– Głos kobzy i głos bębna nie jest równy. SaadiOtwSGul245.
– Na stracenie głosu. [...] Dobrze też wziąść żółci bydlęcej, i wlać w gardło psu. OstrorMyślTur24.
– Na stracenie głosu najpierwsze lekarstwo, psa na pole nie brać, póki go znowu mieć nie pocznie. OstrorMyślTur24.
– Ma tedy przejemca słabiej i niedbalej dawnego zająca przejmować, świeższego rzeźwiej, bliskiego, i uwijając się tem ochotniej i głosu co najlepiej dobywając, i mocniej, i rzeźwiej, i częściej, żeby myśliwiec po jego przejmowaniu sądził, upatrując miejsca, gdzie podobno zającowi siedzieć, i zatem gdzie potrzeba zakładać. OstrorMyślTur29.
– Taki pies jest zacieczca, albo nieciekawy; jeśli zacieczca, potrzeba aby miał głos przynajmniej śrzedni, i upór w gonieniu popędzonego zająca [...] OstrorMyślTur30.
– [...] inaczej głosu dobywa goniąc, a inaczej przewrzaskiwa do psów idąc. OstrorMyślTur31.
– [...] uciecha w gonieniu jest na głosach psich, a to cukruje kiedy tego długo (to jest wszystkich rozkoszy przysmak) on głosów. ujmuje cicho przebiegając, i zasadzając się zdradliwie, czas odcina porywając zająca, któryby był uciekał dłużej, [...] OstrorMyślTur35.
– Mają tedy biegami takiemi być wszyscy psi, że kiedy idą goniąc, zda się jakoby jeden głos czynili, żeby się głosy jedne za drugiemi po lesie nie rozwlokły. OstrorMyślTur41.
– [...] myśliwiec dla zadnych głosów przednich słyszeć nie może, którzy daleko odbiegli. OstrorMyślTur41.
– Głosy psie/ iáko wszelákie/ od básu się poczynáiąc ná dyszkáncie stawáią: przeto y korygowáć głosy psie/ y poznawáć kto chce/ ma naprzod firmam impressionem uczynić/ żeby dobrze rozdzielił na básy/ tenory/ álty y dyszkánty: więc między temi wszystkiemi są jedne miąsze, drugie średnie, trzecie cienkie. OstrorMyślTur41.
– Korygować je komu się dostanie, znać że to błogosławiony myśliwiec, bo mu zbywa psów dobrych, kiedy już nie tylko bez cnót i misterstw, ale i bez głosów grzecznych psa mieć nie chce [...]. OstrorMyślTur42.
– [...] łacno i w wielkiej liczbie psów pamiętać, jaki który głos wydawa, na czem siła i myśliwcowi i szczwaczowi należy. OstrorMyślTur42.
– Znáć po głosié [...] c. Vox hominem sonat, [...] humanum sonat. Znáć po twárzy. Vultu ferebat quos spiritus gessisset, [...]. Znáć po chodzié. [...] Incessus demonstrat quis sis. [...]. Summis digitis incedens monstrat se superbum. Adsignificant antiquorumKn1439.
– Kwiatki się ukázują ná ziemi: cżás śpiewánia przyszedł: á
głos
sinogárlice słycháć w ziemi nászey. BGPnp2, 12.
– Gołębico mojá/ mieszkájąca w rospádlinách skálnych/ w skrytościách przykrych/ okaż mi oblicże twoje/ niech usłyszę
głos
twoj/ ábowiem głos twoj wdzięcżny/ á oblicże twoje pożądáne. BGPnp2, 14.
– Głos
miłego mego! oto on idzie skacżąc po tych gorách/ a poskákując po tych págorkách. BGPnp2, 8.
– Oto stoję u drzwi/ y kołácę: jesliby kto usłyszał
głos
moj i otworzył drzwi, wnidę do niego y będę z nim wiecżerzał/ á on ze mną. BGAp3, 20.
– A Gezy uprzedził je/ y położył laskę ná oblicze dziecięciá: lecz nie było głosu/ áni czucia. BG2Krl4, 31.
– JAć spię/ ále serce moje czuje/ y słyszy
głos
miłego mego, kołácącego y mówiącego: Otworz mi siostro mojá/ przyjaciółko mojá/ gołębico mojá, uprzejma mojá; ábowiem głowa mojá pełna jest rosy/ á kędzierze moje kropli nocnych. BGPnp5, 2.
– Otworzyłám miłemu memu/ ále miły moj już był odszedł y minął: omdláłám byłá ná
głos
jego. BGPnp5,6.
– Ale we dni głosu Anjołá siodmego/ gdy będzie trąbił/ dokona się tájemnicá Boża/ jáko opowiedział sługom swojim prorokom. BGAp10, 7.
– Potym usłyszeli głos wielki z niebá, mowiący im; Wstąpcie sam. BGAp11, 12.
– Y Zátrąbił Anjoł siodmy; y stáły się głosy wielkie ná niebie mowiące; Krolestwá świátá stáły się krolestwy PAná naszego/ y Chrystusá jego; y krolowáć będzie ná wieki wiekow. BGAp11, 15.
– Tedy otworzony jest Kościoł Boży na niebie i widziána jest Skrzyniá przymierza jego w kościele jego. Y stáły się błyskawice/ y głosy/ y grzmienia/ y trzęsienia ziemi e/ y grad wielki. BGAp11,19.
– A poznawszy
głos
Piotrow/ od rádości nie otworzyłá drzwi; ále wbieżawszy oznájmiłá, iż Piotr stoji u drzwi. BGDz12, 14.
– Tak wiele/ jáko słychawamy/ jest roznych
głosów
ná świecie; á nic nie jest bez głosu. BG1Kor14, 10.
– Jeslibym tedy nie znał mocy głosu/ będę temu ktory mowi/ cudzoziemcem; á ten co mowi/ będzie mi także cudzoziemcem. BG1Kor14, 11.
– Y Usłyszałem głos z niebá, mowiący do mnie: Nápisz; Błogosłáwieni są od tąd umárli/ ktorzy w PAnu umieráją. BGAp14, 13.
– Y słyszałem
głos
z niebá, jáko głos wiela wod/ y jáko głos gromu wielkiego: y słyszałem głos cytrystow grájących ná cytrách swojich. BGAp14, 2.
– Y słyszałem głos wielki z Kościołá, mówiący siedmi Anjołom; Idźcie/ á wylejcie siedm cżasz zápálcżywości Bożey ná ziemię. BGAp16, 1.
– Tedy wylał siodmy Anjoł cżászę swoję ná powietrze: Y wyszedł
głos
wielki z Kościołá niebieskiego od stolice/ mowiący; Stáło się. BGAp16, 17.
– Y stáły się głosy y gromy/ y błyskáwice; y stáło się wielkie trzęsienie ziemie/ jákiego nigdy nie było jáko są ludzie ná ziemi/ trzęsienia ziemie ták wielkiego. BGAp16, 18.
– Y
głos
cytrystow/ y śpiewakow/ y piszcżkow/ y trębácżow więcey w tobie słyszány nie będzie; y żaden rzemieśnik wszelkiego rzemiosłá nie znajdzie się więcey w tobie; i grzmot młyná nie będzie więcej słyszány w tobie: BGAp18, 22.
– Y świátłość świece nie będzie się więcey świeciła w tobie: y
głos
oblubieńcá y oblubienice nie będzie więcey słyszány w tobie: iż kupcy twoji byli wielcy pánowie ziemscy/ iż cżárámi twojimi byli zwiedzieni wszyscy narodowie. BGAp18, 23.
– Y Słyszałem inszy
głos
z niebá mowiący: Wynidźcie z niego ludu moj/ ábyście nie byli ucżestnikámi grzechow jego/ á iżbyście nie wzięli z plag jego. BGAp18, 4.
– Potymem słyszał głos wielkiego ludu ná niebie/ mowiącego; Hálleluja: Zbáwienie/ y chwałá/ y część/ y moc PAnu, Bogu nászemu. BGAp19, 1.
– Tedy wyszedł
głos
z stolice/ mowiący; Chwalcie Boga naszego wszyscy słudzy jego/ y którzy się go bojicie/ y máli/ y wielcy. BGAp19, 5.
– Y słyszałem
głos
jáko ludu wielkiego/ y jáko głos wiela wod/ y jáko głos mocnych gromow/ mowiących: Hálleluja. BGAp19, 6.
– Y słyszałem
głos
wielki z niebá mówiący; Oto przybytek Boży z ludźmi/ y będzie mieszkał z nimi; á oni będą ludem jego/ á sam Bog będzie z nimi będąc Bogiem ich. BGAp21, 3.
– Ludzieć byli, ale tak z ludzkości obrani Właśnie, jakby z podziemnej wypadli otchłani, Oprócz wierzchnej postawy i głosu ludzkiego Nic więcej nie mający w sobie człowieczego; ZimBSiel151-152.
– Głos, kiedy śpiewasz, tak wdzięczny, że zgoła Serafickiego przewyższasz anioła. MorszAUtwKuk174.
– Ten gdy w uściech głos ścisnął, záraz szept powstánie Między ludem żáłosny. DamKuligKról268.
– Czemu Słowik melodyino spiewa a nie wrobel?
Słowik ma wiele muszkulow w gárdle ktorych
wrobel nie ma y inne ptástwo, y ták
barziey rozmáicie może
głos
odmieniáć
ma też spokoynieysze fantazye. TylkRoz185-186.
– Ucho [...] zwierzchne głos zbiera, áby szedł do wnętrznego przez dziurkę aż do błonki ktora iest w głowie rozpięta ná kształt bębenká. TylkRoz206.
– Kiedy brzmi muzyká powietrze się według brzmieniá rusza to w człowieká y duchy w nim wtenże sposob á osobliwie w sercu wzbudza, duchy záś wzruszaią ciáło wedle muzyki, y ztąd bywá, że niektorzy co tylo usłyszą że kto krzyknął oni też krzyczą, że po cichu mowi oni też głos spuszczaią. TylkRoz214.
– Za otworzeniem fontanny grał sonaty dwie, tak ślicznie z akkomodowaniem głosów z basami [satyr figura w fontannie]. ZawiszaPam94.
– AVES MALAE, ktore lotem, piskiem, śpiewaniem, co fatalnego, albo niepomyślnego obiecowały, od Poetow Dirae, Ferales, Nigrae, Laevae, Tristes, Funestae nazwane, iakie były: Kaniá, Sowa, Jaskułka, Kokosz, Puhacz, tak lotem, iako głosem coś nieszczęśliwego prognostykuiące, olim Pogaństwu, nie nam Katolikom, ktorzy temu wierzyć nie mamy, tylko wiedzieć dla erudycyi. ChmielAteny1755 I620.
– Głos. 1) die Stimme eines Menschen. [...] 1. la voix d'un homme. T III382.
– Głos [...] 1) głos rozumny, nierozumny, wdzięczny; głos ma wielki; podniósł dużo głosu; spuszczam głos; głos przestworny, wolny; głos zmyślać, nie własnym głosem mowić albo śpiewać. T III382.
– Głos/ Canor, oris, g, m. Vox, vocis, g. f. Vocula, ae, g. foe. dim. Thon/ Stimm. Głosu brzmienie/ Vocalitas, atis, g. foe. gut und lustig Gelaut. das sehr lautende. Głosu brzmienie dobre/ Euphonia, ae, g. foe. ein gut Thon. Głosu nieprzyjemnego/ Absonus voce, [...]. Głosu nátężánie/ Tonus, i, g. m. ein Thon/ Gelaut.
Głos niewieści/ Mollis vox, mittel/ schwache Stimm. Głosow niezgodá/ Diaphonia, ae, g. f. Uneinigkeit/ Unhelligkeit im Gefang. Głosu odbijanie/Echo, us, g. f. ein Wiederthon eines Befangs/ Wiedrschall. Głosu podniesienie/Arsis vocis elevatio, Erhebung der Stimm. Głos puścić/ Vocem in vulgus spargere, ein Geschren ausslassen. Głos urywa/ ukęsuje słowá/ Vocem resorbet, de corvis dicitur, die stimm kurtz abzwacken. Głosu uczasciánie w śpiewániu/ Frequentamentum, ti, g. n. offter beschehene Widerholung der Wörter im Gefange. Głos żártobliwy/ Inflexa vox in miserabilem sonum, auff erbämlitchen Thon geneigte Stimm. DasHünDict .
– Obáczywszy to puł pierścienia Páni, á lepiej się twárzy mężá swego przypátrzywszy, głos też poznawszy, obłápiłá go, wołáiąc: O Panie moy, o Małżonku moy. Y mdleiąc z rádości, co ná ziemię ledwie nie pádłá. TylkStrom95-96.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
głosem wielkim:
– Y widziałem/ y słyszałem jednego Anjołá lecącego przez pośrzodek niebá/ mowiącego głosem wielkim; Biádá, biádá, biádá mieszkájącym ná ziemi! dla innych głosow trąby trzech Anjołow, ktorzy zátrąbić máją! BGAp8, 13.
co z głosu wołać:
– co z głosu wołać. aus vollem Halse schrenen. crier à pleine tête. T III382.
na dwa, trzy głosy:
– na dwa, trzy głosy. von zwen, dren Stimmen. à deux, à trois parties. § na trzy głosy śpiewać; na cztery głosy pieśń, muteta T III382.
zgodnemi głosami:
– zgodnemi głosami. einstimmig. tout d'une voix. T III382.
wolnym, rzędnym mowić głosem:
– wolnym, rzędnym mowić głosem. fren, befehlerich reden. parler d'un ton libre, résolut, d'un ton de maîre. T III382.
w głos:
»głośno«
– w głos. 1) laut, mit lauter Stimme. [...] 1) à haute voix; haut; d'une voix haute. [...] § 1) w głos (głośnie) mowi. T III382.
w głos:
– w głos. 2) laut, deutlich, hell, offenbar von Citationes eines Buches. [...] 2) hautement, clairement, en parlant des citations d'un livre. [...] § 2) w głos opowiada prawo. T III382.
– w ten głos mowi Pismo Swięte. so redet die H. Schrift. ainsi, de cette voix parle l'Ecriture. T III382.
grać (komu) na trzy głosy w kiie:
»obić kogo«
– grali mu na trzy głosy w kiie. man hat ihm eine derbe Prügel- Suppe gegeben. on lui a donné une volée de coups de bâton. T III382.
– Siła wolnych głosów [...] (jedne baczeniem pańskiem okrywając, drugiego do się nie aplikując przyjmować to zwykł J. K. Mość. RadziwKSprawy110.
– Teraz iestem proszony przes niegosz [księdza Cieciszewskiego] od Krola abym go [króla] przeciwko głosom y obtrectatiom, ze to temu a nie inszemu conferował [biskupstwo poznańskie], bronił. OpalKListy512.
– Była zgoda powszechna [...] jako to punkt o rajtaryjej jm. pana [...] podstolego sendomirskiego, któremu kilkadziesiąt głosów in tantum pozwalały ten pułk arkabuzerskich trzymać. AktaKrak III357.
– To mnie umartwili [...] powiedaiąc że to accessus [pierwszy krok] do wyszszych Honorow [...] Alterum ze dla samego Głosu na Seymiku zea by się go prędzey doczekać, nizeli ci co bez Urzędu są. PasPam219v.
– Kto ścierwem żył na świecie swemu k'woli ciału, Cudzy chleb jadł bez prace, bez słońca upału, Zostanie w piekle diabłu na wieki bigosem, Kiedy anioł otrąbi boży bankiet głosem. PotPisII, 32.
Związki frazeologiczne
zabierać głos:
»przemawiać«
– Poczęli zabierać głosy, wywodząc ze utrumque necessarium [jedno i drugie potrzebne]. PasPam242.
brać głos:
»uzyskać prawo przemawiania«
– Biorę tedy głos y iuz mowę poczynam, az Mię Substytut interrumpit [przerywa] deklaruiąc to Woysku że to iuz nasiebie bierze iako mię ma flectere persvasionibus [nakłonić namowami] że to uczynię na iego interpozycyią. PasPam120.
3.
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
– 2) Laut, Schall.[...] 2) voix ton, son. [...] 2) chmura strasznym huczy głosem; głos wydawać; głos się odbiia. T III382.
4.
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
– Głos [...] 3) Stimme, Benstimmung, Wahl-Stimme. [...] 3) la voix, voeu, le soufrage. [...] 3) głos w radzie; zgodne głosy. T III382.
5.
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
– Głos. [...] 4) Frenheit zu Reden im Rathe. [...] 4) liberté de parler dans le conseil. [...] 4) proszę o głos; Marszałek dał głos Posłowi Mazowieckiemu. T III382.
– Tegoż Stanu [szlacheckiego] naywiększa w wolnym głosie Praerogátywá, że iáko wolnym głosem Páná sobie obiera, wolnym głosem ná wszystko zezwala, ták mimo głos iego wolny nic stánowiono bydź nie może. LubJMan2-3.
– Turkow to osobliwie, korciło bez miary Gdy naszy porazali na nogę Tatary Narod udzielny, bitny ktory dotąd głosem Wolnem Pana obierał, a im ci pod nosem Bez wszelkiey pomsty kurzą co Dniepru Porochy Osiedli wzgardzonego Pospolstwa Motłochy. PotWoj11.
– Informacyja na sejmiki antekomicyjalne [...] Ażeby starali się wolny głos utrzymać, to jest liberum veto, za którego naruszeniem nie tylko sejmowe, ale i sejmikowe każdego szlachcica nie „pozwalam” upadać by musiało [...]. InfSejmRzecz119.
