Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

WRĘB, WRĄB

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (wrąb, wręba), SXVI (wrąb), Kn (wręb), T (wrąb), L (wrąb; XVI-XVIII), SWil (wrąb), SW (wrąb, wręb), SJP (wrąb)

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   wręb
  wrąb
D.   wrębu
B. uż. nżyw.   wrąb
N.   wrębem
liczba mnoga
M. uż. nosob.   wręby
D.   wrębów
B. uż. nosob.   wręby
N.   wrębami
Ms.   wrębach
Znaczenia
1. »nacięcie, wcięcie, kąt, uskok«
  • – Bacząc czárt swe pośmiewisko/ roskazał żeby go śiekierámi (ktorych ná ten czás mośiężnych używáli) w trzaski poszczepili: ále pierwey śiekiery się pádáły/ niżeli krzyż náruszył/ y ták ćięszkim y wielkim rąbániem/ nie było znáć y iednego wrębu y szkody namnieyszey. TorRoz 30.
  • – Windowe wręby/ ábo zawiásy/ gdzié biéguny chodzą. Chelonium [...]. Kn 1262.
  • – Korczak [...] Herb Węgierski ktory polaczy proscy zowią 3 wreby. HerbOr 555.
  • – Albo iáko kiedy kto obaczy/ ze się mu bárzo cháłupá w iáką stronę pochyliłá/ ze z drugiey strony z wrębow y węgłow swoich śćiáná mu dáleko wyszłá/ toć on pewnie podporámi potęznemi náwodźić znowu cháłupę kaze ćieślom/ áby ią w swych wrębách/ y wegłách vstánowili/ y kleszcámi dobrze viąć kaze/ zeby potym z mieyscá swego nie vstępowáłá? GawathKal B2v.
  • – Na ktorym [znaku] Liszka biała otworzoney gęby Miała widok wsciągniona na czworakie wręby. DrobOpow rkp. 103.
  • – Hornowski herbu Korczak [...] z tą iednak odmianą, że mnieyszy wręb na gorze iest, większe na spodzie, a nad niemi kładą podkowę. NiesKor II 372.
  • – Trzeći Syn od drugiego Brata idący, przydaie w tárczy klámerkę o trzech wrębach lub ząbkach tykaiącą się z brzegiem wierzchnim tárczy wewnątrz. KolaTrakt F3v.
  • – Wrąb, g. wrębu. Einschnitt, Kerbe. coche, entaille, cran, entaillure qu'on fait dans du bois pour y arrêter quelque chose. § wrąb u strzały, u łuku; wręby u kusze do ćięćiwy; windowe wręby. wrąb w piorku pisarskim. Spalte in der Schreibfeder. fente de la plume à écrire. [...] wrąb wosku. Wachs-Scheibe. mesure, pain de cire; rond de cire en forme de jatte. wrąb mały. Wrąbka. Strich, Streiff, Einschnitt. raïe, incision. T III 2617.
  • – O głowicy Doryckiey. [...] Troywrąbom dzielącym się na wręby oznacza się na szerokość Modul 1. iak Tab: VIII. [...] Składa się z dziesięciu członków, które są: Przepaska formuiąca razem głowicę troywrąba, essownik odwrócony, listewka, zębak z małemi wrębami, okapnik z drugim essownikiem, listwa i żłobek z listewką. VigPorząd 19-20.
2. »wycinka drzew; miejsce wycinki drzew; prawo do wycinki drzew«
  • – 1-mo. Jmp. Mankiewicz z Londów Białoborskich według przywileju na lat 40 od JWJMX Kretkowskiego biskupa chełmińskiego a[nno]. 1729, które włóki i morgi ma w nim nadane z wolnym szynkiem piwa i wódki, rybitwą, wrębem do upału; płaci na ś. Marcin kanonu zł. 6. InwChełm 53.
  • – Lasy i bory, tak jak są te dobra ograniczone, oddają się jmp. Sarneckiemu z wolnym jednak wrębem na opał i budynki, jeżeli będzie potrzeba, jw. jmp. starościny zostawuje się. InwKal II 176.
  • – Wrąb [...] wrąb w leśie cudzym. freyer Holz-Schlag im fremden Walde. afoüage, m. droit d'usage dans une fôret; le droit qu'on a de couper le bois. § wrąb mu w leśie na budynki na opal pozwolono. T III 2617.
  • – WOLNY WRĄB. To mieysce w lesie, w ktorym pozwala się wycinać drzewa. Urzędnicy maiący dozor nad wodami i nad lasami, pilnuią takich mieyść. Dzieli się ordynaryinie las na mieysca takie pozwolone, i na inne w ktorych są potrzebne do budowli drzewa. Kupcy ktorzy sobie zakupili wolny wrąb w cząstce iakiey lasu, powinni wycinać drzewa w czasie sobie wyznaczonym. DuhMałachJSpos 43.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK , ER
Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2025