Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GOTOWAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1603
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  gotować
czas teraźniejszy
lm 3. os.   gotują
czas przeszły
lp m 3. os.   gotował
tryb rozkazujący
lp 2. os.   gotuj
lm 2. os.   gotujcie
imiesłów współczesny
  gotując
nieosobowy czas przeszły
  gotowano
Znaczenia
1. »przygotowywać gorący posiłek; przygotowywać co do jedzenia przez utrzymywanie we wrzącym płynie«
Składnia: co || bezok.

  • Komu się dostał wuł albo iałowica nietrzeba było gosci zapraszac sam przyszedł y z trzeciego pułku dowiedziawszy się gdzie Swierzą Sztukę mięsa gotuią. PasPam 113-113v.
  • Ieść gotuią prowiantow dano dosyć. PasPam 163v.
  • Ugotowali mi iakis Garmatki [!] Garnuszek mały na ząb mi to niepadło, kazałęm w Większym Garku gotowac y korzęnia duzo nasypać gotowano tedy a ia tym czasęm ubrałęm się tak iako nalezy. PasPam 280.
  • Radzą co by gotowac to nie to Nie Asz Cyrolik rzecze mozec to z masłęm choc Wigilia. PasPam 280.
2. »przygotowywać, szykować co dla kogo lub czego«
Składnia: co

  • Koniom k'woli przemyślne stajnie budują [gospodarze]; dla nich siodła, rzędy wojenne, aparaty kosztowne gotują. DorHipTur 6.
  • Głos wołáiącego ná puszczy; Gotuycie drogę Pánu, czyńcie proste szcieszki iego. NT Mk 1, 3.
  • Tegoż dniá z Orszy przynieśiono od Horodnickiego Orszánskiego dwu Boiárow/ ktorych beł do Smolenska z listem swoim posłał oznáymuiąc o przyiezdźie K. I. M á nápomináiąc áby mosty gotowáli. BielDiar Av.
  • NAprzod wyiechał Daudbászá żeby vprzestrzeniał y gotował drogę ná przeiazd Cesárski przez woysko/ przy ktorym szło bárzo wiele gromádnego woyská piészego y konnego Zamorskiego/ z kárábelkámi y z iándźiurámi [...]. StarWyp B2.
  • OBrawszy Mieysce do Budynku/ więc iuż gotuy co prędzey máteryą. NaukaBud A4v.
  • Niewiem [...] ze Ludzie mnie Samemu węsele gotuią. PasPam 220v.
  • Kazałem włodarza wołać y roskazujęmu że by chłopi zaraz wychodzili [...] a tym czasem konie gotować y zaprzągać. PasPam 280v.
  • Osobliwości Luzytańskie są: La Bursa, aliàs Pałac w Lizybonie Kupiecki wspaniały z Cekauzem y Arsenałem, gdzie Okręty gotuią ku żegludze Indyiskiey. ChmielAteny II 41.
Związki frazeologiczne

  • gotować do stołu:
    • »przygotowywać zastawę stołową, nakrywać do stołu«
    • Krolowi gotowano do stołu a my poszli. PasPam 150v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Nie raz spac bez wieczerzy chodzieł Gdy swoiey nie gotuiąc, kto na cudzą godzieł. PotWoj 174.
  • Kto czéládź wiélką chowa/ i buduié: Ten/ by nawięcey miał/ wnét wyszáfuié. ábo: Drogę do vbostwá sobié gotuié. KnAd 376.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*GOTOWANY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp M. n   gotowane
N. ż   gotowaną
Najwcześniejsze poświadczenie:
1630
Znaczenia
»przygotowywany, szykowany«
  • Vmyślił to zacney y dźielney osobie Don Fryderikowi de Toleto Osorio (ktorego dźielnośći y męstwá Roku 1625. gdy Holándrowie do Brázyliey wpádli byli doznał) zlećić. Ktorego w tym vżył/ áby się z Krolewską ná morze Obeáńskie z gotowáną Armatą (ktorey Armaty onże Generałem iest/ y pomienionego morzá dobrą wiádomość ma) tákowey Impressyey podiął/ żeby żeglowánie ná pomienionem morzu ubespieczył/ áby Flotá z Nowey Indyiey bespiecznie przyść mogłá. RelHiszp A2.
  • Niechay obacży iák krzywo przyśiężce/ Pan Bog pokarał przez twego zwyćiężcę/ Woysko niezmierne/ śiedm lat gotowáne/ Przezen podeptáne. PieśńTriumf 4.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 22.09.2023
Odsyłacze
Patrz: NAGOTOWAĆ, *ZGOTOWAĆ, UGOTOWAĆ.
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 22.09.2023