ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (pod: łaska; bez cytatu), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				niełaska
	D.				niełaski
	B.				niełaskę
	N.				niełaską
	Ms.				niełasce

Znaczenia

»brak czyjejś przychylności«

– Niéchęć/ niéłáská. Simultas [...] Ex quibus multas simultates susceptas habemus. Mala gratia. Ego illos nulla Senatus mala gratia, comitiorum ratione priuaui [...] Maleuolentia [...] vide Odwrocénie [...] Niéżyczliwość/ Niésnaská. Kn 493.
– [Maksymilian Wałkanoski] ten służeł p. Chełmskięmu, chorążęmu koronnemu krak[owskiemu], circa 1629. Tam coś beł zrobieł, że z niełaską kazał mu precz. TrepNekLibDworz 412.
– Kiedy taka niełaska K[róla] Je[go] Mci przystępuie ze mi nie zyczy spokoynego iuz wtych leciech zycia ale chce abym podawnemu pracował ysłuzył Jego KroM[ci] więc przydzie iuz tak zostawac [...]. OpalKListy 507.
– Wolę być w podziemnym mroku, Niż w niechętnym widzieć wzroku Niełaski dowody. MorszAUtwKuk 278-279.
– Gdyby teraz ktory Káznodziejá w bytności Pánow y Osob zacnych fukliwymi ná występki nástępował słowy: Nie szłoby im to w smák; áleby podobno tákiemu gorliwemu Káznodziei miásto łáski niełáską zápłácili [...]. GdacPan 125.
– Niełaska. Ungunst, Ungnade, Ungütigkeit. disgrace; mauvaise grace, haine. [...]. T III 987.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

pod niełaską:

– Pod łáską/ Id te orare iusserat, profectò vt faceres suam si velles gratiam [...] nisi gratiam nostram dissolutam velis: pod niełáską. Kn 731.

niełaska pańska:

– [...] z pewney okázyey nie wygodzić Páńskiey intentiey, urázić Páná, y z wielkiem Urzędnikiem Rzeczyposp: poróźnić mi się przyszło, y grożącemu nie łáską Páńską, odpowiedzieć publice, Wolę strátę fortun, niż Wiáry. LubJMan 7.

niełaska boża:

– [...] przez to nie odwłocznego y częstego w sobie wzbudzenia skruchy włożenie się/ człowiek wprawuie się w Swięty pożyteczny náłog prętkiego náwroceniá się/ y nie ścierpieniá ná swym sumnieniu nie łáski Bożey [...]. BujnDroga 107.

wpadnienie w czyjąś niełaskę:

– DISGRACE [...] (La perte de la faveur et des bonnes graces de quelque grand Seigneur.) Offensa [...] utracenie łaski wypadnienie z łaski, wpadnienie w niełaskę Pána znácznego. DanKolaDyk I, 471.

wpaść w czyjąś niełaskę:

– Iáko w ták wielką w padłem niełáskę W.K. Mości, że tego, ktoregoś wyniosł, vpuszczasz, ktoregoś stworzył niszczysz, y ktorego niedawno vczyniłeś widokiem łáski, teraz przykłádem wystáwiasz gniewu y niełáski, áni wiem, áni się bádáć smiem. LubJMan 141-142.

zaciągnąć na siebie czyjąś niełaskę:

– DISGRACE [...] Encourir la disgrace de quelqu'un, tomber en sa disgrace. In offensam alicujus incurrere. In offensionem alicujus cadere [...] Záciągnąć ná siebie niełaskę czyią zárobić ná nię, zle się zásłużyć. DanKolaDyk I, 471.

przyjść o niełaskę u kogoś:

– Niełaska. Ungunst, Ungnade, Ungütigkeit. disgrace; mauvaise grace, haine. § przyszedł o wielką niełaskę u krola. T III 987.

przyjść o niełaskę do kogoś:

– [Hipolit, syn Tezeusza] dla potwarzy macoszyney przyszedł o taką niełaskę do oycá, że go wygnał od siebie, y przeklinał zginieniem hániebney śmierci. OvOtwWPrzem 632.

napaść na niełaskę u kogoś:

~ [...] co zá pewność, że Wm.M.Mści Pan tego dotrzyma? pokazałem pewność ztąd, że z Poddánym spráwá, ktory z Domem, Krewnymi, Przyiaciołmi wszytek funduie się na łásce Krolewskiey, ktoremu nápásć ná niełáskę v Páná, byłoby zgubić się z temi wszytkiemi. LubJMan 39.

być w czyjejś niełasce:

– DISGRACE [...] Estre en la disgrace de son Prince, avoir perdu sa faveur. Esse in offensâ apud Principem. [...] Być w niełasce Krolewskiey, utracić łaskę Pańską. DanKolaDyk I, 471.

mieć od kogoś niełaskę:

– [Prośby posłów z województwa sandomierskiego do króla szwedzkiego] Osobliwie zeby Czarnecki stronę starego krola trzymaiący, zadney za to od krola Szwedzkiego nie miał niełaski, ale y owszem aby y samego y dobra iego przy osobliwey Zachował Protekcyi. HistBun 36.

zarobić na niełaskę:

~ Zárobić ná niéłáskę/ Effundere gratiam collectam. Exulcerare gratiam alicuis. Malè mereri de aliquo. Colligo inuindiam crudelitatis. [...] Mereri offensam, odium. [...] Obrażam kogo. Kn 1387.

zasłużyć na niełaskę (sz. zm.):

~ [Wojsko Zaporoskie] Przyczynia się zá Ciciurę/ Apostołá/ Dworeckiego/ y innych/ ktorzy lubo ná niełáskę I.K.M. zásłużyli/ iednákże obacżywszy Beneficiati Cárscy skutek ták obfity przyrodzoney I.K.M. Clemencyey/ zmiękcżeią/ y serce do Przyrodzonego skłonią Páná/ buntow poniechawszy. MerkPol 76.
~ Jeżelim zasłużył na tę niełaskę i niemiłość, niechaj cierpię; a widzę jeszcze, że się Wć moje serce urażasz, gdy o tym piszę. SobJListy 222.

zarabiać na niełaskę:

~ [...] nie zárabiayże w ten czás ná drugą nie łáskę/ y nie popełniay drugich nowych grzechow siebie sámego wywyższáiąc/ á potępiáiąc drugiego. StarKaz 266.

mieć kogoś w niełasce:

– Xymena Ach nie mąm cię w niełásce. CorMorszACyd 154.

z niełaską się komuś oświadczyć:

– DISGRACIER quelqu'un [...] (Eloigner quelqu'un de sa présence, luy oster sa protection) Removere aliquem à se. Z NIEŁASKĄ się komu oświadczyć od łaski go oddalić wyrugować od siebie z oczu serca y myśli. DanKolaDyk I, 472.

do niełaski kogoś komuś przywodzić:

– Nie rozumie[m] ia bowiem abym IKM. miał tykáć gdy o Kazanowskie[m] piszę sktore[m] priwatne moie odia, z wielu przyczyn od nie[go] danych zawzięte, niemiały mnie słusznie do niełaski Krolewicowi przywodzić. OssJŻyw 36.

niełaskę jednać:

~ Psuię kogo v kogo/ i. niéłáskę iédnam. v. Hidzę kogo. Kn 897.

kogoś o niełaskę czyjąś przywieść:

– Snadź to tego, ábo tych sámych concept, ktorzy powziąwszy raz odium ná mię, y opánowawszy kierowne y do wierzenia pochopne I.K. Mości serce, chcieli mię iáko rożnymi sposobámi, ták y pismámi bezecnemi o niełáskę I.K.M. przywieść. LubJMan 83.

podać się na łaskę i niełaskę:

– Ergeben sich auf Gnad und Ungnade/ podáć się ná Láskę y Niełáskę [...]. ErnHand 239.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: łaska.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NIEŁASKA