ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

bezokolicznik

asekurować

czas teraźniejszy

lp	1. os.	asekuruję
	3. os.	asekuruje
lm	1. os.	asekurujemy
	3. os.	asekurują

czas przeszły

lp	m	1. os.	asekurowałem
		3. os.	asekurował
	ż	3. os.	asekurowała
	n	3. os.	asekurowało
lm	mos	1. os.	asekurowaliśmy
		3. os.	asekurowali
	nmos	3. os.	asekurowały

tryb przypuszczający

lp		m	1. os.		asekurowałby
		n	3. os.		asekurowałoby

imiesłów współczesny

asekurując

imiesłów uprzedni

asekurowawszy

nieosobowy czas przeszły

asekurowano

Znaczenia

1. »zapewniać, gwarantować, zaręczać, prawnie ubezpieczać«

Składnia: kogo, co || za kogo, za co || o czym || w czym || zd.; czym || na czym

A tym ktorzy sie poddáli K. I. M tákże ássekurował w niebespieczenstwie ich zdrowia/ relligią máiętność y dostátki. BielDiar Cijv.
W tem W. K. Mości asekuruję, że w najmniejszym pieniądzu rzeczpospolita defraudacyi nie cierpi. RadziwKSprawy 182.
Asékurowáć kogo v. Vbéspiéczam/ Obiécuię/ 1. 2. Waruię. Kn 9.
Czytałem list P. Wdy Kiiowskiego gdzie assecuruie w pokoiu, tylko y my go dotrzymaimy. OpalKListy 515.
Zgoła ręcze y assecuruię ze zaarendowawszy, wybierzesz WMc nie długo tę Sumę ktorąbys Wział za Starostwo. OpalKListy 524.
Iako ona [królowa Maria Ludwika] swą ręką podpisała się na assekuracyą: tak prosi abyś też Wm. M. M. Pan swą ręką do niey assekuruiąc ią o vsługach swoich, aby ieden raz napisał, nieobawiaiąc się żadney zdrady. LubJMan 70.
Waruięmy y Assekuruiemy przy tych pomięnionych związku y konfederacey Urodzonym Marszałkom, Substytutom, konsyliarzom Pułkownikom Oberszterom, Oberszter letmantom, kapitanom, y Ich Porucznikom y wszystkiemu Rycerstwu nikogo nieexcipuią[c] wyiąwszy iednak tych iesliby się w ktorym kolwiek woysku znaydowali Wielmoznego niegdy Gosiewskiego Podskarbiego WXLgo y Hetmana Polnego smierci y zabicia Complices są [...] iz [...] my iako y Rzpta [...] do Sądu pociągac nie będzie. PasPam 211-211v.
Assekuruię ze wasze Swobody Przes to niebędą miały zadney szkody. OblJasGór 72.
Przenieść się Wci mojej duszy bardziej życzyłbym do miasta niżeli do zamku; bo co o niebezpieczeństwo, za to asekuruję. SobJListy 58.
Do poprawy młyna drzewa mu się nie będzie broniło [...] czego wszystkiego, że mu się dotrzyma zupełnie onego za się i sukcessory moje assekuruję niniejszym przywilejem, który dla większej wiary [...] własną ręką podpisuję. InwPuck 179.
Tęż summę wzwyż mianowani recognoscentes obligują i assekurują na wszystkich dobrach swoich. ActScabVet 65.
W ostatku (talerow/ ortow/ tynfow/ czerwonych złotych) nie wspominam/ wyszyple się co przepiiesz/ stracisz dla nieszczęsnych amorow [...] assekuruię żebyś nie tylko zonę/ ale kilka ich [...] mogł tym wyżywić. GorzWol 45.
Jmp Slizień [...] O sejmie asekurował, że go żaden z panów litewskich nie zerwie. DiarSejm 223.
Asekurował także [wojewoda krakowski], że sami utrzymamy pana, któregośmy obrali liberis suffragiis. DiarSejm 340.
Iednak do czasu Collegio Manssionaristow od tey Summy Wyderkraff Złotych 700 co Rok płacic assekurowano. KomonDziej 119v.
Wszakże wiedział Imść, Że mi Krol Arcybiskupstwo Gnieznienskie iescze przed Bratem IEgo praemisso Iuramento, flexis genibus assekurował. RzewKor 42.
[...] rzeczpospolita zaś, ta nigdy cara nie odstępowała, i owszem vacillantem w r. p. 1707 wsparła, szwedzką stronę przeciwną i generała Krassawa przez trzy lata krwią i fortunami swemu utrzymowała: zaczém za ten statek, a przynajmniéj za szkody, za wybrane miliony, za chleb, o którym w Pomeranii wojował, nie powinien był rzeczypospolitéj interesów odstępować, jako przyrzekł w Żółkwi r. p. 1707 i skryptem na to danym assekurował. OtwFDziejeCzech 189.
Ktoż asekuruie, że się tak y drugi raz nie stanie. KonSRoz 77.
Ieżeliś chciał budować álbo sobie, álbo komu inszemu fortunę ná ruinie nászey, iezeliś chciał ná oppresyi ubogich á niewinnych ludzi swoię álbo czyią assekurowáć szczęśliwość: pomieszam, mowi Bog wyráźnie, twoię rádę, zkonfunduię twoie zamysły, poszarpię twoie przedsięwzięcia. DanOstSwada V, 4.

2. »ochraniać, zapewniać bezpieczeństwo«

Składnia: co (czym)

Tatarowie asekurowali przyjaźnią Portę od nas. ChrapDiar I 396.
Z okoliczności zprzyiaiących, iest naypierwsze mieysce sposobne, ktoreby assekurowało tył y boki woyska. BystrzInfTak M1.

Użycia metajęzykowe

- [Verba] [...] Assecuriren Assekurować Avisiren Awizować. WojnaInst 175

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

odmiana złożona

lp	M.	m	asekurowany
		ż	asekurowana
	B.	ż	asekurowaną
	N.	ż	asekurowaną
lm	M.	mos	asekurowani
	D.		asekurowanych

Najwcześniejsze poświadczenie:

1626-1639

Znaczenia

»gwarantowany; pewny; zabezpieczony«

Mieysce zas Czekania Woysku wszystkiemu iuz pod posłuszenstwo złączonemu do wyliczenia trzech cwierci od Woiewodztw assekurowanych [...] w decyzyiey IkMSCi y w dyspozycyiey Wiel: Hetmanow zostawac ma przed ktorych odebranięm ruszac ich znaznaczonego mieysca do prac Woięnnych niebędą. PasPam 210.
A ta Summa propter meliorem Certitudinem zapłacenia ze by im natychze dobrach assekurowana była. PasPam 216v.
Bądźcie [...] Panowie assekurowani, że chce [monarchini rosyjska] zawsze widzieć in integro wszystkie Prawa, Swobody, y Wolności Nasze [...]. GazPol 1735 59 6 nlb.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

rekognicyja asekurowana:

[...] dadzą znac P. Trepce, ze poimano złodzieia, któryć się dobeł do swego depositu choc z kilkunastą zamkow: Tak za recognitią assecurowaną za szkody co poczynieł puscił go [...]. TrepNekLib 218.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ASEKUROWAĆ

ASEKUROWANY