ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

bezokolicznik

obmyć się

czas przeszły

lp	m	3. os.	obmył się
	ż	3. os.	obmyła się
lm	mos	3. os.	obmyli się

czas przyszły prosty

2. os.

obmyjesz się

tryb przypuszczający

1. os.

obmyłbyś się

imiesłów uprzedni

obmywszy się

Znaczenia

1. w funkcji zwrotnej »powierzchownie oczyścić się z brudu przez polanie się wodą lub innym płynem albo roztworem wody ze środkami myjącymi; polać się wodą, opłukać się«

Rekcja: z czego; w czym

~ Swierzby y krosty nietylko z rąk/ ále y ze wszystkiego ćiáłá spądza[!]/ w syćie miodowey/ álbo w wodźie wárzony/ miodu przydawszy/ w gárncu dobrze zászpontowány[m]/ á tey iuchy przez kilká dni pić: á potym ono korzenie wywárzone vwierćieć[!]/ y tym sie raz y trzy w ćieple nátrzeć/ potym sie w łáźni wypoćić y obmyć. SyrZiel 59.
~ VWaż co Duch święty powiedźiał: Obmyć się po dotykániu vmárłego/ á znowu się go dotykáć: co pomoże tákiemu człowieku obmywánie iego. DrużbDroga 30.
~ Ks. Małachowski jezuita, który się był został przy praesidium w Soczawie, powracając do swoich granic, napadł na Wołochów, którzy go ze wszystkiego złupiwszy, nagiego i to dobrze potłuczonego ledwo żywo wypuścili; który przecie dopadł włości Turkułła, tam się obmył i wytknął sobie po tej łaźni, za co obtinuit coronam. SarPam 36.
– Chwálebnie się tám Krol Węgierski częstokroć stáwiał// az gdy postrzegł/ że mu trućiznę zadać chćiáno/ prżestał wszystkiego/ wroćiwszy się z Syryi do Trypolu/ á potym do swego Krolestwá obmywszy się w Iordánie. KwiatDzieje 37.
~ Aleć mię prożne rozumienie zwodźi, Gdy ćię áni rod Krolewski uwodźi, Ani moiego Domu chętne progi, Gdźiebyś się obmył przyiechawszy z drogi. OvChrośRoz 19.
– SŁON po Łacinie Elephas[!] z Zwierząt naywiększy. [...] Imputuią mu Naturalistae, że Nowemu kłania się Miesiącowi, wprzod się w wodzie obmywszy: Za co mu dał Epigraphen Symbolista: Ut purus adorem. ChmielAteny1755 I 586[585].
~ [...] abowiem jakokolwiek Rzeka z Zrzodła obfićie / abo hoynie Wodom bieży / z ktorey y Ludźie / y bydło w pragnieniu abo Żyżni nie tylko obczerstwieni / ale też y na obmyćie brudow dostatek Wody mieć mogom / jednak przece[!] chceli kto śie z niy[!] obczerstwić / z brudow obmyć / muśi sie sam przyczynić / k Wodźie iść / a myć śie / abowiem woda luboć od BOga dla tego jest ordynowana / przece[!] sama od śiebie do Ust im sie lać / ani ich z brudu obmywać niebendźie. HackPraw 281.
– Zawody te ich zapaśnicze i gonitwy były prawie ustawiczne, nietylko w obozie, który był szkołą Rycerską; ale i w mieście. Do czego mieli plac wydzielony, nazwany polem Marsowym. Po oney pracy rzucali śię w rzekę Tyber, aby śię przyzwyczaiali do pływania, i obmyli śię z prochu i potu. SallusPilchWoj 18.

Przenośnie

Ktora w mászkárce chodziłá, Gębę w pokrowcu nosiłá. Rumieniec zmyslony miáłá, Lub też modno blechowáłá. Wodkámi się záwsze myłá, Pudrem włosy przykurzyła. Teraz się w procho obrociłá, A w ropie się swey obmyłá.CompMed 708
[...] Iże, choc Rodryk sławą wzbił się; kázdy snadnie, Rzecze, że zwyciężony, gdy ná plácu pádnie; Wszák ci Sława y Honor, milsze niż ia były, Gdy dla nich ręce się twe, w moiey krwi obmyły, Y żeby ná Honorze nie odnośić szkody, Wyrzekłeś się miłości, twey smáczney nádgrody, A teraz o tę sławę, ták widzę dbasz máło, Ze chcesz umyslnie przegráć, á coż ci się stáło?CorMorszACyd 180

2. przen. w funkcji zwrotnej »oczyścić się z win«

Rekcja: z czego; w czym

– Będźie owo w-domu iákim własna gełdá[!]: gráią/ wołáią/ pokoiu nie mász na pieniądz. i więc przy tych zgiełkach dusznego zleczenia od Páná Boga masz się spodźiewáć? I więc to ty lepszym zostaniesz tám/ gdźie co godźina okazye pogorszenia mieć możesz? I więc się z blocká/ ktorymeś się pomázał/ obmyiesz? KaczyńKaz 323.
– Z tych Sakramentow, wszystko nam zbawienie. Płynie, y pełni nasze od kupienie, Lud wierny, w nich się z grzechow obmyć może, Y w większą łáskę Boską śię zamoże. RudnGłos 2.
– Na ten czas Cetegus, który trochę pierwey, chcąc się obmyć z tego, iż tyle puinałow i szabel u niego nie dawno znaleziono, odpowiedział: że w całym życiu swoim przesadzał się z ciekawym staraniem na rynsztunek naylepszy: na ten czas, mówię, przerażony, zapomniały, przeparty swym wewnętrznym świadectwem, niespodzianie mowę utracił. CycNagMowy 64.
– Do tego, powstać przeciw Ponińskiemu, nie byłoż to okazać, iż nic z nim spólnego nie mieli? ziednać sobie imię gorliwych zbrodni pogromców? wreszcie ukaraniem znienawidzonego, wzgardzonego, i bez obrony człowieka, obmyć się ze wszystkiego, zyskać ciche niewinności świadectwo, i łupiestw swoich zatwierdzenie? KołłątajUstan 79.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: OBMYWAĆ SIĘ, myć się, OMYĆ SIĘ.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

OBMYĆ SIĘ