Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

AKORD

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: AKORD, AKORT
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP (w in. zn.)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn


Najwcześniejsze poświadczenie: 1644-1660
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   akord
D.   akordu
B. uż. nżyw.   akord ||   akort
N.   akordem
Ms.   akordzie
liczba mnoga
M. uż. nosob.   akordy
Etymologia
fr. accord
Znaczenia
»ugoda, układ; rozejm, pokój; kapitulacja«
  • – Tak są zaiadli i wsciekli [mieszczanie], ze chocby Moskwa capitulowac i na acort pozwolic chciała, i wspomniec o tym nie chcom i nie daią. VorLetSkarb 270.
  • – Naginęło w szturmach ludzi z wojska niemało. Akkord czynią na ostatku. WierzbKon 112.
  • – Osądzić z tych listow, ieżeli accord naypierwszy z Woyskiem nie stánął przez pracę moię wprzod we Lwowie, in persona potym przez Commissarzow w Wolborzu. LubJMan 79 marg..
  • – Miller, musiał az z Polskiego Pułku wyprawic do nich Gołynskiego Z drugim Paprockim, co na ten czas byli Przy Szwedach, aby oAkort prosili. OblJasGór 28v.
  • – Rakocy tego akkordu nie dotrzymał, bo Miasto wziowszy y Mieszczan y Xięży z Płcią białą wycioł. HistBun 46.
  • – Większą my Woynę mamy, niż Turcy, niż Ordy, Z ktorymi częste zwady, częste y accordy. PotPocz 161.
  • – Cesarz Turecki osobą swoią przyszedł pod Kamieniec z Woyskami Wielkimi [...] ywzioł Kamieniec przez acord. DrobTuszInf 55.
  • – Uczyniono im [załodze twierdzy] komplement, że ieżeli ieden raz tylko wystrzelą, to żadnego akkordu y Pardonu spodziewać się nie maią. MerkHist 599.
  • – Bombami, ognistemi kulami ruinuiąc y paląc fortecę, przymuszaią do Akkordu y kapitulacyi. BystrzInfPolem L1.
  • – Akord, Kriegsw. Accord, Vergleich. guerre: acord, capitulation. § przez akord miasto dostał. T III 3.
Związki frazeologiczne

  • w akord pójść:
    • »zawrzeć ugodę; skapitulować«
    • – Na koniec i Belgrad forteca prawie niedobyta w akord poszedłszy, poddała się, prosząc o pokój Turczyna. KronZakBarącz 200.
  • stanąć w akordzie:
    • »zawrzeć ugodę; skapitulować«
    • – Dasz znosne kondycye staniemy w Accordzie Bez krwie rozlania; Turkom, tak powiedz y Ordzie. PotWoj 19.
Przenośnie
  • Nie to uważa [pan młody]/ iakie tesz będzie dalsze iego pożycie/ ale to mu tylko w głowie tkwiało/ iako ucałuie on obrazek w iego oczach [...] iako oney Fortece obleżenie pożądanym akkordem skończy.GorzWol 62
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: *AKORDATA.
Autorzy: TS
Data ostatniej modyfikacji: 02.04.2019