1.
»przyjęcie, zwykle wystawne i uroczyste; biesiada, uczta«
– Zawarszy już zgodę statecznie z Sobą [...] P. Hetman 29 Aug. Boiarow z Stolice wszystkich celnieyszych do siebie do obozu na bankiet [zaprosił]. MasDiar53v.
– Ná biesiádách y ná bánkieciech ktoby sie opicia vstrzedz chciał/ ten [...] przed iedzeniem wszystkim czerwoną Brzoskiew [...] ma pożywáć. SyrZiel1113-1114.
– [O Wenus] Członki bielsze nad papier, zasłony nie miały, Szyję mleczną kosztowne perły otaczały, Jakie kiedyś krolestwy płacił Egipt dawny, Które wsławił ow bankiet Kleopatry sławny. TrembWierszeWir II252.
– Miłości fundament [...] u mnie jest sławniejszy Nad drogi Kleopatry bankiet i nad owe Buczne niekiedy w Rzymie stoły Lukullowe. TrembWierszeWir II263.
– Otóż tobie cześć/ Bánkiet. Da hast du die Ehre/ das Panquet. DobrGram533.
– Rzadkie [...] bywáją bánkiety (Biesiády, Uczty, Wesela, Krzciny, Pogrzeby) gdzieby śmiertelne grzechy nie były popełniáne. GdacPan91.
– Słuchaycie tego piiánicy, słuchaycie żárłokowie. Siedzicie ná bánkietach, weselicie się, śmieiecie, śpiewacie, piiecie, czymże się to wszystko kończy. MłodzKazI, 221.
– Krol Szpártański Cleomenes názwány/ nigdy przy Bánkietách zámarszcżoney niepokázywał twarzi/ ale co raz ucieszne á przystoyne przy stole zárzucał żarty. DobrPolI, 72.
– Szláchtá w stroiách, w bankietách [...] chce rownać z Pany. PotPocz14.
– Gdy tedy iuz czas był do Bankietu zeszli się wszyscy zaproszeni do Zamku. HistŚwież132.
– Xiąże Primas Radziejowski [...] nie taił się, że apertissime Szwedom favet, oddawali sobie wzaiemnie z królem Szwedzkim wizyty, i bankiety sprawowali. OtwEDzieje97.
– Po obiedzie alias Bankiecie odiechałem do Siebie unikaiąc Pianstwa. SapADiar128.
– Kiedy ná porátowánie bliźniego [...] dáć potrzebá [...] niemász z kąd; á ná zbytnie y niepotrzebne ássystencye, ná myślistwá, ná kárty, ná stroie, Bánkiety, ná Collácye, [...] iest y bydź musi. DanOstSwadaV, 19.
– Sprawił Bankiet Absalon, prosił wszystkich Braci, Trzymá Sekret, że Amon tey uczty przypłaci. DrużZbiór108.
– Nowochrzczeńcy y Adámitowie/ [...] záprowádziwszy się ná bánkietnocny/ świece zgásiwszy/ kázirodztwá płodzicie. BirkEgz15.
– Kurwy, Precz z domu! [...] Dano wam wszytko, bodaj was zabito, I popłacono aż po wczoraj myto, I na rozprawie przy nocnymbankiecie Położono was. MorszAUtwKuk335.
– Sprawuje Kupido Ten bankietnocny z twą wolą, Filido. MorszAUtwKuk338.
bankiet pański I:
– Bánkietow też páńskich poddáni y niewolnicy więcey máią záżyć niźli rękodáyni słudzy y wolni. PetrSEk10.
– Niespokoynie się záchowáli [centaurowie] ná bánkiecieweselnym: bowiem się zágrzáwszy, srogą zwádę záczęli. OvOtwWPrzem479.
wieczny bankiet:
– PodŹcie z ochotą! Prosi krol wysoki Ná wiecznybánkiet, podźcie bez odwłoki! Stawcie się przed niem! Zbáwi wszech trudności, Lekki-ć ma ciężar w járzmie swej słodkości. JurkPieśE3.
– Piiánice/ y obżercy niepowściągliwi dla márnych drozdzy/ ktoremi się zálewáć náuczyli/ trácą wieczny on bánkiet w niebie. StarKazII, 567.
bankiet elearski:
– Jana Rozdrażewskiego bankietElearski, wetami zacny nad wszystko wdzięczniejszy. DembPrzew44.
bankiet godowny:
– Spráwiedliwością ostrożony, Uboższy możnych kroci grozy, Wiąże swych zdrajcow w ich powrozy. Przyjętą wiárę zbor umowny Nád wdzięczny bánkiet ma godowny. JurkPieśA2.
bankiet Mahometów:
– Spodziewałeś się bánkietow po śmierci przepysznych/ [marg.] Bánkiety Mahometow. [-] fázyanow/ y ptakow innych smácznych/ fruktow wszelákich/ ktoreś miał zbieráć/ leżąc pod pięknymi drzewy. BirkOboz37.
bankiety Olimpu:
– Uboga białogłowa jednę gąskę na śniadanie upiekszy, więcej ich [Jupitera i Merkurego] przy swobodnej myśli ubogą ludzkością niż gdzieś bankiety wyśmienitego Olimpu ukontentowała. LubSArtDąbXII, 840.
bankiet publiczny:
– Wybijali tę melankoliczną apprehensię Królowi J. M. Panowie Senatorowie różni, z powinnemi aktu weselnego gratulacyami przychodzący, [...] dobrą myśl przy tak wesołym akcie perswadując, której jednak wmówić w niego niemogli, bo i nabożeństwo kościelne i bankietpubliczny niewesoło odprawił. DiarPogKoniec295.
bankiet sąsiedzki:
– Być ná BánkieciesąsieckimComplere convivium vicinorum. DasHünDictOoiij.
bankiet studencki:
– Ten Penał, wpisawszy się w natię, idzie na Convent to iest bankietstudencki, gdzie oni piją; tam powinien Access im dać, to iest według którego conditiey, kilka Talerów, dlatego że go przyięli do swey companiey. GollPam12-13.
bankiet wieczorny:
– Chrystus Pan [...] ná ostátniey wieczerzy swoiey/ podał nam zá pokarm sámego siebie [...]. Do ktorego to pokármu y bánkietuwieczornego/ áby był rownie wszytkich pociągnął ták Zydow iáko y Pogan [...] szedł srzodkiem gránic Sámáryiskich [...] y gránic Gálileyskich. StarKazII, 344.
cudzoziemski bankiet:
– Weźmy Cudzoziemskibánkiet, weźmy Polski, prawda że Cudzoziemcy więcey cukrow i konfitow poiedzą, niż my. MłodzKazII, 348.
dworski bankiet:
– W tych dworskichBankietach sczery luxus. Nie masz na Zołnierza A iest na kuropatwy Łosie y Jelenie Muzyka gra. OpalKListy105.
dzienny bankiet:
– Nędzá śmiechowisko z wielu tákich [utracjuszy] stroi, Dzienny stroj, dziennybánkiet, tám moj siłá broi. JurkPosA3v.
miejski bankiet:
– Mieyskichbánkietow y Chłopskie stypy dla uczciwości gościom y wygody dostáteczney ucżynienia nie gánię. HercBan4.
osobliwy bankiet:
– Zaprosił [Christian] Samych Senatorow y naypierwsze głowy Szwedzkie na osobliwybankiet. HistŚwież131.
polski [bankiet]:
– Weźmy Cudzoziemski bánkiet, weźmy Polski [bankiet], prawda że Cudzoziemcy więcey cukrow i konfitor poiedzą, niż my, ále gdyby ráchowáć przyszło, coby u niech kosztowáły mięsa, zwierzyny, i gdyby ták opłácáli zapráwy i wina, iako my ich płaciemy, pewnie by na to więcey wyszło, niż tám ná cukry. MłodzKazII, 348.
– Trudny bánkiet [...] bez bogátego. MłodzKazII, 93.
Przenośnie
Kto zápomni tak rychło głodow Moskiewskich/ [...] gdy żołnierz Polski [...] zábiiał więŹnie/ drugdy swoie sługi/ te zwłaszczá ktorzy się odiąć iáko nie mieli/ bánkiety z nich stroił.BirkNiedz13
Ten [Wołoszyn] pytany porządnie Hetmanom przełozy Ze iusz Osman w Multaniech, ze [...] iego Hospodar Skoro z Zołnierzow wszytkie swe Fortece odar Poszedł przeciwko niemu; atym czasem w Jassiech, Nabankiet się gotuie, to ludzie naPasiech Osadzeni znac daią, zgoła co godzina.PotWoj53
Wyńdzie [szlachcic mający w herbie lisa] do nieśmiertelney ná on Bánkiet pásze, Gdzie się mu dla posługi, Syn Boży przepasze.PotPocz107
2.
przen.
»wielka przyjemność, rozkosz, radość; sytuacja umożliwiająca doznanie takich uczuć«
– Tam [w niebie] bankietu zazyiesz patrząc w Seraphiny Tam się uroskoszuiesz widząc Herubiny. KodKon98.
– Śmiech mu się miesza z płaczem i bankiet z gorzkością, i przy muzyce przecię on myśli o biédzie; Te męki cierpi, kto w bractwie z miłością. MorszAUtwKuk22.
– Całą noc przed oczyma te pociechy stały, Które mię za jej [dziewczyny] zbiegiem potkać rano miały Chłopcze, siodłaj. W skok portki. Godzina wybija. Niechaj mię dla lenistwa ten bankiet nie mija. MorszAUtwKuk326.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
boski bankiet:
– Pan pokázał iz to prawie Boskibankiet ná ktorym ludzie do miłości Boskiey wzbudzáią się/ y nawyższego bánkietownika Ducha ś. gotuią się. BanHist86-87.
– Turcy] Ztamtąd naLisowczyki, zwykłem swoiem Trybem Minąwszy Zaporowcow przypadaią Szybem Tym szkodniey, imsię owi takiego bankietu Mniey spodzieią. PotWoj158.
– Posłał Woiewoda Ruski podiazdy potęzne nate mieysca gdzie Słyszeli o kozakach [...] alec iuz byli uzkrobali widząc Bankiet Dunckoronskiego [Dołgorukiego] niechcieli takiego czekac. PasPam109.
– Od kłopotów, bankietów, gryzienia się ustawicznego ode dnia do nocy, do szczególnej przychodzę melankolii, która już mi tak cale sen odjęła, że nigdy godzin trzech przespać nie mogę. SobJListy201.
– Który to ojciec [ks. Sanguszki], wstręt czyniąc synowi do podobnych faworytów, chcąc go nakłonić do mięszkania z żoną, taki bankiet sprawił Chylińskiemu [wtrącił na 12 lat do więzienia]. KitPam64.
Znaczenia niepewne
:
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
bankiet pański II:
– Dwá rázy o godziech y známięnitym bánkiecie Páńskim w Ewángeliey świętey czytamy. StarKazII, 472.
Użycia metajęzykowe
- Voces linguae Polonicae cum Teutonica communes, item quae sunt à lingua Teutonica derivatae. […] Substantiva […] Banckert Bękárt Bancket Bánkiet Baron Báron. WojnaInst165-166
