1.
»wysoka roślina wieloletnia o zdrewniałym pniu i gałęziach«
– Daremno się kłopocesz: i nam się nie zgodzi ta moneta, i tobie, nie wiemy, ocz chodzi”. Co słysząc, zatrwoży się i nie myśląc wiele, wybieży, porzuciwszy srebrniki w kościele, i stanąwszy pod drzewem za łeb się uchwyci:
„Rwijcie, przeklęte jędze, wieku mego nici;
rostąpcie się przepaści, a mnie w swoje lochy
pożrzycie; biada, biada na mój rozum płochy.
Zdradziłem Pana swego, krew niewinna woła
Mistrza mojego na mię! RożAPam35.
– Wywyższyłeś ją, Chryste Jezu Panie,
wysszej cedrowym
drzewom
na Libanie.
8
A jeśliże jest niebieską Królową,
jeśli ją Matką Najwyższego zową,
od pierworodnej jeśli wolna zmazy,
kiedy na ciele nie ma żadnej skazy,
Rządzczyną świata, wszystkich świętych Panią,
i wprzód, i pozad aniołowie za nią –
toć kiedy takie ma tytuły w sobie,
jakoż wszystkiego nie ma zjednać tobie? TwarKPochH3v.
– Tak długo owego wilka przesladuiąc gonią az go albo umorzą albo utopią albo złapaią togo nie odzieraiąc tak zewszystkim na wysokiey szubienicy albo na drzewie obieszszą na grubym zelaznym łancuchu. PasPam55.
– Więc się oba [towarzysze] ku drzewu posuną w zawody, Ale zwyczajnie rączszy prze leniwszym wprzody. Dlatego mu cug puścił, gdy ow w wielkiej chuci, Co miał urwać na ziemię ono jabłko zruci. A ten go łupiąc: Przykład oczywisty, rzecze: Że często chłystek porwie, chartowi uciecze. PotFraszBrück II210.
– Drwá do budowánia/ do roboty rzemięśnikow drzewem robiących/ Materia [...]. Multam materiam caedere. [...] Materiam, calcem, caementum conuexit.Kn151.
– Są to Hulaygorody nakształt czo[s]nkow ktore zwyczaynie daią przy Szancach, przy Belluardach, Alias drzewa dłubane przez nie na krzyz przetykane, a na koncach drzewo z drzewem z pinane zelaznemy Skoblicami. PasPam103v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
drzewo cedrowe:
– Pośli mi też drzewá Cedrowego/ jodłowego/ i Almugimowego z Libánu: Bo ja wiem, iż słudzy twoji umieją wyrąbowáć drzewo ná Libánie: á oto słudzy moji będą z sługámi twojimi. Aby mi wygotowáli drzewá co nawięcey. BG2Krn2, 8-9.
drzewo jodłowe:
– Pośli mi też drzewá Cedrowego/ jodłowego/ i Almugimowego z Libánu: Bo ja wiem, iż słudzy twoji umieją wyrąbowáć drzewo ná Libánie: á oto słudzy moji będą z sługámi twojimi. Aby mi wygotowáli drzewá co nawięcey. BG2Krn2, 8-9.
drzewo almugimowe:
– Nád to okręty Hirámá/ ktore przynosiły złoto z Ofir/ przyniosły z Ofir drzewá Almugimowego
bárdzo wiele/ y kámienia drogiego.
Y poczynił Krol z drzewá Almugimowego wschody do domu Páńskiego/ y do domu Krolewskiego y harfy/ y lutnie śpiewakom: A nigdy nie przywożono tákiego drzewá Almugimowego/ áni widziano/ áż do dniá tego. BG1Krl10, 11-12.
– Pośli mi też drzewá Cedrowego/ jodłowego/ i Almugimowego
z Libánu: Bo ja wiem, iż słudzy twoji umieją wyrąbowáć drzewo ná Libánie: á oto słudzy moji będą z sługámi twojimi. Aby mi wygotowáli drzewá co nawięcey. BG2Krn2, 8-9.
– Nádto y słudzy Hirámowi/ y słudzy Sálomonowi, ktorzy byli przywieźli złotá z Ofir/ przywieźli y drzewá
Almugimowego/ y kámienia drogiego. Y poczynił Krol z onego drzewá Almugimowego wschody do domu Páńskiego/ i do domu krolewskiego/ y hárfy/ y lutnie śpiewakom. A nie widano przedtym nigdy tákich rzeczy w ziemi Judskiey. BG2Krn9, 10-11.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa
(wariant I): – Nie po drzewie przygodá chodzi/ po ludziach. RysProvIX, 7.
(wariant II): – Przygody po ludziách, nié po drzéwách chodzą. KnAd956.
– Nieszczęście po ludziach, nie po drzewie chodzi. PotMorKuk III284.
– Kto muruie/ buduie. Kto z drzewá kleci/ ogień w domu nieci. RysProvVII, 1.
(wariant I): – Kiedy Niedźwiedziá vderzy gáłąź/ tedy ryknie/ á kiedy go drzewo przywáli/ tedy milczy. RysProvV, 5.
(wariant II): – Niedźwiedź srogo ná żołądź ryka: gdy gáłąź spádnié/ milczkiem umyka. KnAd593.
– Ná lecące drzewo nie opieray się, bo cię zsobą pociągnie.FredPrzysł C2v.
