ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

st. równy

st. wyższy

bitniejszego

st. najwyższy

lm	M.	mos			najbitniejsi
		nmos			najbitniejsze

Znaczenia

»chętnie i dzielnie walczący, bojowy, dzielny, waleczny«

– Wskrzesiłaby się sława [...] bitnych bohatyrów sarmackich. NiemPam 220.
– Tymczasem bitni Elearowie ustawicznemi czatami męstwa swoje oświadczając, codzień prawie języki nieprzyjacielskie [...] przywodzili. DembPrzew 29.
– Biiak co się rad biia. [...], pronus ad percutiendum quemuis, vide Bitny. Kn 30.
– Niech powiedzą: uparta Moskwa, bitni Szwedzi W Obozies się urodzieł, urosłes na Łęku Odbierayze buławę dzis z Krolewskich ręku. PotWoj 31.
– Oyczyzna nasza [...] Bitnieyszego y odwaznieyszego od Hektorow Woięnnika [...] nieodzałuię [!]. PasPam 205.
– Rzadko ręką bitny, kto usty, słownie dzielny. MłodzKaz I, 341.
– Solimann zas miał przy sobie 200000 bitnego ludu, a Węgrzy ledwo mogli zebrać 60000 Zołnierza. IntrHist 113.
– Koniecznie potrzeba Woyska, ktore żeby było bitne, trzeba żeby było liczne, płátne, posłuszne, y dobrze ćwiczone. LeszczStGłos 111.
– Z tych wyliczonych Nacyi Fráncuskich [...] 5. Naymocnieysi byli BELGOWIE, 6. Naybitnieysi HELWETOWIE. ChmielAteny I II, 43.
– Łokietkiem nazwany, bo niskość Osoby mało nad łokieć była, ale bitny. ŁubHist 41.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– W Kościele bądz nabożny/ á pokorny w Szkole/ W Polu bitny/ w grze wesoł/ żartowny przy stole. KochProżnLir 84.

Przenośnie

Dziedzicem męstwá swego przytym zostáwili, Przed oczy bitny ci Herb gdy ten wystáwili.KalCuda D