ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1608

Formy gramatyczne

bezokolicznik

					upatrywać
					upatrować

czas przeszły

imiesłów współczesny

upatrując

Znaczenia

1. »wyczekując szukać czegoś«

– Zlecamy tedy Ich MSciom PP. Posłom Fide Honore et Conscientia [wiarą, czcią i sumieniem] onych ze obliguiąc. A by upatruiąc bonum Patriae [dobro ojczyzny] to Traktowali. PasPam 219.
– Sama Panna ma niektore vitia [wady] [...] a tobie trzeba upatrywac ze by była z dobremi obyczaiemi. PasPam 220.
– Nie smiałęm się narazac [...] Tak tylko nawiassęm nadsłuchywałęm upatruiąc pogodnego czasu bo tak z Panami trzeba zawsze. PasPam 286.

2. »obserwując starać się zobaczyć«

– Kazał [wódz] iednak upatrować Bander iakie są czy Szweckie czy iakie insze ktorych ieszcze zdaleka rozeznac trudno. PasPam 68.

3. przen. »dopatrywać się czegoś u kogoś«

– Stanął tedy Marszłkięm Swiderski człowiek prosty y szczery to w nim Woysko upatrowało. PasPam 115v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Baczny swe afekty zawsze moderuje, I, coby z nich urosło, pierwej upatruje. VerdBłażSet 64.

– Mądry Medyk vpátruie, áby wątrobę chłodząc, nie záziębił żołądká. FredPrzysł C1v.

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana niezłożona

lp

M.

m

upatrowan

Najwcześniejsze poświadczenie:

1603

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– A czás łápánia práwy/ trzy dni przed pełnią w Márcu/ ábo od pierwszey kwadry do pełni/ vpátrowan być ma záwsze ku wieczorowi/ áby z nátkánym káłdunem dłużey mogł bez iedłá trwáć/ y w nocy spokoyniey stać. DorHip I Eiijv.