ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (blecharz), Kn (blecharz), T (blecharz), L (blecharz; XVII w.), SWil (blecharz, blicharz), SW (blecharz, blicharz), SJP (blicharz)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

lp	M.	blecharz \|\| bliecharz
	D.	blicharza
lm	D.	blecharzów \|\| blicharzów

Etymologia

niem. Bleicher

Znaczenia

1. »rzemieślnik, który wybiela płótno«

– Oczy mu [kowalowi] się ledwie świecą/ gęba iák v smoká/ Blecharz by go niewybielił zá cáłe puł Roká. NowSow A4.
– A száty jegoz [Jezusa Chrystusa na górze Tabor] stáły śię łśniące, bárzo białe jáko śnieg, jákich blecharz ná źiemi nie może wybielić. NT Mk 9, 3.
– Lecż ktoż będźie mogł znieść dzień przyśćia jego [Mesjasza]? I kto śię ostoji gdy śię on okaże? Bo on jest jáko ogień roztapiájący/ y jáko mydło blechárzów. BG Ml 3, 2.
– A száty jego [Jezusa Chrystusa na górze Tabor] stáły śię łsniące y bárzo białe jáko śnieg/ jákich blecharz ná źiemi nie może wybielić. BG Mk 9, 3.
– Fárbierz stároświecki/ [...] bárwierz od bárwienia/ ábo kutnerowánia/ Wałkarz idem pracz/ wybiélácz. Fullo [...] vide Pracz. [...] V nas pracz piérzé/ álé płocienne rzéczy/ tenżé wáłkuié. Postrzygácz sukno moczy y kutneruie. Blecharz płotno wybiélá: Fárbierz sukno fárbuie. Kn 173.
– Blecharz/ wybielácz płoćien/ Candidans vestes [...] Insolator [...] vide fárbierz stároświécki. Kn 34.
– Insolator. Blecharz. KnŁacPol 401.
– Blecharz. Insolator, Candidans telam. SzyrDict 18.
– Blecharz/ (fr. Blanchisseur). PolPar 149.
– Dałem Panu ywanowi Blicharz[o]wi na bielienie Płucien prze ywana blicharczyka ... z 10. KunReg 19r.
– Száty Páńskie były białe iáko śnieg, iákich fárbierz álbo blecharz, nie może uczynić na ziemi. MłodzKaz III, 228.
– Bleicher ist allemal truncken/ Blecharz záwsze pijány. ErnHand 126.
– Bleicher Blecharz. WojnaInst 166.
– Blecharz der Bleicher. WojnaLust 115.
– Blecharz ein Bleicher. KellGram 218.
– Blecharz, blancheur. KulUszDyk 7.
– Blecharz, wybielacz ploćień. LeinwandsBleicher. blanchisseur; blancheur de toile. T III 57.

2. »rzemieślnik, który foluje tkaniny, czyli zagęszcza je przez gniecenie, wałkowanie«

– Blecharz/ Fullo, onis, g. m. Nacca, ae, g. masc. Walcker. DasHünDict Pp.
– Walcker wálkarz/ blecharz fullo. KusWeg M8.
– Bliecharz Fullo. SłowPolŁac I, 3.
– Fullo Bliecharz. SłowPolŁac II, 65.

Znaczenia niepewne

1 a. 2:

– W sobote przed swiętym Michałem polskim Odebrałem od blicharzow pułsetkow 81. KunReg 24v.
– Z wysz opisanych Płucien odebrałem od blicharzow na swiętego Proroka yli pułsetkow 87. KunReg 24v.
– ywanko Blicharczyk wziął v mnie na blicharza z 10. KunReg 34.
– W roku 1682 Odebrałem od blicharzow wiynickich płucien cięnkich Pułsetkow siedm. KunReg 63.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

BLECHARZ