ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (pod: szypik; XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				szypułka
	D.				szypułki
	B.				szypułkę
	N.				szypułką
	Ms.				szypułce

liczba mnoga

	M.				szypułki
	D.				szypułek
	Ms.				szypułkach

Znaczenia

1. »część pędu, z której wyrasta kwiat, a następnie owoc«

– Kwiećie ná szypułkách / ná dłoń długich / z korzenia wychadzą wielkie / z piąći listków złożone. SyrZiel 1468.
– Rozumieiąc iż śrzednich Kśiężycow zwiąski płodowe mocnieysze są/ y dla tego może większe poruszenie lekarstw wytrzymáć/ w inszych Mieśiącách słábsze są/ y łácwie się obrywáią/ w pierwszych dla wilgotnośći y ćienkośći/ w ostátnich dla suchośći zwiąskow połodowych/ ktore będąc/ iákoby vschłe/ własnie iákby szypułki/ ná ktorych owoce wiszą/ te gdy doyźrzewáią/ támte vsycháć powinny/ toż się z płodem dźieie dla ćiężkośći. CiachPrzyp G4v.
– Szypułka u owocu / Pediculus pyri, [...] Pediculus sicorum, pomorum, vuarum. [...] Tenax, [...]. Tenaces botrionum. [...] Pes vinaceorum. Kn 1130.
– Weś háłunu w stuczkách tak wielkich/ iaki má bydź owoc/ oskrob/ ná wiśnię náprzykład okrągłą. Tám gdźie má bydz szypułká/ droćik álbo suchą szypułkę wiśniową/ trochą wosku przylep/ ieżeli dziurki uczynić nie możesz/ rospuśc przy ogniu káruk/ uwárz i bryzeliey czerwoney trochę. SekrWyj 109.
– Owoc alboli i kwiát białoczerwony tak zrobisz. Vformowáwszy z biáłego wosku frukt (iáki droćik miásto szypułki w pośrzod wpuśćiwszy) káruk rozpuszczony/ wpuść krety miáłko tártey/ i w nim frukt nurzay; wyiąwszy obrácay/ żeby ostydł. SekrWyj 209.
– Wychodzi trzy latorośli żelaznego koloru, własnie iak trzy gwoździe. Listki ostrością swoią y szypułką niby włocznią adumbruią. ChmielAteny III 337.
– Przed osuszaniem wodą opłokane są pokupnieysze; przebrać czerwone od zdrowych, zdadzą się na oley. Swieże chcąc chować długo, zagrzebać w piasek wprzod orzechowym obsypawszy lisciem; zielone orzechy bez sżypułek, w miodzie się konserwuią według Marcyalisa. ChmielAteny III 386.
– Powoli to drzewo rosnie, przed stem lat nie daie owocu; ktory owoc nie wisi na szypułkach, ale rosną niby głowki na gałąskach osadzone, w tych się owoc zawięzuie: otwieraią się ze spodu od gałęzi; potym odpadną precz te głowki, iak z nich wynidą daktyle, dobrze wyrosłe. ChmielAteny III 392.
– Szypułka. [...] 1) Stiel ain Obst. [...] 1) queuë de fruit, pédicule [...] 1) szypułka u gruszki, wiśni. T III 2286.
– Nigdy pszczoł większa nie leci gromada Do roży, gdy z swych przegląda szypułek; Ani motylow tyle na kwiat siada, Ni wiosna więcey ma wieszczych iaskułek, Jak ia, kiedy mnie wiek zalecał młody, Wiodłam za sobą liczne chłopcow trzody. ZabłFBalik 68.
– SZYPUŁKI (pedunculi), są to ogonki, na których samé kwiaty, a potém owocé wiszą: różnią się względém podzielności, względém mieysca, położéniá, ksztáłtu i t. d. KlukCzenBot 79.
– Nie trzeba iednakże rozumieć, że kielich np. gruszki, wiśni, i t. d. iest kilkolistny przeto, że má nacięciów kilka; do tego bowiém, aby kielich kilkolistnym się nazywáł; trzeba, żeby z kilku listków osobnych, i przy saméy tylko szypułce zrosłych był złożony; iak u lilii wodnéy, u lnu, u gorczycy. KlukCzenBot 97.
– Szypułka, koniuszek owoców. DudzZbiór 62.

2. »łodyga, na której osadzone są owoce«

– Szypułká przéz cáłe grono idąca / około ktorey iagody wiszą w koło. Scopio. [...] Scopus [...]. Kn 1130.
– szypułka przez całe grono idąca, około ktorey iagody wiszą w koło [...]. T III 2286.

3. »miejsce na skórze ptaka, z którego wyrasta pióro«

– Szypułka u ptaka, [wyraz nieczytelny] beÿ Vogel. BierSłowa 253.
– Szypułka. [...] 2) eine Feder-Stiel einer grossen oder kleinen Feder. [...] 2) trige de plume; tuïau d'une grande ou petite plume. [...] 2) szypułka piora odartego. T III 2286.
– Szypka, szypułka, pipka, piórko odarte. DudzZbiór 62.

Znaczenia niepewne

1 lub 2:

– Liśćia/ ktore z korzenia záraz pochodźi/ y po źiemi śie roskłáda/ gęsto ná iedney szypułce/ po obu stronách pochodzącego parámi/ około kárbowánego/ ćiemno źielonego: które ná swych stopkách áż do połowice prąćiá pochodźi. SyrZiel 62.
– Z kolumny owey kapitellu, wynika pięć roszczek, ktore sie własnie w koronę schodzą, á te są iak cierniste. Wychodzi trzy latorośli żelaznego koloru, własnie iak trzy gwoździe. Listki ostrością swoią y szypułką niby włocznią adumbruią. Zgoła całą mękę Pańską, ten kwiat cudownie reprezentuie z oswieceniem Pogan, z pohańbieniem Lutrow, Kalwinow, obrazoborcow; ponieważ y nierozumne stworzenie, y nieme tak pięknie maluie Passionem Chrystusa Pana. ChmielAteny III 337.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

SZYPUŁKA