ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (bella, balla), Kn (bela), T (bela), L (bela; XVII-XVIII), SWil (bela), SW (bela), SJP (bela)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

liczba mnoga

	B.				bele
	Ms.				belach

Etymologia

śr. łac. balla, bella
niem. Ballen

Znaczenia

»kupiecka paka towaru«

– Bélá/ [...] id est, Sarcina mercium. Kn 19.
– XX libr [czyni] Ryzę/ tych dziesięć Belę. KomDobrOrb 229.
– Bela, paquet. KulUszDyk 5.
– Drąg [...] zanieść na drągach belę towaru; drąg dźwigalny. T III 270.
– Bela. 1) Ballen Waare; 2) Ballen Papier. 1) balot, bale; marchandise embalée. 2) bale de papier. §1) towary w belach ułożone; otrzymałem trzy bele; T III 32.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

– Bélá pápieru/ dziesięć ryz. Kn 19.
– O Pápierze. Bellá Pápieru ... 10 Ryz. Ryzá ... 20 Liber. Librá ... 25 Arkuszy. GorAryt 73.
– BEllá Pápieru: ma Ryz 10. SolGeom III 135.
– Bella pápieru [liczy] ryz ... 10. BystrzInfRóżn Z3.
– ... 2) bela papieru ma ryż dziesięć. T III 32.

– Cło [...] od sukna bele gr 3, od półbelka gr 1/9. LustSier 22.
– Cło [...] od bele sukna po gr 3, od półbelka gr 1/9. LustSier 36.
– ... wino chce ieden Krákowiánin kupić przez sztych zá towar. Dáiąc 30 Beczek Sledzi po 28 zł. Sztokfiszu 8 kámieni po zł. 12. Bellę Sukná w ktorey iest 50 postawow/ postaw po zł. 48. GorAryt 157.
– Bella sukna [liczy] postawow - 20. BystrzInfRóżn Z3.

Związki frazeologiczne

~ Odprawując rocznicę, źleśmy uczynili, Cośmy Bogu dziękować mieli, tośmy pili. Jeślić to Boża chwała opić się, jak bela, Pewnie nie doczekamy takich rocznic wiela. PotFraszBrück I 150.

– Już mój miły nad babami Herkules, jako bela opity namieśnik, zębami zgrzyta, na wąsy dmucha i jako papuć gębę odyma. MałpaCzłow 282.

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1654-1676

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

bela

Etymologia

łac. bellis, bellium

Znaczenia

bot. »ziele, kwiat stokrotki, roślina z rodzaju Bellis, Herba, Flos Bellidis«

– Wszytkie białej płci przypadki, jakoby Bela albo dobruchna, leczy i choroby. MorszAUtwKuk 47-48.

Odsyłacze

Patrz: *BEL I.