Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CELNY I

przym. od
  *CŁO
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CELNY I, *CZELNY I
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, T (?), L (?)

Formy gramatyczne
lp M. m   celny
ż   celna
D. ż   czelnej
lm D.   celnych
C.   celnym
B. nmos   celne
Znaczenia
»związany z cłem«
  • Trzeci dochod iest, Targowe ábo Iármárczne. Czwarty, Celny, ták z rol, iáko z towárow. PetrSEk 27.
  • Łupiestwom celnym zabiegając domówić się tego mają, aby nie wedle inszego instruktarza było cło wybierane, jeno wedle tego, który za podskarbstwa p. Rokoszowskiego był w używaniu. AktaPozn I/2 222.
  • Célny/ do cłá należący/ [...] ad publicanum pertinens. Kn 60.
  • Regestrow Celnych, Zupnych, y Oeconomiey, Starostw rożnych lidzba neimałą. RewSkarb 131.
  • Ten Mierzewski beł celnikiem w Będziniu, a nie umiał czytac, przeto Grodeckie[mu] temu poliecieł pisowac regestra celne. TrepNekLib 112.
  • Chałupka przy moście celna, w której dziad mieszka. InwKal I 596.
  • Celny. 1) Zoll-. [...] 1) péagier; de doüane, de péage. [...] § 1) celny dom. [...]. T III 102.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • administracyja celna:
    • Żeby Scartahelli áni plebei do żadnego Officium Skarbowego et nominatim Pisarstw Skarbowych, ádministracyi Celnych, Zup, Myt, Komor przypuszczani nie byli. DanOstSwada I, 23.
  • komora celna (sz. zm.):
    • Pánowie kupcom [...] z tą kondicyą woły záprzedáią/ że ie zá gránice powinni przez sługę swego wystáwić/ y przez komory celne wolno cłá nie płacąc przeprowadzić. StarPopr 137.
    • Drugi brat ie[g]o Woyciech tesz Brzeskim zowiesię ktory trzymal w Dukli celne komory od Wina. TrepNekLib 41.
    • Toz było za IM Pana Iana Franciszka Omanskiego, Podstarosciego Zywieczkiego, y tey komory Czelney Piszarza. KomonDziej 196v.
  • pisarz celny:
    • Tegoz Roku Obraz do Noszenia Braczki Naswiętszey Panny Mariey (ktory Xiądz Walenty Hulicius darował) Slachetnmy Pąn Maciey Kantorowski Pisarz Celny IKM na Komorze Zywieckiey [...] reformował. KomonDziej 139v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 06.02.2023

CELNY II

przym. od
  CEL
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CELNY II, *CZELNY II
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
L (?)

Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   celny
n   celne
D. m   celnego
ż   celniejszej
C. m   celnemu
lm M. mos   celni
nmos   celne
D.   celnych
B. nmos   celne
stopień wyższy
lp M. ż   celniejsza
n   celniejsze
B. ż   celniejszą
Ms. ż   celniejszej
lm M. mos   celniejszy ||   celniejsi
nmos   celniejsze
D.   celniejszych
C.   celniejszym
B. mos   celniejszych
nmos   celniejsze
N.   celniejszemi
Ms.   celniejszych
stopień najwyższy
lp M. m   najcelniejszy
ż   najcelniejsza
n   nacelniejsze
B. m nżyw   najcelniejszy ||   najczelniejszy
ż   najcelniejszą
N. m   najcelniejszym
Ms. m   nacelniejszym
n   najcelniejszym
W. ż   najcelniejsza
lm M. nmos   najcelniejsze
  nacelniejsze
D.   najcelniejszych
  nacelniejszych
N.   najcelniejszemi
Znaczenia
»wyróżniający się spośród innych, wybitny, wyborowy; odznaczający się największymi zaletami, doskonały, świetny, przedni«
  • Odprawiwszy się z fórtą, błędnemu podobny, Wszystkiej ulicy powiem wiersz nie mniej żałobny: Przednia miasta osado, gdzie prałackie domy, I pałace kapłańskie z tej i owej strony; Najcelniejsza ulico miasta stołecznego, Którą ludzie wstępują do miejsca świetnego, Gdzie patrona polskiego kości nawiedzamy. GrochWiersze 181.
  • Przedniejsza żywność ich ztamtąd i celniejszy ludzie do boju. NiemPam 156.
  • 3-tio Aby Carzyka zaraz znosili pospołu z niemi, i więcey, ale pominę, te naycelnieysze były. MasDiar 52.
  • Oni potym sami Celnieysi Bajorowie (kiedy [...] był P. Sapieha w mil 6. od Stolicy u manastyra wiazemy nazwanego) do niego iachali z Czołem bitnym. MasDiar 88.
  • Gdy jednemu Charwatowi celnemu harcownikowi nie mogli nic uczynić strzelbą ani bronią Elearowie, wysadził sie na harc z łukiem Korzeniowski młodszy. DembPrzew 65.
  • Nayprzednieysza y naycelnieysza część iego [człowieka] iest rozum. StarPopr 30.
  • Célny/ vide Przédni. Kn 60.
  • Pánowié przédni/ célni w-Rzéczypospolitey. Optimates [...]. Kn 667.
  • Rynék/ część miástá célniéysza/ przéstworna. (vt ma dom w-rynku) Forum [..] Manlius transuerso foro ambulans [...] v. Targowisko [...]. Kn 965.
  • Przed nim [księciem] oprocz ná koniech Osoby celnieysze/ A ktorym krew gorętsza/ y nogi lekczeysze. TwarSLeg 75.
  • Krolowi do Borysowá co celnieyszych [jeńców] posłał/ Roku P. 1514. dniá 8. Wrześniá. NowinyMosk C4.
  • Powieści duszą są [...] y ozdobą wszystkich nacelnieyszych Poetyckich kunsztow. OvOtwWPrzem II.
  • W Przezacney Wenecyey/ náydowáłá się Márya imieniem: ktora gdy sobie obráłá życie ná świecie bogomyslne/ y nabożeństwem świątobliwe/ obráłá też sposob życia nayczelnieyszy. OkolNiebo 17.
  • Ten to Krakaw wpiąciu tysięcy ludzi celnych wten czas kiedy w Morawie Torstenson a pod Mekelburkiem Kiniksmark byli zabawni. OpalKListy 145.
  • Turenne celnego Ludu ma 8000. OpalKListy 511.
  • Insze bydlęta Podleyszym Planetom Na ofiarę zalecało Poganstwo konia iako celnieyszą ofiarę [...] słoncu Lacedemonczikowie ofiarowali. HerbOr 414.
  • Miedzi inszemi przymiotami y własnosciami [rzeki] pierwsza iest iezeli w niey Celne ryby znaiduią się. HerbOr 557.
  • Pan Szeremet z ośmią Boiárow naycelnieyszych zostáwáć będzie w zastawie Ich MM. PP. Hetmánow/ y Sułtaná. MerkPol 9.
  • Na czele co przedniejsi i celniejsi męże, W arkabuzy donośne i insze oręże Wojenne opatrzeni. ZimBSiel 164.
  • Wojsku zaś jeszcze nie skartowanemu ani pieniędzmi nie posilonemu nie przyszło do tego, aby było mogło stanowić się obozem, w którym ludziom znędznionym i niepłatnym niepodobna było subsistere, gdy partyjami przy celniejszych fortecach rozłożyło się. AktaKrak III 184.
  • Puscili się z celnieyszym zołnierzem nocą Rzeką oną do drugiey Fortece o milkilka. PotPrzyp 10.
  • Wszystek Ludzi wybor temi czasy Z gruntu wyginął że ich bardzo mało Celnieyszych Ludzi do Boiu zostało. PasPam 110v.
  • Działa, kartany, kule, hakownice, Prochy, Granaty, y rozne rusnice Swiątobliwęmi słowy błogosławi: A wprzod nizli się Nieprzyiaciel [zstá]wi Kto mapilnowáć powinności iaki Rozdaie dozor celnieyszym wszelaki. OblJasGór 27.
  • Między celnieyszemi Zacnego Męza de Fossis zábito. OblJasGór 43v marg.
  • Życzę [...] áby przezorna providentia Boska pogodnieyszą Iegomości P. N. i Brátu w-celnieyszey fortunie podáłá okázyą, ktoremu ná namnieysze skinienie záwszem służyć gotow, w-czym tylko możność moiá sekundowáć mię będzie. PisMów II 159.
  • Wielceby się ten ná zdániu swoim záwiodł, ktoryby złote łáncuchy świetney iakieysi niewoli znakiem być rozumiáł, gdyż u oboiey starożytności, nacelnieyszym wolności i swobody znakiem te złote noszenia zostawały. PisMów II 243.
  • To Wm. lepiey i doskonaley nacelnieyszym rozsądkiem swym expendis. PisMów II 396 [386].
  • Byli między niemi niektorzy ná puł tylko źli, ále drudzy byli celnieyszy w złości. MłodzKaz II, 91.
  • Moie nacelnieysze przedsięwzięcie, same Práxes tráktowáć. SolGeom I Przedmowa.
  • By mu się náygorzey wiodło/ swoy náycelnieyszy zysk odbiera. BujnDroga 396.
  • Sczerba jednak, Pawłowicz i Kozłowski, pułkownicy co celniejsi, z kilkądziesiąt inszej starszyzny przy hetmanach zostali. JemPam 298.
  • Dopieroż widząc pod niem, Strzały ábo celne, Mársowego Rynsztunku, Krzyże poszábelne. Nie mász dziwu, że iáko siercią złotowłosą Ták y szácunkiem Lisy, Moskiewskie przeniosą. PotPocz 104.
  • A ktoreż może bydź celnieysze meritum? iako starać się, bydź y stać się zgodnym y zdolnym do świadczenia wszelkich usług Oyczyźnie. KonSRoz 14.
  • Tenci zawsze bedzie na potomne wieki naycelnieyszy punkt chwały Augusta Krola, ktory Augustowi Cesarzowi Rzymskiemu przypisał, zda mi się Seneka. KonSRoz 16.
  • Co o swym prawie Rzymianin, to ia o tym naycelnieyszym mowić mogę Prawie: Legis hujus interitu, Imperii occasus appropinqvat KonSRoz 31.
  • Páweł Piásecki w swoiey Kronice wprawdzieć mu zadáie, że z naycelnieyszemi nátenczás Heretykámi, iáko to z Ierzym Sabinem, y Erázmem Rotterodamem miał swoie korrespondencye. NiesKor II 21.
  • Tak się Dom Gersztorfow zkolligował z naycelnieyszemi w Europie Domami. NiesKor II 202.
  • Między wyniosłymi Augusti sangvinis Nayiaśnieszego Domu swego splendorami, y tę naycelnieyszą kładzie ozdobę IKM PNM że: przez wolne Electoris populi głosy ná Przeswietnym Majestacie Polskiego Tronie posadzony, swobodnym narodom ták dulci panuie Regimine, Princeps cum Civibus ut Parens cum Liberis. DanOstSwada III, 15.
  • Wostatnim niebezpieczenstwie Skwinancyi naycelnieysza ta Operacya [otwarcie gardła] [...] ponieważ od zaduszenia się człowieka, y od Smierci zachowuie. BeimJelMed 338.
  • Celny. [...] 2) vortreflich, gut. [...] 2) excélent, bon, exquis. [...] 2) do celnieyszey przyszedł fortuny; celny to szostak, czerwony złoty. celne wino. guter Wein. vin d'une oreille; vin excélent. T III 102.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • co celniejszy || co nacelniejszy:
    • Moskwa co przy nim była na Tuszynie, obrocoili się do Krola wszyscy Bojarowie i co celnieysi. MasDiar 37.
    • Moskwa co celnieysza w Zamku się zawarła niechcąc dać Pacholikom. MasDiar 41.
    • Kiedysmy iuz wczas się zawiedli, działa co nacelnieysze kilka kroc iedne znich Strzeliwszy popadali się. ŻółkPocz 16.
    • Moyżesz [...] wybrał ze wszystkich dwunastu pokolenia Mężow co celnieyszych/ y poczynił ich Principes, tribunos, centuriones. StarKaz II, 550.
    • Biskupá nászego [...] wszyscy żegnáli/ z żálem wielkim niesposobności zdrowia iego/ y Krol iego M. sam Pan nasz Mściwy/ y senat iego Prześwietny/ y z izby Poselskiey co celnieysze persony. StarKaz II, 633.
    • Głowy co celnieysze nam odbiera. DanOstSwada VI, 9.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 06.02.2023
*CZELNY I p. CELNY I


*CZELNY II p. CELNY II