Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CELA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CELA, CELLA
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (cela p. cella), Kn, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, T (cela ), L (?)

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   cella ||   cela
D.   cele ||   celle
  celi
B.   cellę ||   celę
Ms.   celli ||   celi
liczba mnoga
M.   cele
D.   cel
C.   cellom
B.   cele ||   celle
N.   celami
Ms.   celach ||   cellach
Etymologia
łac. cella 'mała izba'
Znaczenia
»izba w klasztorze lub pustelni«
  • Célá abo céllá mniska/ Cella [...]. Kn 60.
  • – Delineátia Pieczáry [...] 3. Cellá ś. Oycá nászego Theodozego. KalCuda 5.
  • – Zakonnicy [...] W błahych celach do tych czasów Zażywają swych niewczasów, Muszą: bo Pan wszystkim może, Aż ich na klasztor wspomoże. JarzGośc 8.
  • – Poznáłá ich fałsz y zdrádę Osánná/ y wypędziłá ich zCelle. OkolNiebo 95.
  • – Po puszczy swe Celle przy Káplicách máią/ chlebem y iárzynámi iáłowemi/ y wodą się niekiedy w tydzień posiláiąc. PruszczKlejn 17.
  • – Mięsá nie iadáią/ w osobnych Cellách ogrodzonych mieszkáią iáko Pustelnicy. PruszczKlejn 85.
  • Cela w nim [klasztorze] kozda tak piękna że by się mogła nazwać Gabinetem krolewskiem, aiest ich zpięćSet okna po wszystkich malowane wielkie apostaremu iasne. PasPam 77v.
  • – Iazas był wtym Curiosus [ciekawy] zem wszystkie mieysca pięknosć y ozdobę iako klasztoru tak Celi zrewidował. PasPam 77v.
  • – Nawet y wceli gdzie mięszkał [sc. Luter] byłęm. PasPam 77v.
  • – Po wszystkich tedy owych celach gdzies ięno zayrzał było pełno kobiet dzieci co to pouchodziło przed Woyskiem. PasPam 78.
  • – Pátrząc na piekne Iasnogorskie cele, Posyłał gości do Klasztora wiele Ktorzyby z Oycow przywiedli do tego, Aby załogę przyięli od niego. OblJasGór 70.
  • – Zaprowadził ich do swej cele [zakonnik]. LubSArtPol 240.
  • – Niewiem co tá iest zá celá winiárska? Wierę gdy by przełożeństwo lub Klasztorow męskich, lub tám Ksieni álbo Przeoryszá, wiedziáłá o Celi winiárskiey, w ktorey by to szynk był, iáki táki pije, iákiego tákiego częstuią: bá wierę trzebá by tę celę zámknąć: i z-nią gospodarzá. MłodzKaz I, 54.
  • – Zamknąwszy, iako zwyczay mniszki w Celach, Smieley z Dauletem postępuie Xieni. PotSyl 85.
  • – Rzecze Aráches: Pokaz nam iego mieszkánie. Odpowie mu Zakonnik ták ná to pytánie: Ieśli was zechce vyrzeć, sam się wam nágodzi, A nam się celi iego pokazáć niegodzi. DamKuligKról 163.
  • – Iuż mnich oboiey Woynie, nieporádzi wiele, Ziechał z Polá do twierdze do Klasztorney Cele. PotPocz 109.
  • – Kiedy to doniesiono Przełozoney, przydała iey iedne Mniszkę rozkazuiąc iey aby ią dobrze na oku miała y zeby u niey w celli sypiała. HistŚwież 499.
  • – Uprosił sobie wtenczas u Generała [...] żeby mogł w Krakowie mięszkać, y cellę w kąciku iakim klasztornym na osobności żeby mogł mieć. NiesKor II 196.
  • – Srodkiem po między celami prowadzone [korytarze] y wentylacyi cellom są przeszkodą, y widoku dostatecznego mieć niemogą. BystrzInfArch D3v.
  • – Po uczynionym juramencie do Cel swoich rozchodzą się Kardynáli. ChmielAteny II 123.
  • Cela. Mönchs-Celle. célule, chambre d'un Réligieux. T III 102.
  • Cele/ Sanctuaria [...] Heimliche Kammer oder Zell. DasHünDict Pp iiijv.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • cela winiarska:
  • »cela, w której pije się wino«
    • – Niewiem co tá iest zá celá winiárska? Wierę gdy by przełożeństwo lub Klasztorow męskich, lub tám Ksieni álbo Przeoryszá, wiedziáłá o Celi winiárskiey, w ktorey by to szynk był, iáki táki pije, iákiego tákiego częstuią: bá wierę trzebá by tę celę zámknąć: i z-nią gospodarzá. MłodzKaz I, 54.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Zakonnik w Celli/ Zołnierz we zbroi/ Człek przy prawie. Bespieczni są. ŻabPol B1v.
Przenośnie
  • Maszkarada nowożeńce [...] Twardyż to zakon, ciężka na mnie cela, Do śmierci smutku, za trzy dni wesela. Zwłaszcza kto trafi na kawalkatora; Lepiej sto razy z mnichy do klasztora.PotFraszBrück II II, 343-344