ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T (belona), L (bez cyt.), SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1604

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				belona \|\| bellona
	D.				belony \|\| bellony
	C.				bellonie
	B.				bellonę
	N.				belloną

liczba mnoga

	M.				bellony
	N.				bellonami

Znaczenia

1. mit. nazwa własna »staroitalska bogini wojny«

– Belloná Bogini woyny. TwarSLeg 15 marg..
– PiszeLivius: tę przegraney Rzymskiey z Hannibalem Wodzem Carthaginenczykow przeczynę [...] ze kiedy wychodzili wPole przeciwko nieprzyiacielowi, nie ofiarowali Bellonie ofiary. PotPrzyp 2v.
– Cyrus [...] ná woynie z Tomirą Krolową Massagetow Scytyiskiey Nácyi zwyciężony, y zábity, Bellator od Bellony. ChmielAteny1755 I II, 580.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

wojenna Bellona:

– Nie uprzedzili nikędy mnie inni, Marsa z woienną, mam swiadkow Belloną, A gdy od woyny wiek mnie wolnym czyni, Widział mnie Ratusz. PotSyl 75.
– Woienna Bellona Zamysłu swego nikomu nie powie, Poki odemnie nie weźmie mandatu, Czy do ostrego brać się ma bułatu. DrużZbiór 450.

Przenośnie

A Mars konno z Belloną tryumfy opiewa/ Y Moskwę y Polaká w ieden płaszcz odziewa.JurkHymDym B
[W domu Jana Tęczyńskiego] Groty w kole Zołnierskiem y Rycerskie sztuki/ Pismá pod Wáwrzynowym wieńcem y náuki. Krotofile wesołą słodkoć [!] z iednywáły/ Mársow tanieć Beloná/ Muzy rym śpiewáły.JurkScil A2v
Te pompy ná pogrzebie ludzi tych [którzy zginęli w obronie ojczyzny po porażce cecorskiej] odprawi. Gdy nad Dniestrem Belloná świeże woyská stáwi.TwarSLeg 17
Bellona ręce lozem puściła, Głucha w kościołach Nemezys wyła, Nagie granice, naga obrona, A na zawodzie rętszym Korona.TwarSRytTur 4
Stądże (czym się ja nie dopiero hydzę) serca tym więcej zajątrzone widzę i czekam, rychło miedzy swemi płoty złożą zaś na się ostre w Polszcze groty. Co by wypiła polskiej krwie Bellona, Furyją na się wzajem popędzona?MiasKZbiór 185
Ciebie tu tylko wspomni moje pioro Srogiej Bellony niewyrodna coro A matko moja niegdyś niezwalczona, Dziś pogrzebiona [apostrofa do chorągwi].MorszZWierszeWir I 357-358
Coście rękę Mársowi dáli: y Bellonie, Niech wam nie będą, w wielkiey cenie wásze stroie.PotPocz 147a
Iędnak daiąc część sláchcie zgromádzony Ktorzy dlá Woyny, y Srogiey Bellony, Drogie Swe fanty w klasztorze złozyli Zony y dzieci [z] tegosię zwierzyli[zakonnicy]: I prosili ich, coby tez y oni Radzili czynic wtey nieszczęsney toni.OblJasGór 13v

2. przen. »rzemiosło wojenne, wojaczka; bitwa, wojna, ogół żołnierzy biorących w nich udział, wojska«

– Mnie Bellona wołoska do domu wróciła i rzadko tył Fortuna do mnie obróciła. MiasKZbiór .
– Iedni ostrzą bronie Drudzy strzelbę, ku przyszłey Ładuią Bellonie. PotWoj 129.
– Tak duchowne, jak inne: Boga się nie boją, [...] Chleby biorą z niszczonych Bellonami włości. SatStesBar II 732.
– Siła nas będzie takich y podobno rzadko kto sie z iego Pallestry obierze, ktoby Niewolał Bellonie abdykowac do Cerery sie Applikowac. PasPam 205v.
– Ledwie dziecinnego wieku wypuszczając listeczki, one na zakwit pierwszej młodości z ochotą Bellonie ofiarował i [...] sławne w Marsowym polu odprawował prymicyje [ojciec Konstancji Wielopolskiej]. HugLacPrag 21.
– Okręt go [Dauleta] czeka co kwoli imprezie, Krola-Perskiego, do krwawey Bellony, Rozne wharcownym rynsztunki zelezie [...] Monarsze swemu nalezące wiezie. PotSyl 37.
– Tosz się zatrzyma w porcie Mytylony Gdzie wprzod Dziecięciem z Matką swą zostawa Pod czas Oycowskiey z Caezarem Bellony [Pompejusz]. ChrośKon .
– Niech Xiądz, ták ná swym koniu siedzi, żeby Zołnierzow Bożych mężnie przywiodł do potrzeby, Kiedy [...] z pryncypałem, Cáłego świátá woyná, szátánem, y z ciáłem. Ieśli dobrze do tákiey przywiedzie Bellony? Niech z białem koniem czeka Krolewskiey korony. PotPocz 150.
– **Proporzec, […]. 1) eine Fahne. […]. 1) drapeau, enseigne, étandart. […]. § 1) rozwite Belony proporce. T III 1624.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

sarmacka Bellona:

– Patrzciesz naSwiątobliwe Oycow swych obrazy [...] Ich się imcie Przykładem Sarmackiej Bellony. PotWoj 58.

bellona gromadna:

– Te ręce [wodzów Osmana], choc im wyjął Zelazo wiek stradny Pełnestrachu Viktorij Bellony Gromadny Kiedy tenSwiat pod niemi nie iedenkroc stękał Kiedy się ich zamachu Wschod y Zachod lękał. PotWoj 96.

bellona marsowa:

– Oto Bellony marsowe wprawiły mię w żale nowe. Zbawiły mię ojca mego! StanTrans 37.

nocna Bellona:

– Nocnej Bellony Nie raz zazył szczęsliwie Hetman rozgarniony. PotWoj 125.

polska Bellona:

– Polską naszę Bellonę na Theatrum Swiata Sarmackiego prowadzę. PotWoj 6.

plac Belony:

3. nazwa własna - imię klaczy

– Klacz Bellona stanowiona z koniem Zelwienczykiem. ArchRadziw 809, 8.

4. indyw. »bogini urodzajów«

– Ieżeli lemiesz ziemi niepokona, Niewstanie z pola kłosista bellona. MikSil 299-299v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BELLONA