ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1614

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				wrona
	D.				wrony
	C.				wronie
	B.				wronę
	N.				wroną
	Ms.				wronie
	W.				wrono

liczba mnoga

	M.				wrony
	D.				wron
	C.				wronom
	B.				wrony
	N.				wronami

liczba podwójna

wronie

Znaczenia

»ptak z rodziny krukowatych; Corvus«

– Ten go czasem myśliwcem miewał nad ptakami, Bo mu pewnie przystało i między wronami Straż trzymać, matematyk k temu, gwiazdy liczył, Niepospolicie wierę, lecz sie potym zdziczył, Nie chciał z ludźmi juz gadać, wzgórę oczy nosił, By kto kiedy z nim gadał, ani o to prosił. WierszŻałBad 11.
– Tityrus Gąsięta mi po trawie matka paść kazała, Wrona mi niecnotliwa dwoje z nich porwała. O wrono niecnotliwa, ty masz teraz gody, A ja grzbietem, nieboga, przypłacę tej szkody! SzymSiel 45.
– Káwá/ káwká. Gracus [...] Graculus [...] Monedula [...] Cornicula [...] vide Wroná. De Pyrrhocorace vide Kruk. Kn 271.
– Wróná ptak/ Cornix cinerea. Iunio, Ornithologis Kn 1289.
– KRuk, lekce ważąc przestrogę dáną od Wrony: przećię oskárżył Koronidę v Apolliná, że na nim nie przestawáiąc, Ischtsowi młodzieńcowi, synowi Elátowemu, też podczás rádá bywáłá; o co on rozgniewawszy się, gámratkę z łuku zabił: czego potym żáłuiąc, Krukowi dla pletliwośći białą farbę odiął, á czarną piorá iego odział. OvOtwWPrzem 85.
– TAk mowiącey Wronie/ Kruk rzekł: Twe rozradzánie Ná twą zgubę niech będźie/ ia nic niedbam ná nie... OvOtwWPrzem 86.
– wrona/ cornix, warna. SzyrDict 486.
– [O Ptakách] Gołąb/ Gołąbię/ Wroná/ Kruk. PolPar 157.
– Tak za jednę nogę wron uchwycimy parę, Bo i pieniądze będą, i grzech weźmie karę. PotFrasz3Kuk II 553.
– Teraz, czy mu o dzieciach, czy myśleć o tronie, Trudno za jednę nogę dwie ułapić wronie. PotMorKuk III 194.
– Co słysząc Ezop, między swoie krzyki Rzekł: iak fałszywe sa nam prognostyki; Jam bity, ktory widźiałem dwie wrony, A Pan co iednę widźiał, iest proszony Dźiś na wesele. JabłEzop C.
– ...wtedy iey iastrząb przybywa na sukkurs. Z wroną ma naturalną nienawiść, iż iey w dzień wypiia iayca, á zaś sowa w nocy też iey czyni szkodę, y zemstę, iako pisze Pierius Autor... ChmielAteny III 301.
– Martes Krol Egypski miał taką Wronę, czyli Gawrona, ktory listy nosił iak Kuryer, do Korrespondentow... ChmielAteny1755 I 616.
– Orzeł z prawego boku nadlataiący: KRUK od Wschodu Słońca z krakaniem wesołym lecący, iako też Sęp, Gołąb, według Homera; BUTEO, alias Iastrząb, albo Rarog, Kogut pieiący, Sokoł, Dzięcioł na południe, albo na pułnoc lewiruiący, Wrony, albo Gawrony z lewego boku nadlatuiący. ChmielAteny1755 I 619.
– Nocny kruk wronom dzieci w nocy wyiadaiący, znakiem iest śmierci wszystkich pożeraiącey. ChmielAteny1755 I 1154.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

(wariant I):
– Kiédy przyydziész miédzy wrony/ musisz (ábo pomni) Krákáć iáko ony. KnAd 345.
(wariant II):
– Kiedy przydziesz miedzy wrony, muśisz krakać jako ony. FlorianBykBat 188.

– Wroná kraczé/ będzié dészcz KnAd 1260.

– Ná wilká okrzyk/ á wroná świnię béspiécznié skubié. KnAd 314.

– Nié wronié-m z ogoná wypadł. I iać też nié srocé. KnAd 714.

– Nie pomoże wronie kapánie [kąpanie]. RysProv XI, 5.

– Gdy Sokoł spieszeie/ bije go y wroná. RysProv IV, 2.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: kawa, KAWKA, KRUK.

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				wrona
	B.				wronę
	Ms.				wronie

Etymologia

prasłow. wor-, wer- 'zamykać' 'bułg. wrana 'szpunt''

Znaczenia

»otwór w beczce, w który wtyka się szpunt, zatyczkę«

– [Do naczynia lać] [...] á wierzch naczyniá ábo wronę gárnkiem nákryć, y gliną oblepić. SyrZiel 352.
– ...vczynić ze Rżáney Suchey mąki kulę/ obwinąć ią w chędogą chusteczkę/ y położyć ią ná wronie ábo szpuncie beczki. SyrZiel 918.
– Wroná v béczki/ Os dolij: orificium tinae [...] (czopowa dziura). Kn 1289.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WRONA

WRONA