»(w połączeniu z formami czasownika) wyraz pragnienia, aby coś się stało lub nie stało«
– Jednáki występek/ niechayby był iednáką winą karány/ iáko iedná cnotá/ má być iednáką nagrodą uczczona/ a zwłasczá miedzy rownymi [...]. StarPopr88.
– Y niechayby Cyneas ozył w Illiryku/ Po ktorego wymowie y głádkim ięzyku: Włoskie Miastá pádały/ pod Pitrhowe nogi/ Czego ogień dokázać/ y miecz nie mogł srogi. TwarSLeg74.
– Niechayby chrzescianie Prywatne urazy Przed Męki Boga swego zruciwszy obrazy Swiętą ligą spoieni na Woynę tak słuszną Wszytkie swe zniesli siły, ofiarą zaduszną [...]. PotWoj30.
– Niechay by we Wtorki y we Srody kázda Classis swoię máteryą rozważáłá osobno, świebodnie, bez bytności Pánow Vrzędnikow [...]. FredKon60.
– Szkuty jeśli przyszły ze Gdańska proszę, aby za mną posłać cokolwiek też cytryn i pomarańcz; także i materyjki, dla widzenia. Kabliu zaś jedną baryłkę, w kupie z winami, niechajby wyprawił Aaron z Jarosławia. SobJListy410.
– Rozumiałbym rozdzielić akt elekcyjej posłów od aktu pisania instrukcyjej i niechajby najpierw odprawiła się elekcyja posłów. KarSEgz55.
– Niechayby sława dawnym przyiaźnieysza wiekom, zeszłego czasu szczęściem y dobrocią kwitnących policzyła Monarchow, ktorych więcey pochlebne wymyśliło pioro, a niżeli pamięcią álbo okiem prawdá zásięgłá [...]. DanOstSwadaII, 24.
– Ale - jak ty chcesz - niechajby zapłacił Swą krwią występek, niechby głowę stracił: Gdzie by się biedna Prakseda podziała, Która tu w obce kraje przyjechała? BorzNaw199.
2.
»w zdaniu dopełnieniowym i okolicznikowym celu; =aby«
– Wielki Krolu kasz prawi [Rynald] rozwiesc tych co prędzey I niechayby się z sobą iusz nie bili więcei [...]. ArKochOrl51v.
– [Zakonnicy jasnogórscy] obowiązywáli Niechayby darmo na Klasztor Vbogi Kalwinskiey albo Luterskiey záłogi [Miller] Niedomagał się [...]. OblJasGór72v.
