ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn (rapir), T (rapir), L (rapir), SWil (rapier, rapir), SW (rapier, rapir), SJP (rapier)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI (jeszcze nie wydany)

Najwcześniejsze poświadczenie: 1611

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		rapir \|\| rapier
D.		rapiera
B.	uż. nżyw.	rapier \|\| rapir
N.		rapierem \|\| rapirem

liczba mnoga

M.	uż. nosob.	rapiry
D.		rapirów \|\| rapierów
B.	uż. nosob.	rapiery
N.		rapirami

Etymologia

fr. rapière
niem. Rapier

Znaczenia

»długi, wąski miecz obosieczny, służący głównie do zadawania pchnięć«

– I Niemcy pewna ista że się też stáwili/ Ták mężnie w tey szturmowey bitwie w ktorey byli/ Eurus im nie przeszkadzał gdyż rownie z drugimi/ Waier ktorych prowádźił szli że z gotowemi Sżpadámi/ rápirámi/ ńá obłanki weszli: Káko nas (Moskwá mowi) Litwá iuż podoszli. OzimSzturm Aiijj-B [Aiijjv].
– Rápir/ v. Szpada. K. Say. Dictionar. Wilno 1642 SaadiOtwSGul 374.
– Czemu zbroi nie mają, czemu krzywe rapiry [...]? DembPrzew 54.
– Ma te prerogátywe Poseł Angielski, ze gdy bywa u Cesárza, ábo w Dywánie i Rápir zá nim noszą, czego nie máią drudzy. TwarSLeg 59 marg.
– Szpad pokoiowych nieboszczycká Xia Jć[?] Msci ÿ inszych z Rapirámi Dwadzieścia trzÿ ArchRadziw 1638 36/14.
– Rapier z Fordymentem złocistym z smoczą głowką. ArchRadziw 1638 78/53.
– Szpad alias Rapierow [...] 87 ArchRadziw 1638 116/6.
– Pod Choynicami gdy nas Szwedzi w nocy napadli obudwu porąbano y rapirami pokłoto. PasPam 84.
– Pod Choynicami [...] Rubieszowski Czterydziestą kilą razow Strzelanych Sztychowych y rapirami sieczonych na poboiowisku połozonych zaniezywego. PasPam 86.
– Dnia tedy wczorajszego, kiedyśmy znieśli Turków, znaleźli go w obozie tureckim w namiocie; którego zaraz nasi poznali, i konika zaraz jego, który przy tymże stał namiocie; ale Niemiec jakiś ci przypadłszy ciął go rapirem przez nos i przebił. SobJListy 557.
– Kaliszewski z Gwardyią Z dworu Się wypiera Ku własnemu łozniku, od boku rapiera Uchyliwszy DrobOpow 171.
– Roskazał, áby onemu oskárzonemu [Szláchćicowi] pás, rápier, y insze szlácheckie insignia y ozdoby odięto; co gdy śię stáło, wyrzućił y wyglozował go z Rejestru szláchectwá mowiąc: Jáko Krol ma moc Szláchćicáuczynić, tak go też może degrádować z y syláchectwá zrzućić. GdacPan 8-9.
– [...] ten[sc.Teodozjusz] chwalebny Cesarz tych pámiętnych używa słow: kiedy do Kośćiołá wniść mamy ná dworze zbroje (rápiery szpady y inszą broń) zostáwiamy. GdacPrzyd 35.
– Bierze pałasz, aż widząc owego z sztokadą, śle, niechaj się rapierem albo bije szpadą. PotFraszBrück II 410.
– Rapirów alias pałaszów z mosiężnymi gifesami No.30. ZamLaszGęb 39.

Użycia metajęzykowe

- puzan rápir rękaw [...] roszt rożen schab WojnaInst 29

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

RAPIER