Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BODAJ

part.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BODAJ, BODEJ, BOGDAJ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1610
Formy gramatyczne
  bodaj ||   bodej ||   bogdaj
Znaczenia
1. wyraz pragnienia, aby coś się stało lub nie stało
  • Bezecny dwór, bodaj się o nim ani śniło; Niechaj się nim zabawia, komu zginąć miło. SzymSiel 121.
  • Bodaiechmy wdzięcznie rádę y náukę Oycow nászych chowáli [...]. BirkOboz 86.
  • "Bogdaj równą szlachciankę pojąć - niż się z domami wysokimi łączyć! Bo to wielki koszt - a mały pożytek: dla spowinowactwa królewskiego, szlachecką kondycyą stracić!" WierzbKon 147.
  • Bodaj się otwarła Ziemia i mnie wprzód w oczach twych pożarła, Nim co uczynisz! BorzNaw 184.
  • Zdymcie, bosmani, zaraz z ramion jego Ten ciężki łańcuch! niech się cieszą z niego Ci wszyscy ludzie, którzy oń prosili. Bodaj go w lepszą cnotę przemienili! Bodaj się wkrótce zbrodni swoich zbawił, A znakomicie żywota poprawił! BorzNaw 202.
  • Ach, źleż graniczysz, śmierci nieużyta! [...] Bodajżeś nigdy mej ubogiej wioski Żałobnym rydlem swym nie graniczyła! MorszAUtwKuk 148.
  • Oddaiec tę buławę: boday się starzała Boday tyle Tryumphow, w twoich ręku miała Boday miała, y więcey twym sercem twą siełą Nisz ich widzisz nad trumną, y iego Mogiełą [...]. PotWoj 153.
  • Wiejska mysz otrzeźwiawszy, już więcej nie chciała biesiadować [u miejskiej myszy], lecz do wsi co prędzej bieżała, a spojrzawszy z pagórka na mury bogate, rzekła: "Bogdaj przepadły! Wolę swoją chatę". HugLacPrag 95.
  • Bodaj się były nie śniły owe chimery, dla których się w to weszło nieszczęście i z wolnego stało się największym niewolnikiem i mogąc cokolwiek w młodym dobrego jeszcze zażyć wieku, strawić go w większych niżeli piekielnych mękach! SobJListy 199.
a) wyraz dobrych lub złych życzeń dla adresata wypowiedzi lub osoby trzeciej
  • Kurczycie się, żyły, Bodaj się tej łotryni członki nie kurczyły, Jako się ta nieboga w sercu swym skurczyła, Której ona własnego męża omamiła. SzymSiel 131.
  • Nanusiek mu [dziecku] jeszcze każe: "Łaj, duszko macierzy, Mów: Bodajeś dyabła zjadła dzisia na wieczerzy". SejmPiek 42.
  • Słyszałem, kiedy łajał: "Czyć to tu bies niesie te marchy? [pogardliwie: krowy] Bodaj zdechły! By ich wilcy zjedli!" DialPańOkoń 237.
  • Świetna Cyntyja, Dyjano, Latony Córko, a siostro słońca, skryj złocony Od brata promień. Bodaj cię kadzidłem Wonnym czcił Deles i rogatym bydłem. MorszAUtwKuk 249.
  • Chłop [...] Coż mi to za pałogłowiec tu pokazał drogę, Z karczmy idąc, bogdaj tam kędy złomał nogę. ChłopSasRzecz 217.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bodaj kogoś zabito:
    • Kurwy, Precz z domu! [...] Dano wam wszytko, bodaj was zabito, I popłacono aż po wczoraj myto, I na rozprawie przy nocnym bankiecie Położono was. MorszAUtwKuk 335.
    • Ustąp że bodey cię zabito. PasPam 244.
    • Mowi te Słowa [...] godzi się to te z brodnie mowic boday was zabito. PasPam 263.
Związki frazeologiczne

  • bodaj zdrów:
    • »toast lub zwrot grzecznościowy będący reakcją na czyjeś kichnięcie; =na zdrowie«
    • Tu piią do siebie [...] Boday zdrow Bartosu B: Dazesci Boze zdrowie Miły towarzyszu B: Boday zdrow Matysku. KodKon 119-120.
    • Boday zdrow/ Bożéć day zdrowie/ gdy kto kichnié/ piié do mnié [...] Bene vixis vel vixeris [...]. Kn 39.
b) konstrukcja wprowadzająca zaklęcie mające potwierdzić wiarygodność nadawcy
  • [Zaparcie się Piotra] Powiedz prawdę/ iesliś iest vczeń Mistrzá tego [...] Ieslim iest/ bogdayby mię nieszczęście potkáło/ Bogday mi się wszytko złe y ná potym działo/ Iesliże znam człowieká/ o ktorym mowicie [...]. RożAPam 21.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bodaj mię zabito:
    • [...] jeśli jest gładkość w cenie, Grzeczność, mądrość, urodzenie, Kochać muszę i bodaj mię zabito, Jeśli cię nie kocham, Melito. MorszAUtwKuk 298.
    • [...] boday mię zábito utinam occidar; iák się Páná Bogá boię, ut Deum timeo [...] WojnaInst 109-110.
2. »podobno, jak się zdaje, kto wie czy (nie)«
  • ZŁOBECKI nazwał się chłopski syn, bodaj nie księży basztardus. TrepNekLibDworz 469.
  • Dzwon niewydanei wielkosci, (bodai Erfurtski w Miemczech nie przechodzący) dzwoniąc rozpadsię. VorLetSkarb 275.
  • Flota gdzie w krotce poydzie á boday nie do Wesery/ to iest/ gdzie tá rzeká w Morze Niemieckie wpada/ á ztámtąd do Bremy/ bo Márynarzow z pilnością zbieráią. MerkPol 150-151.
  • [...] podkał ich [mieszczan żywieckich] Zakonnik w Chabicie Bernardinskim (boday to w dzien S Antoniego nie było) y rzekł im nie chodzcie tą drogą, bo na Szwedy traficie [...]. KomonDziej 163.
  • [...] zá támte zámorskie drzewá y korzenia mogą się używáć násze, ktore moim zdániem bodáy nie większy skutek w [...] swoiey operácyi mieć máią [...]. VadeMed 152.
3. »ledwie«
  • Inwentarz. Owiec 200, do których nie ma owczarza [...] Które owce złym paszeniem zepsute, zimie bodaj która zostanie. InwKal I 570.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

BOGDAJ

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1764
Znaczenia
w zdaniu podrzędnym przyzwalającym; =choćby
  • [...] bogdai a tylo ziadła ta kurwa, będę ia iey pytała, zkąd tych pieniędzy nabrała ta taka a taka [...]. KsKrowUl I, 644.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2012
Odsyłacze
Patrz: BODAJBY.
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 29.12.2012