Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

WROTNY I

przym.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1659
Formy gramatyczne
lp M. ż   wrotna
D. m   wrotnego
B. m nżyw   wrotny
lm M. nmos   wrotne
D.   wrotnych
C.   wrotnym
Znaczenia
1. »należący, odnoszący się do, związany z wrotnym 'odźwiernym'«
  • – Zbudowawszy P. Tomasz Slaski Podstarosci Zywieczki Naypierwszy Dom Annie Koteląnce, a potym Hayduczy, y Wrotny zbudowali sie, y do Miasta ta Vlicza z Woli Panskiej iest Incorporowana. KomonDziej rkp. 147.
2. »związany, odnoszący się do, znajdujący się a. prowadzący do bramy, wrót«
  • – ...wzwod [ma być] tak tylo szeroki aby wczesnie woz przeszedł po obu stronach wrotnego wzwodu. Wzwody fortkowe aby tylo pieszy przeszedł deskę o iednym łancuchu do wzwodzenia daią. NarArch 145.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

WROTNY
rzecz
m

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. m   wrotny
ż   wrotna
C. m   wrotnemu
B. m uż. żyw.   wrotnego
N. m   wrotnym
liczba mnoga
M. m uż. osob.   wrotni
Najwcześniejsze poświadczenie:
1606
Znaczenia
»odźwierny, służący otwierający drzwi, wrota«
  • – áko człowiek odieżdżáiąc precz, zostáwił dom sowy, y dał władzą służebnikom swym, y káżdemu robotę jego, y wrotnemu przykazał áby czuł. NT P2.
  • – y iesteś ktoremu klucże niebieskie dáne są/ ktoremu owce zwierzone. Sąć záiste y inni niebiescy wrotni y pásterzowie trzody: ale ty/ tym więcey sławniey/ im rozniey to oboie imię nád inne o dżiedżicżyłes. MorochPar 38.
  • – W tymże gospodárstwie rozumieią być pożytecznym odźwiernego ábo wrotnego mieć, tákiego, ktoryby się do inszey pracy y roboty domowey niezgodził. PetrSEk 13.
  • – Tak ją [dziewkę] puszcza straż w zamek, otwiera jej wrotny, A pokój zasię daje gospodarz ochotny. ArKochOrlCz III 20.
  • – Ten hajduk wrotnym umarł w Ruścu, majętności Jana Koniecpolskiego, wojewody sieradzkiego, brata rodzonego dziada wmci. KoniecZRod 176.
  • – KIedy wrotnego ocżekuią owi Gośćie, aż do nich, żeby im wygodnie W ćieniách iść było, stroyni pokoiowi Wychodzą w rękách trzymáiąc pochodnie; Z niemi Ekonom: ten gośći pozdrowi I wita, słowy ludzkiemi łágodnie; KwiatkowTheatrum 8.
  • – CONCIERGE [...] WROTNY, Wrotna ten álbo ta co pilnuie Domu Pana wielkiego álbo Pałacu lub zamku. DanKolaDyk I, 338.
  • – Iezli warty w niey niemasz, bydź powinień stroż, obstalowany wrotny człek wierny, sumienny aby nie siedział z lulką w kuchni, albo przy ktorey grubie, y tam spał; ale całą noc chodził, od rogu do rogu dziedzińca, wołaiąc, swiszcząc, aby się złodziey nie zakradł, nieprzyiáciel nie napadł raptem, zwierz szkody nieuczynił. ChmielAteny III 362.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2024
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2024

WROTNY II

przym.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1612
Formy gramatyczne
Znaczenia
»powtórny, ponowny; mogący się powtórzyć«
  • – Ujźrzy, skąd licha źrzenica wiele obłapi wzrokiem i patrzy śmiele w okrągłe niebo, gdzie czasy wrotne cztery nam dzielą koła obrotne. MiasKZbiór 277.
  • – Tobie, cna panno, jeśli tęsknica zostaje, Niechaj zostanie wespół nadzieja stokrotna, Którą-ć na potym odda z lichwą chwila wrotna. SzymSiel 100.
  • – Nimphie nie dosyć ná tym/ lubo krzyczy mnodze/ Lub włos ná głowie tárga/ w pierśi tłucze srodze: Wszytko iednák to robi z dworu wybieżáłá/ Y szalenie/ tám/ y sám po polách ćiekáłá. Sześć nocy/ dni wrotnych sześć/ widźiáły nieśpiącą/ Głodną/ po gorách/ rowách/ ledá gdźie błądzącą. OvŻebrMet 360 [350].
  • – Czyj rozum czasom wrotnym zegary porobił A wieki na króciuchne minuty podrobił? ZimBSiel 140.
  • – Przeszłe za sobą rzeczy pomiata. Ale, co chyży z skrzydłami goniec By iednym z mieysca usunął krokiem, Już to nie wrotny powzięło koniec, Ni boskim przeiąć można wyrokiem. KniaźErot 21.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2024