ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (w in. zn.), SXVI, T, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
Kn, L

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		zatop
D.		zatopu
B.	uż. nżyw.	zatop
N.		zatopem
Ms.		zatopie

liczba mnoga

M.		zatopy
D.		zatopów
B.	uż. nosob.	zatopy
W.		zatopy

Znaczenia

1. »toń, otchłań morska; wir morski«

– Płáczćie zatopy/ płáczćie morskie wáły: Płáczćie Insuły/ płáczćie brzeżne skáły: Płáczćie/ vmarł Pan/ ktory was fundował: Tu leży/ co wam wszytkim roskázował. RożAPam 103.
– O gdzie się ucieczem! Kto w zapalczywości twojej, Kto się żywy, Boże nasz, zostoi? Szczęśliwy, który w budzie gdzie kryjomy Żywot utai, albo tak świadomy Zatopów morskich i flagi, Że gdzie zniknąć mógł tej plagi. TwarSRytTur 88.
– W niebeśpiecznym Vlisses/ wod morskich zátopie/ Nieprzestawał o swoiey myślić Penelopie. KochProżnLir 181.
– Przez ktore ciału powabne zakony Jakie pociągnął ludzi milliony W błąd niesłychany, że za krotkie lata Większą połowę opanował świata I jako powodź srogimi zatopy Część niepoślednią zajął Europy. MorszZWierszeWir I 401.
– [...] okręt rządámi y náwodzeniem Rotmánow/ fále Morskie przebiega y zátopow vchodźi/ gdy by wolno sam bez rządu Rotmáná błąkał się po morzu/ prętko by zátonoł [...]. BaranMiara 101.
– I sołtan widząc, że się jego tropu król jako tygrys w pustej trzyma dziczy, nie masz dla niego morskiego zatopu, plonu i żadnej nie porwał zdobyczy, a jeszcze przeciąg ma do Perekopu, końmi i ludźmi, których nikt nie zliczy (kto chce cudzego, razów barzo wiele swoim przypłaca), cały szlak uściele. PotMuzaKarp 31.
– Tyle mając w domu swym zatopu, Bałby się drugi łodzi i kląłby się morzem. PotFrasz2Kuk II 323.
– **Zatop, przepaść. Abgrund, Wasser-Schlund. abîme, m. goufre, m. § lod ogromne łamały zatopy. T III 2916.
– Wir morski albo zatop iest znieyście się dwoch gwałtownych biegow wody ze stron przeciwnych, ktore gdy w koło kręcą się wodę czynią, zatop sprawuią. SiekKraj 229.
– Wiadoma świátu Ottomáńska śiłá/ Która połowę Azyey podbiłá/ Y iáko powodź srogimi zátopy/ Część Europy. WikTur A2.

2. »utonięcie, zatopienie«

– Bo gdy szedł świętym tuż za Matką tropem, gdzie Syjon wierzch wysoki wywiódł równo z obłoki, wznawiając pamięć wdzięczną, gdy zatopem rumionym wóz i konie, zły Farao, twój tonie, a odprawiwszy obiatę zakonną, mimo rodziców oko pozostał, myśl wysoko w niebo niosąc, a rozmową niepłonną, mędrszymi nad wiek słowy budził uczonych głowy. MiasKZbiór 33.
– [...] oná ná też niezbożnośći nie ták łácno powabić sie dopuśćiłá by byłá. w ktorych teraz obie ták głęboko/ przez swe oto tákie Theologi zátonąć podáne są/ że ieśli nie z osobliwey nád niemi miłośierdźia Bożego łáski tego złego vwáruią sie/ człowieczy przemysł/ od tego nágotowánego ná nie zatopu/ vstrzedz ich nie może. SmotApol 62.
– Márynarze zátopem drobieyszych rzeczy, kosztownieysze záchowuią wnawałnośći. FredPrzysł C2v.
– Ktożby szalenie śiebie sámego rátować vmyślił, niedbáiąc o zatop całego w śrzod morzá okrętu, ochronić w szturmie domu, opuśćiwszy obronę Miástá, zátrzymáć prywatne dobro, o pospolite niedbawszy; rátowáć całe potrzebá, tedy się ochronią pewnie y cząstki. FredPrzysł E3.
– Wiadome są skargi na mieszkańcow Inflant Rossyiskich, iak oni zręcznie umieią naprowadzać statki na kamienie, i z iakim barbarzyństwem przywłaszczaią sobie rozbite towary, często nawet z niebezpieczeństwem utraty życia samego szypra, ktory ich broni od zatopu. ŁoyOdp 11.
– Drżą nieszczęśliwi, widząc bliski los swéy nawy, Przypominaią sobie z żalém przeszłé sprawy. Męztwo ich odstępuie, zatopu się boią, W rozpaczy pogrążéni, iako wryci stoią. YoungDmochSąd 29.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ZATOP