o Słowniku
autorzy Słownika
historia
źródła
autorzy tekstów źródłowych
zasady opracowania
statystyki
najnowsze hasła
ostatnio zmodyfikowane hasła
materiały archiwalne
kontakt
kwerendy
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
zaczynające się od
zawierające
kończące się na
dokładnie
przeszukaj także hasła w indeksie
a fronte
a tergo
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
AERIA
rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Notowanie w słownikach
Notowany w słownikach:
T
,
L
(XVII, XVIII),
SWil
,
SJP
Nienotowany w słownikach:
SStp
,
SXVI
,
Kn
,
SW
Najwcześniejsze poświadczenie: 1690-1696
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.
aeria
D.
aerii
aeriej
B.
aerią
aerię
N.
aerią
Ms.
aerii
liczba mnoga
M.
aerie
Etymologia
łac.
aer
,
z
gr.
Znaczenia
1. »powietrze; pogoda; klimat«
– Dla grubej aeryjej, słoty ustawicznej królestwo ichm. nie byli w kościele u fary.
SarPam
159
.
– Miasto [...] Leżąc dość w żyznych gruntach w pomorskiej krainie Zdrowością
aeryej
osobliwą słynie.
KorczWiz
12
.
– A gdy wszytkie Pagorki y Niziny wszedzie opadaią tu to ta
Aeria
az blisko Grabia Ku Krakowu rosciąga sie.
KomonDziej
4
.
– [...] Nayiaśn. Krolestwo Ichmość [...] podczas niepogodney zrana
Aeryi
[...] Kommunią S. przyimowali.
GazPol
1735/62, 1 nlb.
.
– Są też tám [w kopalniach] rury niby kánáły, albo oddechy niby do Piwnic, ktoremi
áeryę
zdrową ze dworu wpuszczáią [...].
ChmielAteny1745 I
632
.
– Niestateczność y odmiana
Aeryi
tak częste zdrowiom ludzkim przynosi Alteracye.
DanOstSwada
V, 12
.
– Jaka
aerya
, pozycya, obfitość, iaka długość, szerokość granic?
ChmielAteny II
3
.
– O mil 10. od Londynu ná piękney pozycyi, zdrowey
áéryi
y prospekcie cudnym [...] iest Pałac Krolewski Noncsuth
ChmielAteny II
280
.
– Ususz go [korzeń piwonii] na
aeryi
nie na słoncu, ani przy piecu.
BeimJelMed
442
.
– Przyczyny kaszlu pospolite. Naprzod piersi zaziębienie, tak
aeryą
ostrą, iako też piciem nagłym zimnego napoiu.
CompMed
145
.
– A to w czás było majowego ciepła, Kiedy swe Tytan purpurowe żagle, Rospostarł, kiedy
áérya
nie skrzepła.
DrużZbiór
500
.
– Krtąn przez ktory
aerya
się wciąga y oddech wychodzi, iest składany z rożnych chrzęstek.
KirchFac
43-44
.
Związki frazeologiczne
na wolną aeryją
(
sz. zm.
):
»na zewnątrz«
– Naywiększe twe staranie niech będzie, żeby pacyent
na
aeryą
wolną
niewychodził [...].
BeimJelMed
63
.
– [...] pacyenta twego
na wolną aeryą
niepuszczay przez kilka czasow; osobliwie nim się przelaxuie [...].
BeimJelMed
76
.
Przenośnie
Niech y te same uprzykrzone częścią mroźne, częścią niepogodne
aerye
, w Majowe się Nam odmienią delicye.
DanOstSwada
I, 178
2. »pora«
– Aeryja, pora [...] aeryja zimna, ciepła, wilgotna.
T III
2-3
.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym
Odsyłacze
Patrz:
AER
.