Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CZYNIĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI (?), Kn (?), T (?)


Najwcześniejsze poświadczenie: 1606
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  czynić
czas teraźniejszy
lp 1. os.   czynię
2. os.   czynisz
3. os.   czyni
lm 1. os.   czyniemy
2. os.   czynicie
3. os.   czynią
czas przeszły
lp m 1. os.   czyniłem
3. os.   czynił
ż 3. os.   czyniła
lm mos 3. os.   czynili
nmos 3. os.   czyniły
czas przyszły złożony
lp m 1. os.   będę czynił
ż 1. os.   będę czyniła
tryb rozkazujący
lp 2. os.   czyń
lm 2. os.   czyńcie
imiesłów współczesny
  czyniąc
nieosobowy czas przeszły
  czyniono
Znaczenia
1. »wykonywać, robić co, działać«
  • Czyńcie znami co wam fantazyia kaze kawalerska. PasPam 58v.
  • Wiedney godzinie napadnie mysl że by zostać, wdrugiey tego nie czynic. PasPam 73v.
  • Ci im kazą toczynic muszą. PasPam 77.
  • Zachorowałęm niebespiecznie iuz byli o mnie zwątpili kompania ale przecie wielkie o mnie czynili Staranie. PasPam 78v.
  • Iakes my tedy weszli wPod lasze Moskwa ustąpili ku Mscibowu ktorzy z Trubeckiem, Herskim zabiegi czynili koło Sniatycz y koło Brzescia. PasPam 81.
  • Nieczynił on ni złego iako to Szaleni Czynią. PasPam 83.
  • Poszlis my do Chorągwie kozdy koło siebie czyniąc porządek. PasPam 90v.
  • Że się Woysko upomina zaslug niema to nikomu czynic podziwienia bo ie oddać koniecznie potrzeba. PasPam 141v.
  • Mowię Panowie nie boicie się Boga Dworowi Szlacheckiemu taką czynicie Wiolencyią. PasPam 154v.
  • Poszliscie ochotnie dla tego respektuiąc zes cie zubogiego Miasta czynię wąm wtym folgę, że was niedaleko ciągnę. PasPam 168.
  • Pozwolono im in Theatro Publico w Warszawie Tryumf czynić zotrzymaney nad Cesarzęm Wiktoryiey. PasPam 189.
  • Przez to ma Scewola wielką u Swiata Reputacyią ze z Swoiey własney czynił sprawiedliwość Ręki. PasPam 205v.
  • Nieczyn Miłosciwy krolu tey Konfuzyiey y nąm y Sobie Naszey y swoiey własney Oyczyznie. PasPam 227.
  • Czynił ci Arcybiskup te Ceremonie co do iego Urzędu nalezały. PasPam 233v.
  • Iak krol wszedł Za Granicę Prowianty na Woysko wielkie dawano y wygody czyniono. PasPam 260.
  • Kiedy iuz krol z Woyskiem szedł od Tulna wten czas oni naypotęznieysze szturmy czynili. PasPam 260.
  • Mowią mi nie czyn tego dla Boga. PasPam 280v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • gesty czynić:
    • Jéstámi nárabiam/ jésty czynię. [...] Gestu vtor: ago gestum: ago gestum humeris [...] Gesticulor [...]. Kn 246.
  • czynić aprehensją:
    • Ruszenie się Woysk Cesarskich nad Rhenem [...] znaczną czynią Dworowi Naszemu apprehensyą, ile że Theatrum Belli może bydź w Naszych Państwach. GazPol 1735 62 7 nlb.
  • czynić jak:
    • »postępować w jakiś sposób«
    • Widzi się to zrazu temu co grzeszy że bardzo dobrze czyni. PasPam 134.
    • Sąm WMMPan podobno tak czynisz że kiedy Sługę przyimuiesz sąm z nim wręcz mowisz. PasPam 223v.
    • Dawał przykłady dawne ze puko Polacy tak czynili poty floruit [kwitła] złota wolność. PasPam 231v.
  • czynić jakimś:
    • Nie umieietność moia to sprawiła. Ale natura dobrym cię czyniła. PasPam 51.
    • Wszystkie CyrkumStancyie czynią mię wolnym. PasPam 145.
    • Moy Panie Bracie nieczyn że mię WSC błaznem. PasPam 163-163v.
    • Przyszedszy tu do Wielkiego Miasta iuz tu znaydę wpotrzebach moich wygodę a was, wolnymi czynię. PasPam 168.
    • Oni Tylko Tatarami a Brancami [wojują] ktorych zynszych nsrodow biorąc akkommoduią do Woyny. Czyniąc znich Anczarow y Szpalirow [Sipahierów]. PasPam 261v.
  • ale cóż czynić:
    • »nie ma rady, niestety«
    • Unikogo niemogę bydz. Plano [całkowicie] w takim w iakim się poczuwam rozumieniu, Ale coz czynić? Iugulatur virtus [gnębiona jest cnota]. PasPam 142v.
  • wiadomo czynić:
    • »zawiadamiać«
    • Administratorom dobr naszych krolewskich [...] wiadomo czyniemy iz w pewnych naszych Interessach posyłamy do Woyska na Białey Rusi [...] Iana Paska. PasPam 151.
  • czynić winnym:
    • »obwiniać«
    • Xiądz ten chciał mi dać testimonium [świadectwo] [...] ze mię [umierający] circa dispositionem [gotując się na śmierć] nieczynił winnym. PasPam 140v.
  • czynić wzmiankę o kims, o czymś:
  • dzięki czynić:
  • czynić przynukę:
    • Gospodarzu czyn przynukę Zołnierzom bądz im rad, niech pamiętaią twoię ochotę. PasPam 202.
  • czynić wstręt do czegoś:
    • »stać na przeszkodzie czemuś«
    • Niemaiąc nic pozyciu swym Milszego nad Miłość Poddanych naszych, y ich przeciwko nąm Uprzeymą podufałość. Do ktorey aby na czasy potomne ustępu [!] zadnego nieczyniły teraznieysze mięszaniny [...] wszystkie takowe nieSmaki y urazy [...] daruiemy. PasPam 210v.
  • czynić asentacje:
Związki frazeologiczne

  • relacyją czynić (sz. zm.):
    • Poszedł tedy czynił tam rellacyią iuz niewiem iaką. PasPam 145v.
    • Czyni tedy kalinowski Rellacyią prawi iak na Mękach koloryzuie. PasPam 240.
  • bestyję z siebie czynić:
    • »zatracać cechy ludzkie, zachowywać się jak zwierzę«
    • Nie popisuję się, opiwszy się, z rozumem i z męstwem, bo się tego strzegę, bywszy z łaski Bożej rozumnym stworzeniem, żebym bestyej z siebie nie czynił dla kufla. JazStadListyCz II 178.
  • dosyć czynić czemuś III (sz. zm.):
    • »stosować się do (zwyczajów), wypełniać (obowiązki)«
    • Dosyc czyniąc woli WM. me[go] M-o Pana teyze zaraz godziny odpisuię na list WMP. OpalKListy 36.
    • Zabraniacie Mieszczanom czynic dosyć prawu y zwyczaiowi. PasPam 167.
    • Xiązę Io MSC z Prezmowa Funkcyiey urzędowi swemu nalezytey nieczyni dosyć. PasPam 232.
    • Cisz Commiszarze Naszi postanowili aby Miesczanie Naszi iako powinnosciom swoim dosic czynic powinni tak aby posłuszenstwo Ząmkowi wszytkim oddawali [...]. KomonDziej 114v.
  • co komu czynić na afront || co komu robić na afront || co komu uczynić na afront || co komu wyrabiać na afront:
    • »(u)czynić co w celu obrażenia kogo«
    • Wymawiali mi to ześ to nąm uczynił na affront. PasPam 164v.
    • Kiedy kto dobro nasze bierze i podobno nam to jeszcze na afront robią, wytrwać i ścierpieć niepodobna. SobJListy 62.
    • To wszystko wyrabiał Sapieha na afront Krolowi zaczepiaiąc Koronne Kraje. OtwFDzieje 42.
  • czynić, uczynić eksperyment z kimś:
    • »stoczyć walkę, potyczkę z kimś, wystąpić zbrojnie przeciw komuś«
    • Gdy by[ś] był z Czarneckim iaki uczynił Experiment Pewnie bys to był y Za [ze] mną uczynić musiał. Bom tu ia iest w osobie krola Polskiego. PasPam 71v.
    • Iak tylko dali Czarnieckiemu osobną dywizyą [...] nigdy się nietrafiło że bysmy całą zimę na konsystenyiey mieli odprawić ale ustawiczne z Nieprzyiacioły czyniąc experymenty. PasPam 79.
2. z podmiotem nieosobowym »powodować powstanie czego, wytwarzać«
  • Dla lepszego izby zagrzania w szrodku izby iest rowek iako korytko, to go wąglami napełniwszy rozedmą z iednego konca y tak się to zarzy y ciepło czyni. PasPam 56.
Związki frazeologiczne

  • apetyt czynić:
    • »nabierać chęci, ochoty na co«
    • Rozłákomić się/ ábo kogo ná co/ v. Łákomię się & Apétyt czynię. Kn 946.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Dostatek czyni statek. PasPam 261.
3. »stanowić, wynosić, składać się na co«
  • Dwa szelągi lipskie ktore czynią 4 grosze Polskie. PasPam 64v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • czynić dzięki komuś (sz. zm.):
    • [Faeton] tym się cieszy/ ze wodze pozwolone wziął iuż do swey ręki: Zatym przymuszonemu Oycu czyni dzięki. OvOtwWPrzem 55.
    • Iatez dopiero obaczywszy się y odpocząwszy trochę Poklęknąłęm pierwey dzięki czyniąc Panu Bogu y S. Antoniemu. PasPam 280.
  • czynić chłody:
    • Drzew niemasz w polu ktore czynią chłody. TasKochGoff 71.
  • boleść czynić:
    • [Złość] skoro do dusze przystąpi/ wnetże człowieká złego trápi/ tłucze/morduie/ płácz/ boleść nie zákrytą w nim czyniąc [...]. StarPopr 19.
  • gwałt czynić komu czemu I (sz. zm.):
    • »naruszać coś, postępować wbrew czemuś, zmuszać siłą, przemocą kogoś lub coś do czegoś; szkodzić czemuś«
    • Ach wdowo, twym źrzenicom gwałt czyni płakanie [...]. GrochWiersze 142.
    • A wprawa szczeniąt dwojaka jest [...] W obojej wprawie trzeba pilnować, żeby im gwałtu nie czynić, a żeby przecię zawżdy sobie dopracowały. OstrorMyślTur 13.
    • [...] on Zołnierz Stáropolski [...] o roskoszy niedbał/ gwałt sobie práwie czyniąc/ nieukáiał się áż uczciwości dogodził [...]. StarPopr 130.
    • Gwałt/ Vis [...] Gwałt komu czynić. Vim facere, inferre, adhibere alicui. Vim et manus alicui inferre: afferre vim alicui. Vi agere: vi geritur res. Vim contrà Rempublicam suscipere [...] Oppressio [...] Per oppressionem aliquid eripere alicui. Violentia [...] Violentiae impetu opprimo [...]. Kn 218.
    • Iednak żeby lżeyszy był grzech idącym zá pospolstwem/ y żądzą swoią/ zimney wody napoy bespiecznie pozwolić się nie może/ iedno 1. We dni naygorętsze. 2 Prácowitym/ y ktorzy wnętrze máią iákoby vhártowáne; nie tym ktorzy proznowániem/ ábo ná łożku/ niewiele chodząc wiek trawią. 3. Zołądka dobrego/ stráwnego/ nie bolewáiącego. 4. Dłuższy czás ná wypicie zimny niż ciepły náznaczáiąc/ y godzin w piciu przedłużáiąc/ nie oraz mu gwałt czyniąc. PetrJWod 32.
    • [...] ták też właśnie u nas wolność iest w niewoli u siebie/ y sámá sobie gwałt czyni/ gdy dla iednego przeczącego, zgodá wszystkich rozrywáć się musi/ y ieden drugiemu ze ták rzekę, manus inferre videtur. OpalŁRoz E4v.
    • A gdy go drudzy zakonnicy nápomináli/ áby sobie nie czynił gwáłtu/ y niepsował zdrowia ták wielkimi mortyfikácyámi. Odpowiedział. Iákoż mi żyć bráciszkowie moi każecie; ieślim się ták bárzo mátki moiey záwstydał/ ktora mię strofowáłá o swowolne życie moie/ á coż rozumiecie/ iáko się będę sámego Sędziego strásznego sromał y lękał? [...]. StarKaz II, 622.
    • W káżdey spráwie od máłych rzeczy postępuiemy/ abysmy przyrodzeniu gwałtu nie czynili. HercBan 24.
    • Kiedy się tak P. Bogu podobało, aby na tym świecie cierpieć [...] przyjmujmyż to od Niego wdzięcznie, by też sobie największy czyniąc gwałt. SobJListy 431.
    • Straż Anyelska podobna Pedagogowi dorosłego iákiego Pąnięciá [!], ktorego radby iák nalepszym widział, y do tego pobudza, łágodnie námawia, ále gwałtu niwczym nie czyni. TylkRoz 329.
    • Skarzo się na mnie na publicznych kongresach ze Ihm. krzywdy y Gwałty czynie [...]. RzewKor 33.
    • Na koniec ieszcze raz przestrzegam, a żeby się od zbytnich utrzymać lekarstw, ktore chorobie gwałt czynią. BeimJelMed 94.
    • [...] aby [...] przekupniom krzywd, y gwałtu nie czynili [...]. ArtWoj 113.
    • Gwałt. 1) Gewalt; Gewaltthätigkeit [...] 1) infraction, violement, violence, violation, force [...] § 1) [...] gwałt komu czynić; gwałt czynić ludzkiemu sumnieniu grzech wielki [...]. T III 438.
    • Gwałt [...] Gwalt komu czynić/ Vim facere aliqui, einem Gewalt anthun. DasHünDict Uu iijv.
  • gwałt czynić II:
    • »w odniesieniu do kobiety: zmuszać siłą do odbycia stosunku seksualnego«
    • Ale nie chcieli oni mężowie słucháć głosu jego: przetoż wziąwszy [t]en mąż założnicę swoję wywiodł ją do nich ná dwor: y poználi ją/ á czynili jey gwałt przez cáłą noc/ áż do záránku: á potym puścili ją gdy wschodziłá zorza. BG Sdz XIX, 25-26.
  • nadzieję czynić komuś:
    • Nádziéię czynię komu / nádziéię dodawam ábo otuchy. Spem alicui facio, do [...]. Kn 457.
    • Nadzieia die Hoffnung [...]. T III 901.
  • wstyd czynić:
    • [...] nasi iuz pryskać y uciekać poczeli, ale Krol dobywszy Szable mocno się uwijać począł po Obozie, wołając aby tego wstydu nie czynili, dla czego innych wołaniem y perswazyą zawracał, drugich zaiezdzał konie za cugle porywając y na zad cofając. HistBun 14.
    • Wstyd. [...] 3) Beschämung, Schande, die man einem macht [...] honte, afront, ignominie, confusion [...] sobie i Panu twoiemu wstyd czynisz. T III 2639-2640.
  • dziwy czynić (sz. zm.):
    • Bizánczycy/ kuglarzom/ mietelnikom/ co się po powrozie z wysoka spusczaią/ co dziwy iakie czynią/ y kuglarstwa/ połowicę zysku do skárbu kazali dawać. PetrSEk 29.
    • [Czarnoksiężnik] Na lewey ręce tylko puklerz zawieszony Vwiniony w iedwabny pokrowiec czerwony A w prawey Xięgi trzymał, ktoremi straszliwy Nieuwierzone czynił y sprawował dziwy [...]. ArKochOrl 33.
  • cuda czynić I (sz. zm.):
    • Czynił cudá pożyteczne Chrystus nie ná dziwy tylo/ ále ná pożytek ludzki. BirkNiedz 89.
    • Będzie to tedy ekstraordynaryjna łaska boża, jeśli nie zginiemy na wiosnę. Siła to już mądrych ludzi widzi; ale więcej zaślepionych, którzy rozumieją, że P. Bóg dla nas cuda czynić powinien i że On nas sam obroni. SobJListy 343.
    • [...] cuda czynić na świecie, Jego [Boga] jest robota. Jego palcem Chrystus Pan, Chrystusowym ludzie Czynili, byłli ktory znaczny w jakim cudzie. PotFraszBrück II 11.
    • Cud. *Cudo 1) Wunder, Wunder-Werck [...] un miracle [...] § 1) cuda czynić [...]. T III 162-163.
  • wiadomym kogoś czynić:
    • [List do cara] Bijem ci czołem, my ludzie narodu polskiego, których (w) więzieniu bez przewinienia naszego na Białem Jezierze dzierżysz [...] wiadomem cię czyniąc o wielkich nędzach i dręczeniu naszem [...]. NiemPam 252.
    • Wiele pisac trudno bo czas pod ten czas non suppetit, krotko o to tylko prosic bende WMMPana, abys mię wiadomym czynił iako naipredzey y iako naiczesci co się tam dziac bendzie albo stało hactenus na Coronacy. OpalKListy 406.
  • gwoli komuś czynić (sz. zm.):
    • »postępować zgodnie z czyjąś wolą«
    • Dogadza[m] komu/ gwoli czynię/ Gratificor alicui, respondeo, satisfacio, commodo, morigeror [...]. SzyrDict 48.
    • Czinie kwoli Complaceo SłowPolŁac 8.
  • czynić wrażenie (sz. zm.):
    • Wspaniałe przykłady Rycerzów Greckich i Rzymskich, żywe w duszy iego czyniły wrażenie, i pałał zawsze chęcią naśladowania ich; pomiędzy Dziełami które corocznie odczytywał rachuią się Pisma Herodota, Tucydedesa [...] i innych. LavGirtŻycie 25.
    • Obaczymy, co poważą więcey Narody, czy Twoię Opatrzność? czy moię naywyższą Monarchiczną łaskę, opiekę i gwarancyą? iakie mocnieysze wrażenie w nich czynić będzie, czyli to słowo: Bóg Wszechmocny? czy moie chlubne tytuły. DembowJGłos 12.
  • boleść czynić:
    • A pewnie że więcey iest rzeczy ktore nas strászą/ niźli ktore boleść czynią/ y więcey nas czásem mniemánie złey rzeczy/ niźli sámá zła rzecz trapi. StarPopr 44.
Związki frazeologiczne

  • cuda czynić II:
    • »robić dziwne lub straszne rzeczy«
    • Cuda czynił w ochocie. Kozdy kieliszek sąm mi odnosił y zreki oddawał. Potym visitował in persona y bawił się zpułtory godziny, odemnie non praeventus. Przysięga, przeklina się ze mi chce słuzyc do Smierci szczerze, zyczliwie, bratersko. OpalKListy 385.
    • Panna Franciszka cuda czyni, aby zKlasztoru Poznan[skiego] przeniesiona bydz mogła. [...] Od złosci niespowiada się y po pułroczu. [...] Posłuszenstwa zadnego. Bunty, hałasy, wrzawa z Mniszkami. OpalKListy 414.
    • Cud. *Cudo [...] 2) Wunder, ungewöhnliche Sache. [...] un miracle; merveille; un prodige; chose merveilleuse [...] cuda w boju czynił. T III 162-163.
  • wiadomo komuś czynić (sz. zm.):
    • »powiadamiać kogoś o czymś«
    • Wiádomo wam Przyiáciołom nászym czyniemy; iż Hetman Ierzy Chmielnicki/ y ż wielu Pułkow Zádnieprskich Kozacy/ przepomniawszy Bogá y obietnice swoie/ y przysięgi odmienili/ y Wielkiego Hospodára Naszego/ I[e]g[o] Cárskie Wieliczestwo zdradzili/ y poddali się Krolowi Polskiemu [...]. MerkPol 169.
    • Wszem wobec y każdemu z osobná, teráznieyszego y na potym będącego wieku ludziom czyniémy wiádomo tą nászą y Bráciey w Domu pozostáłych imieniem, I.K. Mości Pánem nászym Miłościwym y cáłą Rzecząpospolitą vczynioną Mánifestácyą. LubJMan 116.
  • czynić winnym:
  • blask mi coś czyni (sz. zm.):
    • »coś oślepia«
    • [...] promienie Korony [...] słusznieby mi blásk czynić/ y przystępu do cáłowánia ręki W. K. Mości bronić miały [...]. DobrPol I, 90.
    • blask mi, blask mi to czyni. das Licht blendet mich. le trop grand éclat m`eblouït les yeux, m`ofusque la vuë. T III 55.
  • zadość czynić czemuś I (sz. zm.):
    • »stosować się do czegoś«
    • [...] ue uszytkim Ia chcę dotrzymywać kontraktowi y Intercyzy dawney nullá reservata Salvae et clausulae trzymam się y Summę na terminie designowanym Staramsię czyniąc Zadość Woli y rozkazowi ImCi Dobrodzieia. SapADiar 31.
    • Tegoż byłem u ImPana Ienerala Altireryi, radziłem aby wysłać Działa zadość Czyniąc Ordynansowi Xięcia, przodem [wysławszy] daiąc znać że idą. SapADiar 125.
  • przen. zadość czynić czemuś II:
    • »zaspokajać potrzeby, zadowalać«
    • Nędzny wiesniak, chatkę ma ukleconą, iák ná sikorke klátkę, y to dziur w niy około pełno; tam gościem práwie w Domu, bo czyli mu swoiey roli zádosyć czynić, czyli záciąg codzienny Pánu odprawić [...]. GarczAnat 43.
  • zadosyć czynić komuś, czemuś I (sz. zm.):
    • »zaspokajać potrzeby, zadowalać«
    • I ubogim w tym razie za dosyć czynię [tańsza recepta]. BeimJelMed 90.
    • Trunku wszelkiego zimno pić wystrzegay się: Raczey Herbatą z Melissy, Hyzopu, lub Szałwii gotowaną pragnieniu czyń zadosyć. BeimJelMed 313.
    • Tylko że mi tak życzą moi przyiaciele. Zebym tobie nie ufał, sam sobą nie rządzę Chociasz inaczey o twey poczciwości sądzę. Czynić iednak zádosyć muszę tym, co radzą. Bo mnię codzień turbuią, pokoiu nie dadzą. DrużZbiór 67-68.
  • dość czynić czemuś II:
    • »stosować się do czegoś«
    • Synu moy życzliwy, Proszę, ábyś pamiętał ná moy włos szędziwy, A czyniąc dość prośbie mey chciał iść do meszkity wspoł zemną oddáć pokłon Bogu należyty [...]. DamKuligKról 182.
  • zadosyć czynić czemuś II:
    • »wypełniać obowiązki, stosować się do prawa«
    • Jeszcze dotąd jestem fixus lecto dla wielkiej słabości zdrowia mego, atoli przecie assumo vires, kiedy propria manu mojej zadosyćczynię funkcyjej w ekspediowaniu poczty do w.ks.m. pana i dobrodzieja m.m. SarPam 254.
  • dość czynić komuś, czemuś I (sz. zm.):
    • »zaspokajać, zadowalać«
    • Czynię dość komu/ Satisfacio legibus, Deo, causae, officio meo, opinioni hominum [...]. Kn 108.
    • [Graf Wejhard] Spada W kilká dni potym ná dobrá y włości Klasztorne, kędy dość czyniąc Swey złości, Rozgromiwszy lud w Folwárku zelázem Zágarnął bydła czterdzieści Sztuk rázem. OblJasGór 16.
    • dość czynić komu. Gnüge leisten. contenter qu. satisfaire qu.ou à qu. T III 257.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Bogátemu dobrzé czynić/ strátá. KnAd 36.
  • Dostatek iako mowią czyni statek. PasPam 261.
  • Dobry záwsze czás dobrzé czynić/ oyczyzny bronić/ etc. KnAd 186.
  • Zyzność chłopá czyni śmiáłego/ zuchwáłego. KnAd 62.
  • Widziemy/ że prawdziwe jest ono stáre przysłowie: Jeden Błazen wiele Błaznow czyni. GdacPrzyd 31.
  • Iédná iáskołká nié czyni láta; nié czyni miástá iedná chátá. KnAd 309.
  • (wariant I):
    Namyśl się wolno/ á spiészno czyń. KnAd 1008.
  • (wariant II):
    wolno sobie namyśl a prętko czyń. T III 2599.
  • Kto chcé drugich mieć powoli/ ma iem też sam czynić g-woli. KnAd 371.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*CZYNIĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp C. m   czyniącemu
B. ż   czyniącą
lm D.   czyniących
B. mos   czyniących
nmos   czyniące
Najwcześniejsze poświadczenie:
1613
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • Napisał [...] wiersze narodowi naszemu hanbę czyniące. PasPam 183.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • boleść czyniący:
    • Boleść głowy znosić tákże tárciem y wiązániem z boleścią/ krysterámi tákże y czopkámi/ ktoreby ná doł odciągáły máteryą boleść czyniącą. PetrSInst D4.
  • dziwy czyniący:
    • [Z sejmików] zaraz wyprawieni byli do Króla Posłowie, skarząc się na Niemców darmo w Polszcze próznuiących a wielkie dziwy y krzywdy po Dworach Szlacheckich czyniących. HistBun 50.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2015
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2015