»osoba dopuszczająca się bezprawia, naruszająca coś siłą, stosująca przemoc; mężczyzna zmuszający kobietę siłą do stosunku płciowego«
– Starł [Bóg] i z plemieniem niesprawiedliwego zdziercę i gwałtownika państw twoich. NiemPam20.
– Miasta tez R. P. w województwach naszych będące, gdzieby które, mimo konsens nasz wszech zgodny, pobór i czopowe ważyli się wydawać, tedy je także za gwałtowniki prawa pospolitego poczytawać i wszelkiem sposobem za podaniem okazyi ganić byśmy im to musieli. AktaPozn I/1377.
– Kto Tarquiniuszów nadętych/praw gwałtowników z Rzymu wygnał? Brutus. KunWOb E3v.
– A toć to iest własne ad idem wołáć/ gromády bráciey pobudzáć ná Iezuity/ áby wszyscy vna voce krzyknęli Crucifige, Crucifige, ná skárgę iedney sámey strony/ drugiey nie przesłuchawszy; y żeby dzieło ich potępili/ y onych osądzili/ gwałtownikámi stárożytnych praw y wolności oyczystych/ nie pytáiąc ich/ iesliście winni/ ábo niewinni; prawdá to czyli nie/ co wam zarzucaią. SzemGrat79.
– PRzetoż dziękuję temu ktory mię umocnił/ CHrystusowi Jezusowi PAnu nászemu; iż mię zá wiernego osądził/ ná usługowánie postánowiwszy mię. Ktorym pierwey był bluźnierzem/ y prześládowcą/ y gwałtownikiem: Niem miłosierdzia dostąpił/ bom to z niewiádomości czynił będąc w niewierze. BG1Tm1, 12-14.
– A ode dni Ianá Chrzcicielá áż do tąd/ krolestwo niebieskie gwałt cierpi á gwałtownicy porywáją je. BGMt11, 12-13.
– Ták mowi PAN: Odpráwujcie sąd káżdego poránku/ á wyrywájcie uciśnionego z ręki gwałtownika [...]. BGJr21, 12.
– Ktory [Bóg] záchowywa ubogie[g]o od mieczá/ od ust jich y od ręki gwałtowniká. BGHi5, 15-16.
– Wyłupiciel/ Gwałtownik. Expilator domus [...] Effractor, qui effracto perforatoque pariete pecuniam abstulerat [...] Effractarius aperta praeterit [...] Depeculator aerarij [...] Compilator [...] v. Przéwabiácz [...] Violator templorum [...]. Kn1319.
– [...] tylko sam Chrystus Iezus Bog Obráżony wzáiem obráżonemu Bogu Oycowi [...] dość uczynić może/ iákom wyżey tknął/ przykazáni Páńskich gwałtownik człowiek nie przyidzie do tego. KalCuda304.
– Ieśli tedy tego opuchłego vleczy/ to my záraz zárzuciemy mu/ iż iest gwałtownikiem zakonu/ y nie święci Sábátu. StarKazII, 415.
– Sząd [...] przychylaiącz sie do prawa magdeburskiego przeciwko łupiezczow domow czudzych y gwałtownikow pokoiu pospolitego, dekret takowy wydał [...]. AktaMusz28.
– Gwałtownicy. Ktoby usilstwo popełnił, gardłem bez łaski ma być karany. ArtWoj13.
– W ten sam czas Seym był dwuch Niedzielny w Lublinie, na którym płaca dla Woyska obmyślona i Woysko regulowane, Posłowie Wielkopolscy na tym Seymie odsądzeni, za co Wielkopolskie Województwa Ronfederacyą [!] sprzysięgły sobie pod dyrekcyą Bronisza przeciw gwałtownikom Praw y Swobod Oyczystych, co barzo nie ukontentowało Dwor, ile że Partya Woyska do tey Konfederacyi sie przyszyła. ŁubHist125.
– Gwałciciel, Gwałtownik. 1) gewaltsamer Uebertreter, Schänder, Stöhrer. 2) Weiber-Schänder. 1) infracteur, violateur, celui qui viole, qui enfreint quelque loi. 2) violateur de femmes. § 1) gwałtownikow łapać rozkazano; gwałciciel pokoiu, przymierza, kościoła posłow. 2) gwałciciel białychgłow, mężatek. T III437-438.