ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				bannicja \|\| banicja
	D.				banicje \|\| banicji
	B.				banicją \|\| bannicją
	N.				banicją \|\| bannicją
	Ms.				banicji
					banicjej

liczba mnoga

	M.				banicje
	D.				banicyj
	B.				banicje
	N.				banicjami

Etymologia

śr. łac. bannitio

Znaczenia

1. prawn. »kara wyjęcia spod prawa: utraty czci, praw cywilnych i politycznych, uprawniająca każdego do bezkarnego zabicia skazanego, a więc powodująca konieczność opuszczenia przez niego kraju; kara wygnania czasowa lub wieczysta za określone przestępstwa; bandycyja«

– Rowne-ć – mowią – zá głowę szláchcie bánicyje, Ják o złotych dwádzieściá. JurkWan B4.
– [...] ieźliby też nie stanął [pozwany na sądzie], baniować go ma Poborca y publikować: á Starosta wziąwszy tę bannicyą, naydaley we dwie Niedzieli, exekucyą in bonis obwinionego uczynić ma, sub poenis o exekucyi: [...]. VolLeg III 402.
– Wyzwał na pojedynek ktoś, mając urazę, Lecz że przez banicyją na honorze zmazę Miał jego przyjaciel, wprzód się prawnych pyta, Jeżeli się wziąć w gębę godzi od banita. MorszAUtwKuk 353.
– Pan Skulimowski [...] zawołał, że Jmć Xiądz Podkanclerzy nie może mieć mieysca ani głosu w Senatorskiey Izbie, dlatego że banit; y tak długo skrzeczał pokazuiąc banitią, że mu przerwał mowę. DiarSejm 56.
– Banicya. die Verweisung, Relegation. bannissement. T III 22.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

banicja wielka (sz. zm.):

– Wywołánie z-ziemie/ z-oyczyżny/ Bánnicya wiélka. Odsądzenie czci. Kn 1342.

banicja mała:

– Bánnicya máła ábo práwna/ Priuatio vel amissio fori et iudicij, Proscriptio, ignominia minor. Kn 14.

banicja prawna:

– Bánnicya máłá ábo práwna/ Priuatio vel amisio fori et iudicij, Proscriptio, ignominia minor. Kn 14.

wieczna banicja:

– Najprzód zapisuję z tej sumy, co u jejmości pani Zofijej z Drucka Sokolińskiej [...] dziesięciu tysięcy złotych polskich, na obligu będącej: za którym w prawne wstąpiwszy terminy i wieczna na ichmościów wypadła banicyja, sześci tysięcy złotych polskich: która jegomości panu małżonkowi memu ma należeć wiecznymi czasy. OskATestBork 68.

banicja doczesna:

– Strona przeciwna [...] spodziewasię oraz z mego aktoratu przywołania, przy ktorym deklaruie warować locum standi [...] i[e]dnak [...] ponieważ podanych niema Pozwow, na Dekret ImPana Gutczeskiego w Sprawie Siestrzana mego także warował locum standi praevia solucione zapłaciwszy złłch 15 na Banicyą docześną. SapADiar 27.

banicja zadworna:

– Nie tylko pozwami zadwornym ludzi turbować, ale i banicyje zadworne przeciwko prawu otrzymywać [należy]. AktaKrak II/1 34.

być w banicjej:

do banicji kogo pozwać:

– A ieśliby kto w tym czasie w Uniwersale prefigowanym nie oddał [łanowego], tedy go ma Poborca sam ex delatione sui, ná Roki Querellowe przed Urząd Grodzki onego Powiatu albo Ziemie, peremptoriè pozwać: [...] A ieźliby na takowy pozew nie stanął citatus ma bydź in lucro kondemnowány, á potym do bannicyi na drugie Roki Sądowe ma go pozwać ex delatione sui Poborca [...]. VolLeg III 316.

mieć banicją na kogo:

– Gdy Je[g]oMć Xiądz Podkanclerzy declaravit a Throno, irruptit Ślachcic ieden, w głos obijciendo Banitią [...] mówiąc his verbis: Nie możesz WMć declarować, bo mam Bannitią na Wmci. DiarSejm 86.

otrzymać na kogo banicją:

– Otrzymał na niego banicyją. T III 22.

w banicją wpaść:

– Máią Grymánowie ná wygnánie poyśdź do Cerigo [...] á Qwerynowie do Insuły Corfu; [...] A ieśliby tám nie poszli/ ábo ták długo tám się nie báwili áż do záwárcia między sobą pokoiu/ tedy w bánnicyą wpádną/ á nie będą mogli o zniesieniu iey supplikowáć. MerkPol 135.

Przenośnie

Honory przez śmierć są ná bánitią zdáne.WojszOr 64 marg

2. prawn. »w Rzeszy niemieckiej: kara wyjmująca spod prawa jakie miasto«

– Magdeburg Zas maurycemu nowotnemu Elektorowi Saskiemu Zlecono, zeby na nim banicyą Exekwował, co tez uczynił y miasta R. 1551 przez akkord dobył. IntrHist 221.
– Przeciwko miastu Donawerth banicyą deklarowano; Exekucyą ktora Xiązęciu Elektorowi Bawarskiemu Zlecono, jakoz ten R 1607 pod miasto podstąpił y one d[o]bywszy do tychczas utrzymuie. IntrHist 243.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

na co banicją włożyć:

– Potym się Cesarz na kostnitz y magdeburg wolne Imperij miasta obrocił y na nie banicyą włozył. IntrHist 221.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BANICJA