ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

lp	M.	monstrancyja
	D.	monstrancyi
	B.	monstrancyją
		monstrancyję
	N.	monstrancyją
	Ms.	monstrancyjej
lm	D.	monstrancyi

Etymologia

łac. monstrare 'pokazywać'

Znaczenia

relig. »w Kościele Katolickim: ozdobna osłona najczęściej wykonana ze złota i szlachetnych kamieni, w której umieszczana jest konsekrowana hostia podczas adoracji i procesji«

– Monstrancya/ [...] Sacra theca Eucharistica quâ fertur in pompis. Monstratiam thecam vocant aliqui recentiores nouata voces, non broba, nec rem exprimente. Kn 424.
– Monstrancya/ Sacra theca Eucharistica, Sacrosanctum Eucharisticae feruculum [...]. SzyrDict 179.
– Monstrancya 1. - Krzyż wielki srebrny 1. - Patyny 2. KsPtaszUl 565.
– Tedy wszyscy społem Obesli Klasztor z Monstrancyą kołęm. OblJasGór 33.
– Wiedzieć tu trzeba że na ten okup Fara dała Srebra Grzyw 200. Iezuici 1000 y Monstrancyą pozłocistą. HistBun 7.
– Monstrancya srebrna mała, mało od pacyfikała większá. AdnGosp F IV/ 279, 7.
– [...] na ostatek pozwolilibyli Arcybiskupi y Biskupi Sryber Koscielnych Kilichow Monstrancyi y inszych Sryber wszystko to zabrano narobienie pieniędzy, naostatek talery twarde przebiianą na inszą monetę [...]. DrobTuszInf 52-53.
– Offiarowawszy Votum Panu Bogu y Naswietszey Pamiey Mariey proszą ile moze bydz ten Łanczuch W te Swieta ktorych sie exponuie Naswietszy Sakrament Na Monstra[n]tiey y z Tabliczką był wieszany Ale sie to nie działo bo na Obrazie Noszączym zawiezony był [...]. KomonDziej 130v.
– Tegoz Roku Slachetny Pąm Tomasz Sląski Podstarosci na ten czas Zywiecki Sprawił y darował Kosciołowi Zywieczkiemu osobliwie Bracztwu Rozanczowemu Monstrantią Srebrną Złocistą w Slonce. KomonDziej 147.
– [...] w Kruszynie koscioł wymurował, dziesięć monstrancyi [...] ubogim kosciołom rozdał [...]. NiesKor II 10.
– [...] widzieć z iey szczodrobliwości w kościele S. Piotrá Szczerozłotą wielką monstrancyą, drogiemi kámieniámi bogato ozdobioną [...]. NiesKor II 28.
– Kściołowi, Monstrancyą, kielichy, u inny apparat ozdobny prowidowała. NiesKor II 359.
– Namiot bardzo bogaty do Monstrancyi zprawiła. NiesKor II 499.
– Kościoł ubogaciła [...] Monstrancyą szczerozłotą w drogie kamienie przystroioną. NiesKor II 656.
– HERB GALLECYI [...] iest Monstráncya między Krzyzami. ChmielAteny II 20.
– Monstráncya wielka szczerozłota. ChmielAteny II 28.
– Monstráncya iedná złota má dyamentow 20 tysięcy ná sobie; á miedzy temi ieden nad Melchisedech tyki iak orzech mierny láskowy [...]. ChmielAteny II 300.
– W Częstochowią widziałem z Drzewká Korálowego cásłą misternie wyrobioną Monstrancyę z Krakowa [...] ob hostilitatem tam repronowána. ChmielAteny I 554.
– Monstrancya. ein Monstransz. foleil ou l'on enferme l'hostie; Saint Sacrament. T III 857.

Użycia metajęzykowe

- [...] Monstrant Monstra'ncya, Muszquette, Muszkiet, Musterung, Musta' [...]. WojnaInst 170

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: APARAT, kustodia, *MELCHIZEDEK, TABERNAKULUM.

MONSTRANCYJA