Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GOSPODARZ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   gospodarz
D.   gospodarza
C.   gospodarzowi
B. uż. żyw.   gospodarza
N.   gospodarzem
W.   gospodarzu
liczba mnoga
N.   gospodarzami
Znaczenia
1. »właściciel gospodarstwa, posiadłości wiejskiej«
  • – Asz wchodzi sługa krolestwa Ich MSC do WMMPana iadą iezeli wczym nieprzeszkodzą. Porwie się Gospodarz będę rad Panu memu Młwemu proszę y z ochotą czekam. PasPam 198v.
  • – Krol nazad do wrot Gospodarz skoczy prosi Strzemion się chwyta. PasPam 199.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bydlęcy gosposdarz || bydlny gosposdarz:
2. »pan domu; osoba sprawująca funkcję pana domu«
  • – Rzecze kosciuszkiewicz MSCi Panie kasztellanie WMMPan iako Gospodarz racz usieść y nam tez roskaz bo pułmiski poziębną. PasPam 83v.
  • – Począł wołac szable [...] kompania perswaduią, Tys gospodarz powinien bys był te rzeczy medyować nieczyń tego zadnym sposobęm. PasPam 88v.
  • – Ty gospodarzęm bywszy y gościąm dopusciłes się bic niero zwadzaiąc ich y Sąm ieszcze wyzwałes napoiedynek. PasPam 89v.
  • – Nasmiawszy się tedy z owego Dyalogu nacieszywszy wypili beczkę piwa Gospodarzowi y drugą y poiechali. PasPam 190.
  • – Uznawszy Szczerą Inklinacyią y Strona Gospodarza poczęłasię przymawiać o Muzykę. PasPam 222.
  • – Tam iuz teraz kto inszy Gospodarzęm. Bo iuz to Tydzięn iako za Mąz poszła. PasPam 226.
3. »osoba zajmująca się gospodarstwem rolnym, dozorująca pracę w gospodarstwie«
  • – Woysko nasze tego Roku Stoiąc obozem pod Trębowlą lecie y zimie, nie Zołnierzami ale Gospodarzami byli Bo tak aekonomikę traktowali sieiąc orząc y wszystkiego dostatek maiąc własnie iako w domu. Zonek im tylko niedostawało. PasPam 250v.
  • – Zdraycy z nienawisci udali go [...] y gospodarza mię dobrego zbawili bo mi zaraz obmierzł ze iuz był u kata w ręku y kazałęm mu precz. PasPam 257.
  • – Wiedzieć komu arendować, aby poufałemu, widomemu y skromnemu Gospodarzowi, abyć za swym nierozgarnionym Gospodarstwem nie spustoszył Maiętności. HaurEk 81.
4. »właściciel gospody, zajazdu; oberżysta; karczmarz«
  • – Ale Sámárytan niektory jádąc/ przyjáchał do niego: á ujrzawszy/ użalił się go. A przystąpiwszy/ záwiązał rány jego/ á nálawszy oliwy y winá/ y włożywszy go ná bydlę swoje/ wiodł go do gospody/ y miał stáránie o nim. A názájutrz odjeżdżájąc/ wyjął dwa groszá/ y dał gospodarzowi/ mowiąc mu; Miey o nim stáránie; á cokolwiek nádto wynáłożysz/ ja gdy się wrocę oddamci. BG Łk 10, 33-35.
  • – Przyiechawszy poszedłęm do gospody dał mi Gospodarz koszulę Suchą uczyniono ciepło w izbie rozpaliwszy wpuł izby wprzykopie tak iako wkorytku nałoząno wąglami bo tam taki zwyczay. PasPam 67.
  • – Przyszedszy do Gospody nikogo niemasz ani strzelby na kołkach ktorey była pełna sięń [...] Przyszedł do mnie Gospodarz winszuiąc mi ze iuz P Bog dał uspokoienie. PasPam 143.
  • – Gospodarz Sąm tylko sporządza uwiia się gospodyniey nie obaczysz. PasPam 163v.
  • – Piwa iest dodtatek po Gospodach szynkuią dobrze moi ludzie. Mowię Gospodarzowi ies[t] tu Miod gdzie blisko. On dla Swoiey Folgi że by mu piwa mniey wyszło, iest MSCi Panie. PasPam 168v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bydlęcy gospodarz:
  • gospodarz biesiadny:
    • – Gospodarz biesiádny/ co sprawuie bánkiet/ vcztę gościom. vide Biesiádnik. Kn 205.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – W tym się polu dobrze rodzi/ Po ktorym Gospodarz chodzi. RysProv XVII, 8.
  • – Do Białeygłowy grzeczney nie trzebá gospodarzá furyatá, Melánkolika/ chłopá marnego. ŻabPol B3v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 23.02.2009