mieli: przytrzymawszy cugle Zamierzycsię: askoro Poganin odstrachu Zmylił raz powtornego nie uszedł Zamachu. Albo naKrzyzach, albo na grzywie, ukonia Ze łbem nadstawionego, razem pozbył krztonia. PotWoj 170.
  • – A tak potężnie nazad go odbiie, Ze mu asz ręka odbita zá szyie Poszła z rapiręm, zatym zárazrazem, Nim się poprawił, ciął go wkrztąn żelázęm; Wtym podle ognia, co się iescze palił Ztego się cięcia Bohatyr obalił. OblJasGór K. 42.
  • – Temu Krztąn Szablą, temu głowę Kosą Vtną, tu z krwawych Krew zmieszana z rosą. Płynie przes oboz, a zádęn nie czuie Iak po Krwi od Snu do Smierci zegluie. OblJasGór K. 177.
  • – Weźmiy gębę y uszy Jelenie/ álbo Wołowe/ y krztąn/ obwarż/ ochędoż/ a pokray w szatki/ CzerComp 36.
  • – Pyszciaszek krolikowy; załamana brodka; Dołek w niej na poł palca; ostra starczy kłodka Z brudnej i chudej szyje, gdzie wszystkie kawałki, Wszytkie przez krztan puszczone policzysz michałki. PotFraszBrück II 392.
  • – Kiedy wrázieł w krztąn Smoku, po tuleią drzewce, Y nie dał mu być Zerem Chrystusowey Dziewce. PotPocz 147a.
  • – Aleć na łapikufla - jeden puchar mało Do kałdyna przez wilczy gardziel nie przestało [...] i cale Na jeden ząb mu nie padł, krtonia czy piwnika Nie odwilżył. KorczWiz 97.
  • – Serce [...] Płucá z krtąniem [...] y Pleurá [...] którá pokrywá żebrá. KirchFac 2.
  • – W czwártym: Części na oddech służące [...] iáko są płucá [...] z krtąniem. KirchFac 7.
  • – Gárdziel [...] leży pod krtąniem [...] ma swoy początek od gardłá. KirchFac 17.
  • – Zyły krtoniowe obchodzą do płucow [...] y do krtąnia. KirchFac 34.
  • – Krtąn przez ktory áeryá się wciągá y oddech wychodzi, iest składany z rożnych chrzęstek. KirchFac 43-44.
  • – [...] przykrywą rozpádlinę, áby w połykániu pokármow y nápoiu, nic nie wpádło w krtąń, która wewnątrz bárdzo czuiącá iest. KirchFac 45.
  • – Część krtąniá co leży nad gárdziele[m] [...] iest błonistá. KirchFac 45.
  • – Chrzęstka [...] znayduie się pospolicie w nozdrzách [...] w uszách [...] w powiekách y w krtąniu KirchFac 115.
  • – Krtań, f. die Luft=Röhre. le siflet, la trachée artére; l'apre-artére; conduit de la voix. T III 653.
  • – chcieli [...] głowę [...] uciąć [...] ale iak tym razem zraziła Hussaria [...] że szyia z głową na krztoni zostały, Rel B 6.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • krtani obrączki chręstowate:
    • – Krtáni obrączki chręstowáte [...] Cartilagines circulares, et arteria Aspera, et per totum pulmonem. Kn 321.
    • – Krtani obrączki chręstowate [...] les cartilages sigmoïdes. T III 653.
  • błonka krtani:
    • – Krtaniey błonká w uściu iey głosowi służąca/ krtani iédzeniu broniąca. Epiglottis, idis fe. [...] Operculum asperae arteriae [...] Operculum laryngis Epiglottida, vocat Vesalius [...] hedera folio simile esse docet, refutata ibidem [...] eos qui epiglottida linguam paruam seu gargareonem interpretantur [...] autem eidem laryngis fissura voci seruiens, quam epiglottis integit. Officium epiglottidis est, vocem moderari, potum pulmonibus partiri [...] tueri ne cibuis in pulmones descendat [...]. Kn 322.
    • – krtani błonka w uściu iey. der Zapfen im Halse. épiglotte, lüette qui couvre & ferme la conduit de la voix. § krtani błonka głosowi służy i iey w iedzeniu broni. T III 653.
  • krtani dziurka głosowa:
    • – Krtaniey dziurká głosowá/ iáko w stroiu/ surmy/ sztortu [...] Laringis fissura: habes suprà proximè. Kn 322.
    • – Krtani dziurka głosowa. Athem-Löchline unter dem Zapfen. le conduit de la voix sous l'épiglotte. T III 563-564.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: MM
Data ostatniej modyfikacji: 15.06.2020