Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DUSZNIE

przysł.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
  dusznie
Znaczenia
1. »z całej duszy«
  • – Dusznié/ z duszé. Animitùs […] vt medullitùs […]. Ex animo […]. Kn 154.
  • – Wiem to, że choć Cię prágnę kocháć dusznie, Grzechy mnie moie odrzucáią słusznie. GłosWoł 45.
  • – Nie miała Polska i nie będzie miała tak dobrego, tak wspaniałego i tak hojnego króla, jak miała Augusta III; a oraz tak nieszczęśliwego do Polaków, iż mu nic dobrego dla kraju (choć dusznie tego pragnął) zrobić nie dozwolili, rwąc sejmy ciągle, a wszystkę winę nieładu i nierządu stąd pochodzącego na niewinnego króla składając. KitPam 119.
  • – Dusznie, adv. z dusze. 1) von Herzen. [...] 1) de tout son coeur. [...] §** 1) dusznie (serdecznie) tego życzę. T III 289.
2. »koniecznie«
  • – „A tak - rzecze Marfiza - atoż musisz dusznie Wziąć ją sobie ode mnie, bo czynisz niesłusznie, Że widząc ją tak gładką, tak barzo niebogę Przecię ganisz, czego ja wycierpieć nie mogę”. ArKochOrlCz II 144.
  • – Ból ją przeraża ciężki i żal niesłychany, Kiedy sobie wspomina edykt wywołany, Bo jeśli przed wieczorem nie zwycięży swego Leona, musi dusznie być małżonką jego. ArKochOrlCz III 354.
  • – Skoro dopádli miast/ onę wolność/ dla ktorey woiowáli ták wiele lat/ ták wiele krwie wylali/ zburzyli do szczętu/ y śiebie sámych oney pozbawili: bo áni sobie/ áni innym dopuszczáią wolnośći żadney Religiey obieránia/ ále wszytkim dusznie roskázuią bydź protestántámi/ lubo Kálwinistámi; nie náwiiay się Kátholiku miedzy nie/ bo tobie nagorzey będźie; wolą oni Turczyná y pogániná ćierpieć miedzy sobą/ niż ćiebie; gorszymi są ná ćię/ niż pogánin kiedy na Kátholiki. BirkEgz 16.
  • – Dusznié/ aliter. vide Koniécznié/ Pońiéwoli. Kn 154.
  • – NIeodkłáday do iutrá/ dźiś żyi Stryiu słusznie/ Młody może/ stáremu trzebá vmrzeć dusznie. KochProżnEp 49.
  • – Iednák go wszytko przestrzegáłá/ Zeby/ iáko z niechętnych gwiazd to notowáłá/ Wieprzá strzegł się dzikiego. Ale on pałáiąc Ogniem żywey młodości/ y przypadki máiąc Te zá nieustrzeżone/ tym go vpátrował Pilniey wszędy/ żeby się dusznie z nim sprobował [...]. TwarSPas 86.
  • – Dusznie, adv. z dusze. [...] 2) durchaus. [...] 2) par tout, absolument. §** [...] *2) chcę dusznie (koniecznie) abyś poszedł. T III 289.
3. »biorąc pod uwagę duszę«
  • – Powołánie swoje wykonawaj Nic swowolnie nie zámieszkaj, á będąc gospodarzem, śiebie y swojch, dusznie y ćieleśnie, męskim sercym [!] záopatruy y one wspomagaj; gdy ále (jáko w moru wiele zámieszánia) wszystkiego niedopniesz, czyń ileć możno. MuthWier 52.
Znaczenia niepewne
1 albo 2:
  • – Chciał dusznie Kalwin, aby wyżej posadzono Jego Zełgowijusza, niż Burcharda cnego, Prostego chłopa, niżli męczennika mego. ChądzJRelKontr 298.
  • – Ták wiárá/ ták ślub doszedł: w swey go zátym sádźi Lożnicy: on w poságu chce dusznie czeládźi. OvŻebrMet 356<346>.
  • – Poszedłęm tedy z nim do Namiotow krolewskich, Zastalismy tam roznych senatorow Panow, Czyni tedy kalinowski Rellacyią prawi iak na Mękach koloryzuie powieda, na ostatku zes my się dusz nie starali o ięzyka ale dostać zadną miarą niemogli bo iuz były zaciekłe Czambuły do kosza poschodziły A on z woią [!] Dywizyią y wpoł tey drogi niedotarł gdzie ia. I szlaku Tatarskiego niepową chał bo go tak ze niesłuchali. PasPam 240.
  • – Krotkie Zebranie słow, ani podłych, ani zbyt wyszukanych, ale niby potocznych, a przecież poważney mierności bliższych, może być zdatne, ile w nagłey robocie Krasomowskiey. Te od przygody wypisuię. Są w nim niektore przystarżałe, ale nie cale z zwyczaiu wyszłe słowa, aczey mogą znowu być zażywane, y do ięzyka przywrocone. [...] Dusznie czego pragnąć. RzewWKras 202-203.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: DUSZNO.
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 15.02.2024