– Mają [zwierzęta] i z ćwiczenia wielkie podobieństwa rozumu i intellektu ludzkiego, i owszem naleźlibyśmy ludzi, których niemebestye w nauce, nie mówię o szalonych, przeszły. PotWojIII v.
– Bestyje nieme i zwierzęta nie mają rozumu, a przecię sława w historyjach ich nie zapomniała. LubSArtDąb531.
bałwan niemy:
– Wiecie iż gdyście Pogány byli/ do báłwanow niemych/ jáko was wodzono/ dáliście się prowádzić. BG1Kor12, 2.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
nieme bydlę I:
– Abowiem jeżeli bakałarze szkolni rozumnego człowieka slabizować [!] uczący poważeni bywają, nie mniej zaiste jeśli nie więcej, ci którzy z niemem bydlęciem, do boju, do prace i do wszelakich krotochwil nader potrzebnem, kłopotliwe w ćwiczeniu swe zabawy trawią. DorHipTur90.
nieme bydlę domowe:
– Stworzywszy Bog Wszechmogący wszytkę Máchinę świátá, y ná niey nieme bydlętá domowe, y dzikie [...] táką rádę uczynił: Faciamus hominem. HercBan1.
nieme bydlę dzikie:
– Stworzywszy Bog Wszechmogący wszytkę Máchinę świátá, y ná niey nieme bydlętá domowe, y dzikie [...] táką rádę uczynił: Faciamus hominem. HercBan1.
– W Stárym Zakonie/ tylko nieme bydlętá kápłáni ofiárowali/ cielce/ kozły/ bárány/ ptástwo. StarKazII, 50.
– Ciáło chlubi się że ma swoie członki/ swoie zmysły/ swoię wymowę/ swoy rozsądek/ ktorym bydlętá nieme przechodzi. StarKazII, 332.
– Człowiek nie iáko nieme bydlę/ ktore się tylko zá ślepą nátury skłonnością udáie/ ále iáko stworzenie rozumne [...] to co przeszkodą być widzi odmiáta/ co zgodno [...] obiera. BujnDroga298-299.
nieme bydło I:
– Ten [będzie] koniem/ ten psem/ temu przydam skrzydłá/ A tych záś w nieme poobracam bydłá [mówi czarodziejka Armida]. TasKochGoff270.
– Ziemiá co wydáie, wszelkie ciáło z siebie, Ze y ludzi, y nieme, bydło z Wierzem polnym, Iednym ciáłem, przezwiskiem zwáć może ogolnym. PotPocz72.
nieme bydło II:
– Odlat Tysiąca Powinna mu [Bogu] się chwała w Kosciołach poswiąca I natoszby przyisc miały! aby ie obrzydły Bissurmanin, niememi pozastawiał bydły. PotWoj30.
Związki frazeologiczne
w ziemię jako bydlęta nieme patrzeć:
– A Chrystus im [bałwochwalcom i mahometanom] Pan powiada: Widzę & vos de hoc mundo estis, w ziemię tylko iáko bydlętá nieme pátrzycie. StarKazII, 72.
