– Trzeci dochod iest, Targowe ábo Iármárczne. Czwarty, Celny, ták z rol, iáko z towárow. PetrSEk27.
– Łupiestwom celnym zabiegając domówić się tego mają, aby nie wedle inszego instruktarza było cło wybierane, jeno wedle tego, który za podskarbstwa p. Rokoszowskiego był w używaniu. AktaPozn I/2222.
– Célny/ do cłá należący/ [...] ad publicanum pertinens. Kn60.
– Ten Mierzewski beł celnikiem w Będziniu, a nie umiał czytac, przeto Grodeckie[mu] temu poliecieł pisowac regestra celne. TrepNekLib112.
– Chałupka przy moście celna, w której dziad mieszka. InwKal I596.
– Celny. 1) Zoll-. [...] 1) péagier; de doüane, de péage. [...] § 1) celny dom. [...]. T III102.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
administracyja celna:
– Żeby Scartahelli áni plebei do żadnego Officium Skarbowego et nominatim Pisarstw Skarbowych, ádministracyi Celnych, Zup, Myt, Komor przypuszczani nie byli. DanOstSwadaI, 23.
– Pánowie kupcom [...] z tą kondicyą woły záprzedáią/ że ie zá gránice powinni przez sługę swego wystáwić/ y przez komory celne wolno cłá nie płacąc przeprowadzić. StarPopr137.
– Drugi brat ie[g]o Woyciech tesz Brzeskim zowiesię ktory trzymal w Dukli celne komory od Wina. TrepNekLib41.
– Toz było za IM Pana Iana Franciszka Omanskiego, Podstarosciego Zywieczkiego, y tey komory Czelney Piszarza. KomonDziej196v.
pisarz celny:
– Tegoz Roku Obraz do Noszenia Braczki Naswiętszey Panny Mariey (ktory Xiądz Walenty Hulicius darował) Slachetnmy Pąn Maciey Kantorowski Pisarz Celny IKM na Komorze Zywieckiey [...] reformował. KomonDziej139v.
»wyróżniający się spośród innych, wybitny, wyborowy; odznaczający się największymi zaletami, doskonały, świetny, przedni«
– Odprawiwszy się z fórtą, błędnemu podobny, Wszystkiej ulicy powiem wiersz nie mniej żałobny: Przednia miasta osado, gdzie prałackie domy, I pałace kapłańskie z tej i owej strony; Najcelniejsza ulico miasta stołecznego, Którą ludzie wstępują do miejsca świetnego, Gdzie patrona polskiego kości nawiedzamy. GrochWiersze181.
– Przedniejsza żywność ich ztamtąd i celniejszy ludzie do boju. NiemPam156.
– 3-tio Aby Carzyka zaraz znosili pospołu z niemi, i więcey, ale pominę, te naycelnieysze były. MasDiar52.
– Oni potym sami Celnieysi Bajorowie (kiedy [...] był P. Sapieha w mil 6. od Stolicy u manastyra wiazemy nazwanego) do niego iachali z Czołem bitnym. MasDiar88.
– Gdy jednemu Charwatowi celnemu harcownikowi nie mogli nic uczynić strzelbą ani bronią Elearowie, wysadził sie na harc z łukiem Korzeniowski młodszy. DembPrzew65.
– Nayprzednieysza y naycelnieysza część iego [człowieka] iest rozum. StarPopr30.
– Rynék/ część miástá célniéysza/ przéstworna. (vt ma dom w-rynku) Forum [..] Manlius transuerso foro ambulans [...] v. Targowisko [...]. Kn965.
– Przed nim [księciem] oprocz ná koniech Osoby celnieysze/ A ktorym krew gorętsza/ y nogi lekczeysze. TwarSLeg75.
– Powieści duszą są [...] y ozdobą wszystkich nacelnieyszych Poetyckich kunsztow. OvOtwWPrzemII.
– W Przezacney Wenecyey/ náydowáłá się Márya imieniem: ktora gdy sobie obráłá życie ná świecie bogomyslne/ y nabożeństwem świątobliwe/ obráłá też sposob życia nayczelnieyszy. OkolNiebo17.
– Ten to Krakaw wpiąciu tysięcy ludzi celnych wten czas kiedy w Morawie Torstenson a pod Mekelburkiem Kiniksmark byli zabawni. OpalKListy145.
– Insze bydlęta Podleyszym Planetom Na ofiarę zalecało Poganstwo konia iako celnieyszą ofiarę [...] słoncu Lacedemonczikowie ofiarowali. HerbOr414.
– Miedzi inszemi przymiotami y własnosciami [rzeki] pierwsza iest iezeli w niey Celne ryby znaiduią się. HerbOr557.
– Pan Szeremet z ośmią Boiárow naycelnieyszych zostáwáć będzie w zastawie Ich MM. PP. Hetmánow/ y Sułtaná. MerkPol9.
– Na czele co przedniejsi i celniejsi męże, W arkabuzy donośne i insze oręże Wojenne opatrzeni. ZimBSiel164.
– Wojsku zaś jeszcze nie skartowanemu ani pieniędzmi nie posilonemu nie przyszło do tego, aby było mogło stanowić się obozem, w którym ludziom znędznionym i niepłatnym niepodobna było subsistere, gdy partyjami przy celniejszych fortecach rozłożyło się. AktaKrak III184.
– Puscili się z celnieyszym zołnierzem nocą Rzeką oną do drugiey Fortece o milkilka. PotPrzyp10.
– Wszystek Ludzi wybor temi czasy Z gruntu wyginął że ich bardzo mało Celnieyszych Ludzi do Boiu zostało. PasPam110v.
– Działa, kartany, kule, hakownice, Prochy, Granaty, y rozne rusnice Swiątobliwęmi słowy błogosławi: A wprzod nizli się Nieprzyiaciel [zstá]wi Kto mapilnowáć powinności iaki Rozdaie dozor celnieyszym wszelaki. OblJasGór27.
– Między celnieyszemi Zacnego Męza de Fossis zábito. OblJasGór43v marg.
– Życzę [...] áby przezorna providentia Boska pogodnieyszą Iegomości P. N. i Brátu w-celnieyszey fortunie podáłá okázyą, ktoremu ná namnieysze skinienie záwszem służyć gotow, w-czym tylko możność moiá sekundowáć mię będzie. PisMów II159.
– Wielceby się ten ná zdániu swoim záwiodł, ktoryby złote łáncuchy świetney iakieysi niewoli znakiem być rozumiáł, gdyż u oboiey starożytności, nacelnieyszym wolności i swobody znakiem te złote noszenia zostawały. PisMów II243.
– To Wm. lepiey i doskonaley nacelnieyszym rozsądkiem swym expendis. PisMów II396 [386].
– Byli między niemi niektorzy ná puł tylko źli, ále drudzy byli celnieyszy w złości. MłodzKazII, 91.
– Moie nacelnieysze przedsięwzięcie, same Práxes tráktowáć. SolGeom IPrzedmowa.
– By mu się náygorzey wiodło/ swoy náycelnieyszy zysk odbiera. BujnDroga396.
– Dopieroż widząc pod niem, Strzały ábo celne, Mársowego Rynsztunku, Krzyże poszábelne. Nie mász dziwu, że iáko siercią złotowłosą Ták y szácunkiem Lisy, Moskiewskie przeniosą. PotPocz104.
– A ktoreż może bydź celnieysze meritum? iako starać się, bydź y stać się zgodnym y zdolnym do świadczenia wszelkich usług Oyczyźnie. KonSRoz14.
– Tenci zawsze bedzie na potomne wieki naycelnieyszy punkt chwały Augusta Krola, ktory Augustowi Cesarzowi Rzymskiemu przypisał, zda mi się Seneka. KonSRoz16.
– Co o swym prawie Rzymianin, to ia o tym naycelnieyszym mowić mogę Prawie: Legis hujus interitu, Imperii occasus appropinqvatKonSRoz31.
– Tak się Dom Gersztorfow zkolligował z naycelnieyszemi w Europie Domami. NiesKor II202.
– Páweł Piásecki w swoiey Kronice wprawdzieć mu zadáie, że z naycelnieyszemi nátenczás Heretykámi, iáko to z Ierzym Sabinem, y Erázmem Rotterodamem miał swoie korrespondencye. NiesKor II21.
– Między wyniosłymi Augusti sangvinis Nayiaśnieszego Domu swego splendorami, y tę naycelnieyszą kładzie ozdobę IKM PNM że: przez wolne Electoris populi głosy ná Przeswietnym Majestacie Polskiego Tronie posadzony, swobodnym narodom ták dulci panuie Regimine, Princeps cum Civibus ut Parens cum Liberis. DanOstSwadaIII, 15.
– Wostatnim niebezpieczenstwie Skwinancyi naycelnieysza ta Operacya [otwarcie gardła] [...] ponieważ od zaduszenia się człowieka, y od Smierci zachowuie. BeimJelMed338.
– Celny. [...] 2) vortreflich, gut. [...] 2) excélent, bon, exquis. [...] 2) do celnieyszey przyszedł fortuny; celny to szostak, czerwony złoty. celne wino. guter Wein. vin d'une oreille; vin excélent. T III102.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
co celniejszy || co nacelniejszy:
– Moskwa co przy nim była na Tuszynie, obrocoili się do Krola wszyscy Bojarowie i co celnieysi. MasDiar37.
– Moskwa co celnieysza w Zamku się zawarła niechcąc dać Pacholikom. MasDiar41.
– Kiedysmy iuz wczas się zawiedli, działa co nacelnieysze kilka kroc iedne znich Strzeliwszy popadali się. ŻółkPocz16.
– Moyżesz [...] wybrał ze wszystkich dwunastu pokolenia Mężow co celnieyszych/ y poczynił ich Principes, tribunos, centuriones. StarKazII, 550.
– Biskupá nászego [...] wszyscy żegnáli/ z żálem wielkim niesposobności zdrowia iego/ y Krol iego M. sam Pan nasz Mściwy/ y senat iego Prześwietny/ y z izby Poselskiey co celnieysze persony. StarKazII, 633.
– Głowy co celnieysze nam odbiera. DanOstSwadaVI, 9.
