ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1612

Formy gramatyczne

bezokolicznik

wrócić

czas przeszły

lp		m	1. os.		wróciłem
		ż	1. os.		wróciłam

czas przyszły prosty

lp	1. os.	wrócę
	3. os.	wróci
lm	3. os.	wrócą

tryb rozkazujący

lp			2. os.		wróć
lm			2. os.		wróćcie

nieosobowy czas przeszły

wrócono

Znaczenia

1. »oddać rzecz zabraną komu, zwrócić; nagrodzić to, co się komu zniszczyło, zaprzepaściło, powetować«

Rekcja: co

~ BOG wszytko widzący pokazał sie w osobie pielgrzymá/ oczy máiąc w tyle głowy/ bálwierzá ktory był do vczynkow miłośiernych skłonny/ iż był świnię vkradł/ żeby ią wroćił/ nápomniał. ZwierPrzykład 89.
~ ...y przystąpiwszy do niego rzekł mu po ćichu: wroć mi pieniądze moie ktoreś ná tym á ná tym mieyscu wźiął/ ináczey dam ćię obieśić. ZwierPrzykład 94.
~ ...mam nádzieię iż on względem więtszego zysku/ y dla wstydu obecznośći przyiaćioł twoich/ żeby credit sobie v nich záchował/ zarazći wszytko wroći. ZwierPrzykład 367.
~ Ten Vrzędnik ná ten czas dosyć letnio był vbrány/ á wiátr pułnocny surowie powiewał/ vyźrzawszy wedle drogi płascz chłopka orzącego wźiął/ obiecuiąc go wroćić pewnie. ZwierPrzykład 388.
– Wroccie Bogu od ich odszczepiencow poczynione w Swiętnicasch kontempty. PasPam 139.
– Wroc Oyczyznie Smolenska, Kiiowy, Siebierze, zadniepra y dalsze Granice. PasPam 139v.
– Odday wroc ubogim Ludziom krwawą pracą zabraną do gęby sztukę chleba y ostatnią prawie kroplę wyssaney krwie. PasPam 139v.
– Poduszki nie wrocę kiedy się tobie ta głowa dostała co na niey Sypiała. PasPam 226.
~ O sobie samym będę czytał Księgi, Zem zginął w Puszczy, żem się gdzieś zápodział, Choćbym tysiączne wypełniał przysięgi, Już mi niewrocą, to, co poszło w podział, Słáwym po sobie, żadney niezostáwił, Tę tylko, żem się polowániem báwił. DrużZbiór 278.

2. »odesłać z powrotem, cofnąć z drogi, zawrócić; «

Rekcja: kogo; komu

~ Gwałtem go tedy z drogi wrocono y przed Cesarzem/ stáwiono/ ktory vśmiechnąwszy sie nań/ dobrześ/ práwi/ vczynił. ZwierPrzykład 82.
– Widzą że nas rozerwac niemogą poczną wołac wroccie nąm naszych. PasPam 157.
– Za Miasto wyiechawszy wrociłęm Czeladnika do Burmistrza. PasPam 170.
– Nie smiałęm [się] narazac bo czasem y Senatora iuz [próg] przestępuiącego nazad wrocono. PasPam 286.

Przenośnie

ZwierPrzykład 132

3. »skierować się, zwrócić się, zrobić gest w czyim kierunku«

~ A odpráwiwszy modlitwę/ wroćił sie do niego/ mowiąc: Námilszy/ iá sam chcę tobie służyć/ gdyżeś nie content z drugich. ZwierPrzykład 105.
~ Widząc to Kapłan niezmiernie sie vrádował/ dźiękuiąc Pánu/ ktory sam dziwnie rzecży czyni. Y wroćiwszy sie do Opátá powiedźiał mu one poćiechę swoię/ á żeby go do Zakony przyiął pokornie prośił. ZwierPrzykład 130.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana złożona

lp	M.	m	wrócony
	D.	ż	wróconej
	B.	ż	wróconą
			wróconą
	W.	m	wrócony
lm	M.	nmos	wrócone

Najwcześniejsze poświadczenie:

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Ale kiedy Cezár w ten kray przybył/ sstáłá sie wszytkiego odmiána/ że gdy zastáwy Edwom były wrocone/ opieki stárodawne oddáne/ nowe iescze przez Cezará przyczynione/ (bo ći ktorzy sie byli do przyiáźni ich schylili/ lepszą ták swoię kondycyą/ y pánowánie skromnieysze nád sobą vpátrowali) do tego inszymi sposoby zacność ich rozszerzona/ przodkowánie Sekwani vtráćili. CezWargFranc 135.
– ...lecz iż Trystan jawnie z niego szydzi, Pociechy wszystkie wziąwszy, to go wskróś przejmuje, To w ostatniem skonaniu już, już zostawuje. Nazajutrz najbiedniejszy, chocia nie dowierza, Bierze wróconą i żal najprzykrszy uśmierza. ArKochOrlCz III 24.
– Już się Turcy postrzegli, co dotąd jak niemi Stali, skoro swych tysiąc obaczą na ziemi, Których im garść tak mała naszych, prawie z garła O wstydzie niewrócony! o hańbo! wydarła. PotWoj1924 298.
– ...po pogrzebie ociec tey niebosczyczki, co było dano z nią posagu, to wszytko odebrał, y koszt weselny oycu wrocony zło[tych] trzynascie y groszy dziesięc. KsJasUl 2, 443.
– A rycerz, trafiwszy w sęk zawiłego dębu, Wróconą nazad kulą pozbył w gębie zębu. PotFrasz2Kuk II 376.
– Przestał DAWID ná swego przyiaciela rádzie, W ktorym ufność wroconey łáski Krola kładzie. Jdzie śmiało z Jonatą, y przed Saulem klęknie, Twarz wesołą pokaże, náymniey się nie zlęknie, Choć mu dzikość groziła z weyzrzenia, z złey miny, Ze w krotce szukać będzie, do niego przyczyny. DrużZbiór 22.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

*WRÓCIĆ

*WRÓCONY