ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (zmirzać), Kn, L, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), T (?)

Formy gramatyczne

cz. ter.

Znaczenia

1. »dążyć w jakimś kierunku«

– Zmierzam do celu/ do kogo/ do czégo/ ná co [...]. Kn 1437.
– Cosz wzdy ma za cel zycia dokąd ciągniesz albo dokąd zmierzasz czy to bąki strzelac myslisz Biegaiąc to tam to sam samo pas iako głupi. OpalKSat 49v.
– Kniaz Cesarski prosto ku naszemu prawemu skrzydłu zmierza. PasPam 105.

Związki frazeologiczne

– Ma iednak [sc. afekt] swoy cel do ktorego [celu] uprzeymym serca swego zmierza okięm. PasPam 80.

2. »dążyć do czegoś«

– Rozumieią iednak niektorzy/ że apparaty Woienne Kufirsztowskie zmierzaią do odebrania Rymberge z rąk Holenderskich. MerkPol 279.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

– Bog pierwey weyzrzał ná Máryą y Iesvsa, iáko na cel swoy/ do ktorego [celu] zmierzał. BirkOboz 3-4.
– Zmierzam do celu. Collineo aliquo, dirigo. SzyrDict 548.
– Wszystkich sposobow przeto tu ruszáią/ áby mogli Tráktaty ż Portugalią rozerwáć/ y do tego celu zmierza pono droga Principis de Ligni, ktory znowu puścił się z tąd do Londynu. MerkPol 192.