ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1607

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		Bach \|\| Bakchus \|\| Bachus
D.		Bacha \|\| Bachusa
C.		Bachowi
B.	uż. żyw.	Bachusa \|\| Bacha
N.		Bachusem
W.		Bakche

liczba mnoga

M.	uż. osob.	Bachusowie
D.		Bachusów
B.	uż. osob.	Bachusów

Etymologia

łac. Bacchus

Znaczenia

1. mit. nazwa własna »rzymski bóg wina«

Jak z spal[o]nej Semele żyw Bakchus nieznośny, Z gorającej Hekuby wstał Parys, łotr głośny. JurkWan B4v.
Sługą sie miłości czuję Przynieś Bacche dary swoje [...] Porusz we mnie serce moje. PobudŹ duszę ku radości. NaborWierWir I 324.
Panie mój, masz Bachusow malowanych siła, Lecz ich nie tak malarska ręka wyraziła, Jak wczora Karmanowski. NaborWierWir I 330-331.
Onoż y Bachus od zboycow porwány [...] iad wrzuciwszy między nie piiány/ Dziwne im stworzył Hymery y Iędze/ ze się szaleni w Morzu potopili. TwarSDaf 61-62.
Bachus Bog Pijanicow ktorego Swięto z wielką Vroczystoscią co Rok obchodzono. PotPrzyp 3.
Posły z upominkami wyprawili, aby iego Figurę u siebie miec mogli: Minerwę przyniesli z Graecij, Junonę z Lybij Venerę z Sycylij, Cybelę ze Frigiey, Bachusa, albo Licusa z Naxu Wyspy. PotPrzyp 13v.
Nie lubi próżnej kiszki Wenus, głupia swacha: Cerery z chlebem, z winem potrzebuje Bacha. PotMorKuk III 164.

2. »trunek«

Napij się, a wierz szczerej i prawdziwej mowie [...] Taką roztruchan ma moc ponno sczarowany, Iż na twe piersi Bakchus będzie wnet wylany, Kropla namniejsza z niego do ust ci nie wpadnie. ArKochOrlCz III 278.
Kilka kroć zaras z muru Vderzono do Nieprzyiacioł: Czym ich nauczono Ze Niespią Nigdy, ale zawsze czuią Y nie Bachusa, lecz obron pilnuią. OblJasGór 174v.
Odpráwuiąc zábáwy pilne, y bez chlebá, Y bez Bachá zostawam gdy tego potrzebá? DamKuligKról 183.
Poddaństwá uciśnione, Bachusa nieznawszy Tańcować muszą z płaczem, sukni zakasawszy. DrużZbiór 83.

3. przen. »picie wina, pijaństwo towarzyszące zabawie; rausz, stan upojenia«

Wszystko ogień popali/ więc też máło dbamy O ozdobę: gdy piwo y gorzałkę mamy. Przecię v nas dobra myśl nikt się nie frasuie/ Bo Bachus troskę z głowy wnet kuflem wybiie. RoźOff M1.
Lecz zaś skoro przyskoczy na Bacha Popielec, Wtenże z kuflem i z tańcem wywróci kozielec. ŻabKalBar I 112.
W Swit sen ász do południá/ potym Fisygony/ Asz obiad Lukullowy y Bach rozrzewniony. W tym Muzyká i Tany. GawDworz 58.
Do tańca się z zastola, zruciwszy sutannę [ksiądz] z inszymi prowadzi po pannę. Wywija, rączkę ściska, dalej i całuje, Skoro lepiej pod pleszem Bachusa poczuje. PotMorKuk III 99.

4. przen. »pijak, opój«

A osobliwie owi Pánowie, co piią wino iák Bachusowie. Y owi co im Venus smákuie, Temi się serce me delektuie [mówi podagra]. CompMed 389.
[...] ná Amphiteatrach dwoch Bachusow siedżiało ná kozłach Oxesty wina maiąc, ktorzy peroruiąc ad Plebe wypijali. GazPol 1736 83 3 nlb.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BACHUS, BACH