ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne

lp	M.	m		myśliwy
		ż		myśliwa
	D.	ż		myśliwej
	B.	m	żyw	myśliwego
		ż		myśliwą
	N.	ż		myśliwą
	Ms.	ż		myśliwej
lm	M.	mos		myśliwi
		nmos		myśliwe
	D.			myśliwych
	C.			myśliwym
	B.	nmos		myśliwe

odmiana niezłożona

lp	M.	m			myśliw
	N.	m			myśliwem

Znaczenia

1. »myśliwski, związany z myślistwem«

– Powiedz, kto kiedy widział Żyda myśliwego? WychWieś 19.
– Krynicá w práwo lałá wodami ślicznemi/ Rozwor máiac vięty kráymi trawistemi. Tu bogini myśliwa/ myiáłá w strumieniu Swoie pánienskie członki/ po łowczym strudzeniu. OvŻebrMet 59.
– Takie to bywało przysłowie u mysliwych Sąsiadów moich ze to nieszczęsliwy zwierz ktory się z Panem Paskięm potka. PasPam 256.
– Oto mię chętka ciągnie do łowów i prawie myśl moję cale wnurzam w myśliwej zabawie. HugLacPrag 51.
– Myśliwym zabáwá Gospodarzom. PO pracách trudách, y kłopotách Gospodárskich, nie záwádźi czásem zábáwić się Myślistwem Gospodarzowi, ile kogo ná to (ad proportionem Intraty) stánie, tyle też tego chowáć może Myślistwá; ktore zwykło troiáki czynić poźytek. HaurEk 82.
– Toż oni wszyscy ludzie i z panem myśliwem Zlękną się, tak widomym przerażeni dziwem, I ten się dożywotnym obowiąże wotem, Nigdy w święto z myślistwem nie jeździć na potem. PotFrasz2Kuk II .
– Będzie druga do zwierza tak myśliwa suka, Nie mógszy kawalera, że znajdzie hajduka, Gdy ją tamten zbłaźniwszy na słowie zawiedzie: Wiąż, księże! PotMorKuk III 318.
– Tu ktorego się nędźny oracż boi Dźik, nie raz ránny krwię zbrocżon stoi Wy záś w ćichośći dłużey nie prożnuićie, Psy rozsworuyćie. Ná smycż Molossy pobierżćie myśliwe, Kreteńskie, niechay targáią się chćiwe Łowu, choćiaszby odrzeć szyie miáły [...]. SenBardzTrag 122.
– Niesforne z samą rzeczą usta z myśliwą sfory nie są godne złają, która głosem swoim inaczej niedźwiedzia, inaczej rysia, inaczej wilka, a każdego prawdziwie znaczy i wystawuje zwierzęcia. MałpaCzłow 187.
– Myśl ieno o myśliwey Łowczyney Diánnie, Tam znaydźiesz wszytkie smáki, iák stáry świát w mánnie. ŁosLut 22.
– SĄ dwie trąby myśliwe, w czerwonem polu, tym kształtem iáko widzisz, nád hełmem y korona, trąba myśliwa, ale iuż táką formą, iák się tu kłádźie; ták go opisuie Ms. Załusc: de Famil: Pruss: [...]. Przodka ich rezolucyą wspomináią dawne wieki, że w rzekę zkoczył bystrą, żebybył zawźiętemu ná siebie Xiążęciu, kroku nie ustąpił; atoli iak się z nim poiednał, wźiął od niego ná wieczną pamiątkę, przydatek do herbu, trąbę myśliwą. NiesKor II 73.
– Przypłacił ciekáwości Akteon myśliwy Lubo nie szukał w kniei damy lub ielenia Hártowną strzałę z łuku wypuściwszy chciwy, Bieży wlot do hárapu, ubił bez wątpienia A prágnąc oczy nápaść, w pobitey zwierzynie Topi wzrok rowno z strzáłą, w kąpiącey dziewczynie. DrużZbiór 516.
– Widzi státuę, myśliwey Dyanny Ják kształtną ręką psy ná smyczy trzyma Łuk, kołczan, lance, niosą zá nią Pánny, Wiatr iey sukienke nieznácznie poddyma, Tu iuż zwierzyna postrzelána leży Zywa ná roskaz Bogini, wsieć bieży. DrużZbiór 528.

2. »myślący, pogrążony w myślach, rozmyślający«

– Lis/ Práwo zápalczywa myśliwa y mśćiwa to rzeczká/ iuż lis práwny nie gęśi/ nie kury/ nie poszosne; ále szkátuły srebrem/ złotem/ skrzynie ochędostwem nałádowáne/ náwet bogáte włośći/ y zámożne máiętnośći od dźiedźicow ze zdrowiem y z żywotem wyprowádzá/ á bárzo z małym zyskiem częśćią z większą zgubą y przegráną. JanowPołów B3V.
– Gdzie iutro będziesz nocleg miáłá/ A żebyś tym bespieczniey/ y spokoyniey spáłá W iey spoczniesz pokoiu/ ktory tu ma zemną/ Bo bywa to kiedy się/ ile pod noc cięmną: Zá zwierzęty zágoni. Gdyż myśliwa srodze/ Czásem tu przenocuie. TwarSPas 72.
– Bądźćie wszyscy myśliwi śláchetni Pánowie/ Bo niemyśliwych zedrwią/ bá/ y záiączkowie. JagDworz Ev.

a) »zgadzający się z jakąś myślą, zdecydowany na coś«

– Odważny Jazon dla złotego runa Przez bystre fale srogiego Neptuna Pływał — a tobie dziś z sławną Junoszą Życzliwe nieba same go przynoszą. Więc kiedy do tak drogiego przędziwa, Z którym już teraz musisz być myśliwa, Posyłam jako młodej gospodyni Ten choć niewielki sprzęt i w małej skrzyni, Ale się takiej nie obawiaj prace, Jaką za wieków dawniejszych w Itace Podjęła wiernej ręka Penelopy [...]. MorszZWybór 349.
– Naraiłbym ja gryfik do twego dziardynu, Kiedyś z frukty myśliwa; w jakimkolwiek klocu Wszczepisz go, spodziewaj się przed rokiem owocu. Jako miły i smaczny, choć po tym znać samem, Że się nim Ewa w raju raczyła z Adamem. PotFrasz3Kuk II 580.

Użycia metajęzykowe

- Na końcu n. p. Dan, wzięt, pogrzebion etc, zamiast. Dany, wzięty etc. Mądr, młód, głuch, chciw, myśliw, Piotrow, Faunow, za. mądry, młody etc. DudzZbiór 17

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		myśliwy
D.		myśliwego
C.		myśliwemu
B.	uż. żyw.	myśliwego
N.		myśliwem
		myśliwym

liczba mnoga

M.	uż. osob.	myśliwi
D.		myśliwych
B.	uż. osob.	myśliwych
N.		myśliwemi

Najwcześniejsze poświadczenie:

1606

Znaczenia

»łowczy, ktoś zajmujący się myślistwem«

– [...] stąd obrazy niechęci, niesnacki rostą, gdy myśliwi szkody we zbożach radzi więc wszędy czynią, płoty łamią, gęsi owce szczują — owa niech każdy na swym przestawa, a pokój ma pod winą sta grzywien toties, quoties do grodu peremptorie byłby pozwany, salva evasione iuratoria. SposPodCz II 398.
– Wászá Kro. M. sam dobrze znáć racżysz/ w przeszłá/ żáłosną/ domową woynę/ przy Krolu Iego M. Pánu moim/ á Oycu W. K. M. wytrwałem wszystkie obozowe y woienne niewcżásy/ iáko kto młody y zdrowy: co sie tym sstáło/ żem myśliwem będąc/ nigdy sie cżásu pokoiu nie pieśćił/ álem cżęsto ná koniech prácował/ niewcżásom ktorychem sie był z młodu ćierpieć y wytrwáć náucżył/ nie wystrzegałem sie y nie legártowałem [...]. OstrorMyśl1618 5.
– To mówiąc, [Olimpia] obraca się, jako więc rzezaną Z marmuru Latonównę albo malowaną Widziemy, gdy kąpiąc się w rzece, natrafiona Od myśliwego nagle była Akteona. ArKochOrlCz I 241.
– NIewolnikiem myśliwych/ ten rozboinik Ptászy/ Siłę nábił nie sobie/ Zdraycá zgráie nászy. KochProżnEp 42.
– Prágniesz bowiem mieć wiele, á zwłászczá z bogaczow W Krolestwie do łákomstwá twego posługáczow, Ażeby gotowáli tobie korzyść lubą, A sobie szkodę z wieczną duszy swoiey zgubą. Iák gdy łupu myśliwy chce, rosforowáne Psy z folgá ludźi chlebem, tákże vgłaskáne Ptástwo głádźi, á kiedy iákie w pádnie zwierze W paszczekę, álbo w spony, myśliwiec łup bierze [...]. DamKuligKról 166.
– U jp. Naruszewicza starosty uszpolskiego, myśliwych wszystkich wodza, byłem 9 Decembris przeprowadzając żonę moją do Wilna jadącą na jubileusz. ZawiszaPam 103.
– Ale pódźmy z tego pola, gdzie sobie, jak chcą, dla rozrywki niechaj polują ludzie, wszakże na to nie boleje drugi ani szwankuje, że ów pan myśliwy w oko-li czyli w gardło, czy też w samo serce, choć bez prochu, trafi zręcznie i ubije niedźwiedzia. Są insze pola, w których przez takowych myśliwych często szwankują ludzie, honor, reputacyją i uczciwe tracąc, a czasem i samo pokładając życie. MałpaCzłow 187.
– Są tu y sarny, Jelenie, Konie, á náywięcey się znáyduie żubrow, ktore tám Anglowie biią, y łowią rożnemi sztukámi, bo są złe, ogniste, y nie ráź z azárdem życia Mysliwych. ŁubŚwiat 654.
– Skąd się ruszywszy, minąłem zameczek pana Skrybeńskiego, Szenhow nazwany, gdzie tegoż psiarnia jakoby właśnie myśliwego, mnie witając, miłemi się odezwała głosami, wielką mi zadawszy polowania pokusę. RadziwHDiar 2 161.
– [Książę] Sądzi, że y ta iest młodym potrzebna Zábawa, umieć strzelać ptáki w locie Chęć polowania rozrywka chwálebna Ugodzić zwierza iák w cel ná obrocie Dawszy mu kulą, glutem pod łopatki, To mi myśliwy, to mi strzelec głádki. DrużZbiór 212.
– Chartow Smycz, gończych psow Sfora a nie para mowi się: alias między Myśliwemi, albo śmiechem, albo smyczą byłbyś ukarany. ChmielAteny1755 I 80.
– MARCHIONES, po Polsku Margrabiowie; po Niemiecku Margraffowie, są to Granic Państwa Rzymskiego Strażnicy, za czasow Henryka Aucupis, to iest Łowczym albo Myśliwym zwanego, Roku 920 postanowieni [...]. ChmielAteny1755 I 505.
– Woli to miey á nie pśie/ nie lwie/ ni ták mężne/ Abyś námniey mogł gromić Kordaki potężne. Y ták nieszczęśćie záiąca spotkać leniwemu/ A szczęśćie/ y z pożykiem rozkosz myśliwemu. JagDworz E.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				myśliwa
	D.				myśliwej
	N.				myśliwą
	W.				myśliwa

Najwcześniejsze poświadczenie:

1638

Znaczenia

»łowczyni, kobieta zajmująca się myślistwem«

– Przedtym sámá myśliwą bywszy/ zięta trwogą/ Rączą się przed Myśliwey vnośiłá nogą. OvOtwWPrzem 78.
– GDźieś iest gdźie Dáphni? Czyli ty gránice Przepádszy Delfu po gorách się kryiesz/ Czyli ználazszy swoie Rowiennice/ Myśliwa znowu gromiony zwierz biiesz/ Lub gdźie wesołe pryskáią Cieplice Tessalskiey Tempy/ z Nimphámi się myiesz/ Jákobym pátrzył/ stánąwszy gdźie blisko Ná wdźieczną twoię kąpiel/ y igrzysko. TwarSDaf 53.
– Wczoraś chwalił, i słusznie, piękną Maryjannę, Że gładkością i sarnę przechodzi Dyjannę. Ja przyznam, że ją każdy dobrze przyrównywa Do Dyjanny, bo także jak ona myśliwa. MorszZWybór 34.
– Ták mátká Hippolitá surowa chodźiłá, Ktora kráie mroźnego morzá opuśćiłá. Mężná wboiu, biegáłá po Atheńskiey Zięmi, [...], máiąca tarcż krzywą Ná boku. poydę wlásy, zostánę mysliwą. SenBardzTrag 138.
– Tákże Wenus/ kiedy tu tędy przeieżdzáłá/ Záyźrzawszy go/ chániebnie w nim się zákocháłá. Aż y woz porzuciłá/ y gdzieś tám w porębie/ Swoie z niego wyprzągszy złocone gołębie/ Y płaszcz długi/ y włosy maczáne oliwą Dawszy wiátrom/ kwoli mu stáłá się myśliwą/ Nie razem ią y sámá widywáłá z gory/ Kiedy oszczep y trąbkę iáko Giermek ktory/ Y wácek z rosponámi/ y troki zápásem Pieszo zá nim nosiłá. TwarSPas 85.
– Niesforne z samą rzeczą usta z myśliwą sfory nie są godne złają, która głosem swoim inaczej niedźwiedzia, inaczej rysia, inaczej wilka, a każdego prawdziwie znaczy i wystawuje zwierzęcia. MałpaCzłow 187.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

MYŚLIWY, MYŚLIW

MYŚLIWY
rzecz

m

MYŚLIWA
rzecz

ż

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

MYŚLIWY, MYŚLIW

MYŚLIWYrzecz m

MYŚLIWArzecz ż

MYŚLIWY
rzecz

m

MYŚLIWA
rzecz

ż