ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (zmierzchnie się; korpus), Kn (zmierzchło się), T (zmierzchło się; pod: zmierzcha się), L (zmierzchło się; XVII), SWil (zmierzchnąć się; pod: zmierzchać się), SW (zmierzchnąć się), SJP (zmierzchnąć się; pod: zmierzchać się)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

bezokolicznik

zmierzchnąć się

czas przeszły

					zmierzchło się \|\| zmierzkło się
					zmierzchnęło się \|\| zmierzknęło się

czas zaprzeszły

zmierzchło się było

czas przyszły prosty

zmierzchnie się

Znaczenia

»o dniu: skończyć się«

– Kiedy piękną Helenę Atryda pojmował, Atryda, który w Sparcie szerokiej panował, I już z nią był w łożnicy, ledwie się zmierzknęło, Dwanaście panien u drzwi zamknionych stanęło [...]. SzymSiel 170.
– Mierzcha się/ mrok páda. Noctescit [...] Contenebrat [...] prętko się zmierzchło. Kn 404.
– Zmierzchło się/ Contenebrauit [...] Pascunt quoad contenebrauit [...]. Kn 1437.
– Kárpokrátiánowie [...] biesiady iákieś nieforemne odpráwowáli skoro się dobrze zmierzkło/ świece pogasiwszy/ czinili w kupie oney białychgłow y mężczyzny co chcieli. BirkNiedz 600.
– Zmierzchło się/ Contenebrauit. Sutemo. SzyrDict 549.
– Poszedłęm do Gospody alem postaremu niewyiezdzał az się zmierzchło dobrze. PasPam 183v.
– Nie uiechałęm opuł mile począł się kurzyc snieg a potym się zmierzchło. PasPam 221.
– [...] Wielkanoc iest właśnie czás utrátnych, co się ná iutro nie oglądáią, czás zakonnikow niektorych, u ktorych, iák się zmierzchnie, ták też i w spiżárni mierzcha, nie mász nic [...]. MłodzKaz III, 517-518.
– [...] po Obiedzie tym szło Xięstwo do Pokoiu Electorowey gdzie asz do Wieczora conwersowali iuz kiedy się duzo zmierzkło zaczeły się ognie na kture dano Echo z Dział [...]. SobTDzien 11v.
– Ci źli ludzie, skoro się zmierzchło, pozapierali dom, jam to słyszał z krzaków, zbliżyłem się w tym chcąc jako dziurą pojźreć do izby, co by się to tam działo, że tak prędko zapierają. KsJaz 38.
– [...] że sie tedy iescze dobrze było nie zmierzchło, tedym siedział we żłobie za browarem, czekaiąc, aż sie dobrze przymierzchnie y ludzie uspokoią [...]. AktaMusz 58.
– A ja skoro by zmierzchło, umyśliłem kryjomo przed Eperiaszym wyjechać do domu; i już jak się zmierzchło, konie moje podprowadzone pod dwór były i rzeczy zabrane. MatDiar I, 261.
– Zmierzcha się, v. m. F. zmierzchnie. es wird Abend. il fait nuit; il s'en va faire nuit. § nie iedźmy, zmierzchnęło się, zmierzchło się. T III 3013.

Przenośnie

Rok i sześć niedziel wczora, jako mię w okowy [...] Śliczne oko wprawiło, któremu ni bronić Mogłem się, ni przed jego promieńmi się schronić, A nie bardzom też i chciał, bo mi się tak zdało, Że bez niego w wieczną śmierć zmierzchnąć mi się miało.MorszAUtwKuk 324

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: *MIERZCHAĆ, *MIERZCHAĆ SIĘ, *MIERZCHNĄĆ, *ZMIERZCHAĆ, ZMIERZCHAĆ SIĘ, *ZMIERZCHNĄĆ.

ZMIERZCHNĄĆ SIĘ