ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne (w lp nieodmienny)

liczba pojedyncza

Etymologia

łac. axioma, z gr.

Znaczenia

1. »teza przyjęta bez dowodu, mogąca stanowić podstawę toku myślenia albo dowodzenia innych twierdzeń«

– To iest z pisma świętego wyięte Axioma/ iż Hilarem datorem diligit Deus. StarKaz II, 645.
– Diabeł takiey Iurisprudentiey [...] vczy założywszy ono axioma swoie piekielne. WisCzar 57.
– Według axyoma Jurisprudencyi; Apud eum, qui communicat Imperium, summa vis Imperij remanet. LeszczStGłos 45.
– [Autor kalendarza] z wszytkich sławnego Imienia śmieie się Astrologow, [...] zapomniawszy Filozoficznego Axioma: qui se scire putat sui scit rationem non dat, nihil scire videtur. DuńKal L2v.

2. »powszechnie przyjęte zdanie, potoczna opinia«

– To iest iedno Axioma ze tanszy cudzy nisz swoy Owies. OpalKSat 34.
– Takie było powstało Axioma. Ze kto z tych okazyi zdrowo wyszedł iezeli przedtym nazywanego sokołem. Mogł besp[i]ecznie Tytułowac Phenixem. PasPam 86.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

– Axioma pospolite: In dubiis benignius interpretandum. SolGeom II 144.
– [...] áby [...] umieli poznawáć choroby, náczym wszystká rzecz należy, według áxiomá pospolitego. Medicus in tantum bene curat, in quantum bene cognoscit. CompMed 3.

Odsyłacze

Patrz: *AKSJOMAT.